مصائب مرزنشینان در شرق کشور/ پول نمی‌خواهیم؛ شغل ایجاد کنید!

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: خراسان جنوبی با داشتن ۴۶۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان، افراد زیادی را در نوار مرزی ساکن کرده است. ساکنانی که علی‌رغم وجود سختی‌ها و مشکلات فراوان بازهم مانده‌اند تا از دیار و وطنشان دفاع کنند.

خشک‌سالی‌های چندساله در خراسان جنوبی به مرزنشینان هم رحم نکرده و تمام داشته‌های این قشر اعم از دام‌پروری، آب و کشاورزی را به یغما برده است. امروز مرزنشینان این دیار کویری در شرایط نامطلوبی روزگار می‌گذرانند.

بنا به گفته مرزنشینان علاوه بر تلخی‌های طبیعت، وجود برخی از ناملایمت‌ها از سوی مسئولان و قوانین حاکمیتی بر زخم ۲۰ ساله‌شان چنگ می‌اندازد. گذشته از نبود امکانات رفاهی، جای خالی بسترهای ارتباطی و نبود زیرساخت‌ها، معوقه‌های انبارشده و مالیات‌ها بزرگ‌ترین دردی است که به جان این قشر افتاده و نیازمند توجه است.

بنا به آمار مسئولان در حال حاضر قریب به ۲۰۰ هزار مرزنشین در خراسان جنوبی وجود دارد که روز و شب‌شان را چشم‌انتظار حمایت مسئولان هستند.

اگرچه اقداماتی مانند اختصاص سهمیه سوخت مرزنشینی ازجمله طرح‌های حمایتی دولت است اما این طرح در اجرا مشکلاتی را به همراه داشته که به نارضایتی مرزنشینان منجر شده است.

طرح فروش سوخت مرزنشینان استان از اواخر اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۰ پیرو مصوبه شماره ۱۱۶۶۸۹ آغاز شد. این طرح در نخستین سال‌های اجرا اثرات مطلوبی بر معیشت مرزنشینان گذاشت به‌گونه‌ای که باعث مهاجرت معکوس افراد زیادی شد. اما با توجه به رشد فزاینده قیمت کالاها و پرداخت سهمیه بر اساس خانوار و نه تعداد افراد خانواده باعث نارضایتی‌هایی شد.

از سوی دیگر عدم پرداخت سهمیه سوخت طی چهار ماه گذشته باعث شده تا مرزنشینان امیدی به آینده طرح نداشته باشند و باری دیگر سرنوشتشان را در دنیایی از ابهام ترسیم کنند.

استاندار خراسان جنوبی در فروردین‌ماه سال گذشته در جمع‌بندی مصوبات سفرهای استانی یکی از ظرفیت‌های مرز را فروش سوخت دانست و ادامه داد: سود حاصل از فروش این سوخت برای مرزنشینان می‌تواند منبع درآمدی در شرایط سخت اقتصادی باشد.

محمدصادق معتمدیان با بیان اینکه افزایش شعاع مرزنشینی برای برخورداری از این سهمیه با قانون مغایرت دارد، گفت: طبق برنامه‌ریزی و پیگیری انجام‌شده، سهمیه ماهانه سوخت مرزنشینان که پیش‌ازاین ۱.۵ میلیون بوده به ۱۰ میلیون لیتر افزایش یافت که نشان از رشد هفت برابری دارد.

همین خبر استاندار کافی بود تا موج مهاجرت از مرزها روند معکوس به خود گیرد و لبخند به چهره مرزنشینان بنشیند.

اما طی چند ماه اخیر عدم پرداخت این سهمیه گلایه‌مندی‌هایی را ایجاد کرده که در صورت استمرار این روند و حاکمیت دیگر مشکلات، بازهم شاهد خالی شدن مرزها خواهیم شد.

سهمیه سوخت افزایش یابد

یکی از مرزنشینان منطقه زیرکوه در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه یارانه سوخت مرزنشینان طی چند ماه پرداخت نشده بود اما در خردادماه واریز شد، گفت: انتظار می‌رفت سهمیه پرداخت‌نشده چندماهه هم پرداخت شود اما تنها ۷۱۴ هزار تومان واریز شد.

امین غضنفری بیان کرد: سهمیه سوخت برای خانوارهای یک نفره، پنج نفره و یا سه نفره تفاوتی نداشته و یک مبلغ واریز می‌شود که نیازمند توجه است.

وی با بیان اینکه خواستاریم سهمیه یارانه به ازای تعداد افراد خانواده واریز شود، افزود: در شرایط موجود بین خانوارهای کم‌جمعیت و پرجمعیت فاوتی قائل نمی‌شود.

غضنفری با بیان اینکه پرداخت مستمر این یارانه باعث مهاجرت معکوس می‌شود، بیان کرد: مردم امیدی به استمرار این یارانه ندارند چراکه علی‌رغم برنامه‌ریزی‌شان بر روی این سهمیه، طی چند ماه گذشته پرداخت‌نشده است.

