اردوغان فرمان تبدیل ایاصوفیه به مسجد را امضا کرد/واکنش‌ها

آفتاب‌‌نیوز :

موزه ایاصوفیه که قبلا مسجد بوده، یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی ترکیه است که سال گذشته میلادی سه میلیون و ۷۰۰ هزار بازدیدکننده داشته است.

دادگاهی در استانبول حکم داده بود که این بنا همیشه مسجد بوده و نباید به موزه تغییر کاربری می‌داده است. روز جمعه (۱۰ ژوئیه) بعد از اعلام تغییر کاربری به مسجد، شماری از مردم استانبول بیرون ایاصوفیه شادمانی کردند.

پیش از به قدرت رسیدن امپراتوری عثمانی، ایاصوفیه قرن‌ها از بزرگ‌ترین کلیساهای مسیحیان جهان بوده است. بعد از شکست صلیبیون در ۱۴۵۳ میلادی، مسلمانان عثمانی آن را به مسجد تغییر دادند. در دولت سکولار کمال آتاتورک این مسجد به موزه تبدیل شد.

براساس گزارش شبکه بی‌بی‌سی، کلیسای ارتدوکس روسیه این تصمیم برای تغییر کاربری ایاصوفیه را "تأسف‌بار" خوانده است.

سه هفته پیش رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه در میان مقامات دولتی و اعضای حزب عدالت و توسعه گفت: "در ایاصوفیه می‌تواند مراسم نماز برگزار شود. مراسم نماز جمعه هم می‌تواند اجرا شود. فقط ملت دیندار ما می‌تواند در مورد آن تصمیم بگیرد".

ایاصوفیه یکی از محبوبترین مقاصد گردشگری در سال ۲۰۱۹ بوده است. با تغییر نقش آن از موزه به مسجد نگرانی‌هایی در مورد اثر آن بر گردشگری به وجود خواهد آمد، این تبدیل بر روابط با یونان و سکولاریسم در ترکیه هم بی‌تأثیر نخواهد بود.

یونان که سابقهٔ روابط پرتنشی با ترکیه دارد در ۲۹ ماه مه، تلاوت آیات قرآن در ایاصوفیه را " ناپذیرفتنی و جریحه‌دار کردن احساسات دینی مسیحیان جهان" تلقی کرد.

وزیر امورخارجهٔ یونان گفته است: "ما باز به ترکیه یادآور می‌شویم که به تعهدات بین‌المللی خود پایبند بماند و منافع داخلی و ملی خود را بر محافظت از بناهای مهمی مانند ایاصوفیه که میراث جهانی بشری است، ترجیح ندهد".

انجمن جوانان آناتولی در سال‌های اخیر مراسم نماز را در محوطهٔ اطراف موزه و با شعار "زنجیرها باید پاره شود" برگزار کرده است. ییلدیرای اغور، روزنامه‌نگار روزنامهٔ محافظه‌کار- لیبرال کرار، در ۶ ژوئن نوشت که نماز خواندن مسلمانان در ایاصوفیه "حداقل ۵۵ سال" پیشینه دارد.

اغور می‌گوید: اولین بار که از این موضوع "استفاده سیاسی" شد در سال ۱۹۶۵ بود، زمانی که حزب راستگرای عدالت "در واکنش به سیاست‌های یونان و قبرس" به طور رسمی اعلام کرد که ایاصوفیه باید به مسجد تبدیل شود اما وقتی حزب اسلام‌گرای عدالت و توسعه به رهبری اردوغان در سال ۲۰۰۲ به قدرت رسید این موضوع در دستور کار قرار نگرفت.

دبیرکل سازمان جهانی یونسکو از تصمیم اخیر ترکیه در مورد تغییر کاربری ایاصوفیه به مسجد ابراز تاسف کرد. این نهاد فرهنگی سازمان ملل متحد تاکید کرد هرگونه تغییرات در وضعیت ایاصوفیه باید به اطلاع یونسکو برسد و این تغییرات در کمیته میراث جهانی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وزیر فرهنگ یونان روز جمعه حکم دادگاه ترکیه برای تبدیل ایاصوفیه به مسجد را "تحریک‌آمیز" توصیف کرد. اتحادیه اروپا هم با صدور بیانیه ای از این تصمیم ابراز "تاسف" کرد. وزارت خارجه آمریکا هم روز جمعه گفت با تصمیم دولت ترکیه "مایوس" شد.