جایگاه ایران در شاخص توسعه مالی اسلامی

جایگاه ایران در شاخص توسعه مالی اسلامی

عصر اعتبار- در میان ۵۶ کشور جهان در سال ۲۰۱۸، به ترتیب ایران، عربستان سعودی و مالزی با مجموع ۱.۶ تریلیون دلار و سهم ۶۵ درصدی از کل دارایی‌ها، بزرگ‌ترین بازارهای مالی اسلامی را تشکیل می‌دهند.

نسخه قابل چاپ شنبه ۲۱ تير ۱۳۹۹ - ۱۶:۱۰:۰۰

به گزارش پایگاه خبری«عصر اعتبار» به نقل از ایبنا، امروزه، صنعت مالی اسلامی در جهان علی‌الخصوص در منطقه خاورمیانه، جنوب و جنوب شرق آسیا با سرعت در حال افزایش است، به طوری که ارزش دارایی‌های مالی اسلامی با روند رو به رشد در سال 2019 به حدود 3 تریلیون دلار رسیده و ایران، عربستان و مالزی بیشترین سهم بازار مالی اسلامی را از لحاظ دارایی‌ها به خود اختصاص داده‌اند.

در میان بخش‌های مختلف صنعت مالی اسلامی، صکوک نسبت به سایر بخش‌ها از رشد قابل توجهی برخوردار بوده و برای اولین بار انتشار جهانی آن از مرز یک تریلیون دلار در سال 2018 عبور کرده است و انتظار می‌رود در سال‌های آینده نقش برجسته‌تری داشته باشد. در حقیقت، طی سال‌های اخیر، بسیاری از بازارها علاقه بیشتری به جمع‌آوری سرمایه از طریق ابزار صکوک نشان داده‌اند.

بر مبنای گزارش توسعه مالی اسلامی که توسط پایگاه تامسون رویترز به صورت سالانه منتشر می‌شود، 131 کشور در 8 منطقه مختلف جغرافیایی از لحاظ شاخص‌های مختلف توسعه مالی اسلامی مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفته‌اند. شاخص‌ توسعه مالی اسلامی (IFDI) با طبقه‌بندی عوامل مؤثر در پنج حوزه مختلف به عنوان شاخص‌های اصلی به بررسی بازارهای مختلف مالی اسلامی در سرتاسر جهان از لحاظ پیشرفت مالی می‌پردازد.

این شاخص‌ها فقط بر میزان اندازه و رشد کلی بخش‌های مالی اسلامی در کشورهای مختلف متمرکز نمی‌شوند، بلکه قدرت کلی اکوسیستم را که به توسعه صنعت کمک می‌کند را نیز مورد ارزیابی قرار می‌دهد. شاخص توسعه مالی اسلامی از مؤلفه‌های مختلفی از جمله توسعه کمی، حاکمیت و نظارت، مسئولیت اجتماعی شرکتی و دانش و آگاهی تشکیل شده که هر کدام دارای زیرشاخص‌هایی بوده که در توسعه و اندازه‌گیری صنعت جهانی از اهمیت بالایی برخوردار است.

طبق این گزارش، توسعه صنعت مالی اسلامی در سطح جهانی و در میان 131 کشور مورد بررسی از روند رو به رشدی برخوردار بوده و میزان متوسط جهانی این شاخص‌ از  9.9 در سال 2017 به 10.8 در سال 2019 افزایش یافته که این روند رو به رشد عمدتا ناشی از افزایش سه شاخص اصلی دانش، حاکمیت و آگاهی بوده است.

متوسط جهانی شاخص‌های توسعه مالی اسلامی (2019 IFDI)

از لحاظ شاخص توسعه کمی (QD) عملکرد پنج بخش اصلی مالی اسلامی از جمله بانکداری اسلامی، تکافل، سایر نهادهای مالی اسلامی، صکوک و صندوق‌های اسلامی، اندازه‌گیری شده است. میانگین جهانی این شاخص با اندکی رشد نسبت به سال گذشته از 5.8 به 6 در سال 2019 افزایش یافته است. در میان 5 زیرشاخص مذکور تنها در بخش‌های بانکداری اسلامی، تکافل و صکوک شاهد رشد بوده‌ایم.