وی بابیان اینکه پرداخت سهمیه سوخت نقش مفیدی بر معیشت مرزنشینان دارد، گفت: بنا به گفته بازاریان شهر حاجی‌آباد، پرداخت این سهمیه باعث رونق بازار هم می‌شود.

این مرزنشین بیان کرد: اگر پرداخت سهمیه به حداقل یک‌میلیون تومان افزایش یابد و استمرار داشته باشد نقش مؤثرتری بر معیشت و اقتصاد مرزنشینان خواهد داشت.

غضنفری با بیان اینکه مرزنشینان درزمینهٔ توزیع خدمات دولتی در محرومیت به سر می‌برند، اظهار کرد: نبود جاده، جای خالی زیرساخت‌های ارتباطی و نبود آب ازجمله محرومیت‌های این قشر است.

ضرورت ایجاد اشتغال در مناطق مرزی

یکی دیگر از مرزنشینان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به مشکلات این قشر بیان کرد: قشر مرزنشین به لحاظ برخورداری از امکانات رفاهی در شرایط مطلوبی قرار ندارند.

محمد غضنفری خواستار توجه مسئولان به مرزنشینان شد و اظهار کرد: در شرایطی که تمام مسائل به‌ویژه تحصیل وابسته به اینترنت شده، بستر استفاده از تلفن و زیرساخت‌های اینترنتی برای بسیاری از مرزنشینان فراهم نیست.

وی با بیان اینکه کارت الکترونیک مشکلات زیادی برای مرزنشینان ایجاد کرده است، گفت: برای دریافت و تمدید این کارت باید پروسه‌ای طولانی را طی کنیم که نیازمند هزینه و اتلاف وقت است.

غضنفری با اشاره به یارانه سوخت مرزنشینان بیان کرد: قرار بود این سهمیه به‌صورت ماهانه پرداخت شود اما طی چهار ماه پرداخت نشد.

وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر تأثیر این سهمیه بر معیشت مردم بیان کرد: با توجه به شرایط اقتصادی کنونی مبلغ ۷۱۴ هزار تومان برای خانوار شش نفره یا جمعیتی بالاتر مبلغ ناچیزی است.

غضنفری با بیان اینکه مسئولان به‌جای اینکه ماهی دست مردم بدهند، ماهی گیری را یاد بدهند، افزود: ایجاد اشتغال و سرمایه‌گذاری در مناطق مرزی نقش مؤثرتری بر رونق معیشت مرزنشینان دارد.

وی با بیان اینکه اگر زیرساخت‌های اشتغال فراهم شود، ظرفیت‌های بالایی موجود است، افزود: نبود بازار فروش محصولات تولیدی از مهم‌ترین مشکلات پیش روی اشتغال است.

این مرزنشین منطقه زیرکوه بیان کرد: به‌کارگیری مرزنشینان در مرز تنها در حد کارگری است که باید موردتوجه مسئولان قرار گیرد.

فرماندار نهبندان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به روند مهاجرت‌ها از نهبندان بیان کرد: بر اساس سرشماری سال ۹۵، جمعیت نهبندان ۵۱ هزار و ۴۴۹ نفر بوده است.

«مجید بیکی» ادامه داد: به دلیل محرومیت‌ها، کاهش نزولات آسمانی و خشک‌سالی طی سال‌های ۸۹ و ۹۰ بیش از شش هزار نفر از جمعیت نهبندان کاهش‌یافته است.

وی با اشاره به مهاجرت از روستاهای مرزی نهبندان بیان کرد: پرداخت عوائد حاصل از سوخت مرزنشینان باعث شده در برخی روستا برگشت جمعیت به ۸۰ خانوار هم برسد.

مالیات بر محرومیت مرزنشینان

رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر مالیات معوقه را یکی از مشکلات مرزنشینان استان دانست و بیان کرد: در توان این قشر نیست مالیاتی که در گذشته به‌عناوین‌مختلف تکلیف شده و به مرحله اجرا درآمده را پرداخت کنند.

الله نظر اسعدزاده عدم معافیت در ماده ۱۳۳ را یکی دیگر مشکلات مالیاتی قشر مرزنشین دانست و افزود: بر اساس ماده ۱۳۳، مرزنشینان از مالیات مستقیم معاف نیستند.

رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی با بیان اینکه مرزنشینان در منطقه بیرجند جزو اعضای تعاونی روستایی و عشایری هستند، افزود: علی‌رغم اینکه اعضای تعاونی‌ها از مالیات معاف هستند، مرزنشینان باید مالیات را پرداخت کنند.

اسعد زاده با بیان اینکه در حال حاضر بخش زیادی از تعاونی‌های مرزنشین در سطح کشور با مشکل مالیات مواجه هستند، گفت: تاکنون پیگیری‌های زیادی برای رفع مشکلات مالیات مرزنشینان خراسان جنوبی انجام‌شده اما نتیجه مطلوبی حاصل نشده است.

قوانین مالیاتی اصلاح شود

رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی ادامه داد: بخشودگی جرایم درصورتی‌که اصل مالیات معوقه اخذ شود، کارساز نیست چراکه زمانی مؤثر خواهد بود که کل بدهی مالیاتی با جرایم دیرکرد بخشیده شود.

وی با بیان اینکه معوقات مالیات انباشته‌شده با فشارهای اجرایی و مقامات قضائی قابل وصول نیست، افزود: برای رفع این مشکل مرزنشینان، باید مالیات‌ها بخشیده و ماده ۱۳۳ برای قشر مرزنشین اصلاح شود.

اسعد زاده بیان کرد: طی سال‌های گذشته عواملی مانند خشک‌سالی‌ها، محرومیت‌ها و تضعیف بنیه مالی مردم به‌ویژه دامداران و کشاورزان مهاجرت مرزنشینان را رقم‌زده است.

وی با اشاره به یارانه سوخت مرزنشینان بیان کرد: این طرح باعث ماندگاری و مهاجرت مرزنشینان شده چراکه انگیزه زندگی در مناطق مرزی برایشان فراهم‌شده است.

پرداخت یارانه سوخت مستمر باشد

رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی ادامه داد: اگر پرداخت یارانه سوخت مرزنشینان ادامه یابد و به نحو احسن اجرایی شود، روند مهاجرت معکوس به مناطق مرزی افزایش خواهد داشت.

وی بیان کرد: اگر در عوض یارانه نقدی، سرمایه‌گذاری‌های اشتغال‌زا و مستمر برای مرزنشینان تعریف شود، نقش بیشتری در ماندگاری و مهاجرت معکوس این قشر خواهد شد.

اسعد زاده جلوگیری از مهاجرت و حفظ امنیت در مرزها را از اهداف کمک‌های دولت به مرزنشینان دانست و بیان کرد: قشر مرزنشین انسان‌هایی غیور و وطن‌دوست بوده که برای دفاع از مرز و وطن از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کند.

وی با بیان اینکه بر اساس آئین‌نامه افرادی که در شعاع ۲۵ کیلومتری مرز هستند، تحت پوشش این طرح قرار می‌گیرند، گفت: در خراسان جنوبی به دلیل خشک‌سالی و شرایط نامطلوب آب و هوایی در مناطق مرزی، امکان زندگی در این شعاع وجود ندارد و می‌طلبد افزایش یابد و مرزنشینان روستاهای بیش از ۲۵ کیلومتر تا حداقل ۵۰ کیلومتر مشمول طرح قرار گیرند.

اسعد زاده در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا یارانه سوخت برای خانوارهای پنج، سه و یا یک‌نفری یکسان است، گفت: از شورای ساماندهی درخواست کرده‌ایم که پرداختی‌ها از خانوار به نفر اصلاح شود اما هنوز پاسخی نداده‌اند.

رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی اظهار کرد: در حال حاضر بیش از ۲۰۰ هزار نفر در مناطق مرزی استان ساکن بوده اما تمام این افراد در شعاع ۲۵ کیلومتری نیستند.

وی با اشاره به اقدامات انجام‌شده در حوزه زیرساختی مناطق عشایری بیان کرد: یک پمپ‌بنزین در زیرکوه برای این قشر خریداری و راه‌اندازی شده است.

دردسرهای کارت الکترونیک

اسعد زاده کارت الکترونیک مرزنشینان را یکی دیگر از مشکلات حوزه عشایری استان دانست و گفت: کارت مرزنشینان دیر به دستشان می‌رسد، هزینه‌بر بوده و در تعویض با مشکلات زیادی روبه‌رو است.

وی اظهار کرد: کسب امتیاز مرزنشینی منوط به داشتن کارت الکترونیک بوده که مشکلات زیادی برای این قشر به وجود آورده است.

اسعد زاده با بیان اینکه مرزنشینان مردمانی سلحشور، دین‌دار و میهن‌دوست هستند، افزود: این قشر بهترین مبارزان در سنگرهای دفاعی هستند که می‌طلبد موردتوجه قرار گیرند.

رئیس اتحادیه مرزنشینان خراسان جنوبی، مرزنشینان را حصار یک کشور دانست و افزود: دشمن تلاش دارد در مرزها اخلال ایجاد کند بنابراین باید در ابعاد مختلف فرهنگی و اقتصادی به مرزنشینان توجه ویژه‌تری شود.

وی بیان کرد: با توجه به تعلق مالیات و هزینه‌های مختلف مرزنشینان، مشکلاتی پیش روی این قشر بوده که در گام نخست باید رفع شوند.

اگرچه طرح‌هایی مانند اختصاص سهمیه حاصل از سوخت مرزنشینان گامی طلایی برای ماندگاری مرزنشینان بود اما وجود نقص‌هایی در لایه‌های طرح موجب نارضایتی‌هایی میان مرزنشینان شد که رفع این موارد نیازمند توجه بیشتری از سوی مسئولان است.