مؤلفه‌های مدیریت صنعت مالی اسلامی از طریق شاخص حاکمیت و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها سنجیده می‌شود که در سال 2019 با افزایش شاخص حاکمیت شرکتی از سطح 13 به 14 و تثبیت موقعیت CRS نسبت به سال قبل مواجه بودیم. شاخص دانش در سال 2019 از 9 به 10 افزایش یافته که نشان‌دهنده عملکرد مطلوب زیرشاخص‌های آن از جمله تحقیقات و ارتقای بخش آموزش و ارائه‌دهندگان آموزش مالی اسلامی طی سال 2018 است. آگاهی و اطلاع‌رسانی نیز با اندازه‌گیری اخبار منتشرشده در حوزه مالی اسلامی و برگزاری رویدادهای علمی (سمینارها و کنفرانس‌ها) توانسته است از سطح 15 به 16 افزایش یابد.

گزارش سالانه پایگاه تامسون رویترز در ارتباط با رتبه‌بندی کشورها نشان می‌دهد که در میان 5 شاخص توسعه مالی اسلامی، نقش بانک‌ها و نهادهای مالی ایرانی به عنوان ستون اصلی صنعت مالی اسلامی از لحاظ شاخص توسعه کمی در میان بانک‌ها و سایر نهادهای مالی و اعتباری موجود در جهان، بسیار چشمگیر بوده است.

بررسی مربوط به زیربخش‌های شاخص توسعه کمی نشان می‌دهد، در میان 56 کشور جهان در سال 2018، به ترتیب ایران، عربستان سعودی و مالزی با مجموع 1.6 تریلیون دلار و سهم 65 درصدی از کل دارایی‌ها، بزرگ‌ترین بازارهای مالی اسلامی را تشکیل می‌دهند و همواره ایران از نظر حجم و رشد دارایی‌ها در کلیه زیربخش‌های این شاخص به استثنای صکوک، در لیست برترین‌های جهان قرار دارند.

وضعیت زیرشاخص‌های توسعه کمی در ایران و جهان (2019)

طبق این گزارش در میان بخش‌های مختلف صنعت مالی اسلامی می‌توان گفت بانکداری اسلامی با ارزش‌ دارایی‌هایی بالغ بر 1.76 تریلیون دلار و سهم 70 درصدی از کل دارایی‌ها به عنوان بزرگ‌ترین بخش صنعت مالی اسلامی در جهان طی سال 2018 شناخته می‌شود و ایران توانسته است با دارایی‌هایی با ارزش بیش از 500 میلیارد دلار همچنان سهم بالایی از این بازار را به خود اختصاص دهد.

مجموع دارایی‌های تحت مدیریت صندوق‌های اسلامی نیز با ارزش 110 میلیارد دلار در سه بازار اصلی ایران، مالزی و عربستان سعودی با اختصاص سهم 77 درصدی از کل دارایی‌های این صندوق‌ها، متمرکز شده و ایران با دارایی‌هایی به ارزش 35 میلیارد دلار و سهم 32 درصدی در رتبه نخست قرار گرفته است.

تجربه انجام بیش از سه دهه عملیات بانکداری بدون ربا در ایران، رشد بالای دارایی‌ها، ورود به بازار صکوک و همچنین ظرفیت بالا و موقعیت مناسب ایران از لحاظ جغرافیایی همگی از عواملی هستند که امکان دست‌یابی به فرصت‌های رو به رشد در آینده را برای صنعت بانکداری کشور فراهم می‌آورد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، ایران می‌تواند با تقویت شاخص‌های توسعه مالی اسلامی از جمله نظارت و مقررات، شفافیت و اطلاع‌رسانی و مسئولیت اجتماعی شرکتی، زمینه رشد و تعمیق هرچه بیشتر بازار مالی و به تبع آن دستیابی به رونق بیشتر، حفظ قدرت و توسعه اقتصادی کشور را فراهم آورد.

برای آگاهی از تازه های بازار مالی و اعتباری، جدیدترین رویدادهای ایران و جهان اینستاگرام اعتبار را دنبال کنید جهت دریافت آخرین اخبار از طریق تلگرام به کانال اختصاصی عصر اعتبار بپیوندید دریافت آخرین نسخه از نرم افزار تلگرام