مهمترین قسم از حق‌الناس آبروی مؤمنان است/کرامت نفس و حق الناس

به گزارش خبرگزاری مهر، متن زیر یادداشتی است که توسط قاسم اخوان نبوی عضو هیأت علمی گروه کلام و دین‌پژوهی پژوهشکده حکمت و دین‌پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در مورد کرامت نفس و حق الناس نوشته شده است:

کرامت به معنای دوری از پستی و فرومایگی است و روح بزرگوار و منّزه از هر پستی را کریم گویند. کرامت در مقابل دنائت، ذلّت و خواری است و برای رسیدن به قلّه ی بلند کرامت باید به سلاح تقوا و پرهیزگاری مجهّز گشت، و تقوا آن است که انسان از هر چه او را به گناه وا می‌دارد، دوری نماید. یکی از آثار و پیامدهای داشتن روحی کریمانه رعایت حقوق مردم است که در آموزه‌های دینی از آن تعبیر به حق‌الناس می‌شود؛ «حق‌الناس» در برخی از روایات بر حق الله نیز مقدم شده است.

حق‌الناس دارای ابعاد مختلفی می‌باشد یکی از ابعاد آن به آبروی انسان‌ها برمی‌گردد. در روایتی، امام صادق (ع) می‌فرمایند: «مَنْ رَوَی عَلَی مُؤْمِنٍ رِوَایَهً یُرِیدُ بِهَا شَیْنَهُ وَ هَدْمَ مُرُوءَتِهِ لِیَسْقُطَ مِنْ أَعْیُنِ النَّاسِ أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنْ وَلَایَتِهِ إِلَی وَلَایَهِ الشَّیْطَانِ فَلَا یَقْبَلُهُ الشَّیْطَانُ» (الکافی، ج ۲، ص ۳۵۸) هرکس بر ضرر یک مؤمن حرفی بزند و قصدش آبروریزی و افشای عیب او باشد و بخواهد او از چشم مردم بیفتد، خداوند او را از ولایت خود به ولایت شیطان می‌راند و شیطان هم او را نمی‌پذیرد.

امام صادق «سلام‌الله‌علیه» در روایتی از قول پیامبر اکرم «صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم» می‌فرمایند: «‏لَا تَطْلُبُوا عَثَرَاتِ الْمُؤْمِنِینَ فَإِنَّ مَنْ تَتَبَّعَ عَثَرَاتِ أَخِیهِ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَثَرَاتِهِ وَ مَنْ تَتَبَّعَ اللَّهُ عَثَرَاتِهِ یَفْضَحْهُ وَ لَوْ فِی‏ جَوْفِ‏ بَیْتِهِ». (الکافی، ج ۲‏، ص ۳۵۵) لغزش‌های مؤمنان را دنبال نکنید. هر که به‌دنبال لغزش مؤمنی باشد، خداوند تمام لغزش‌های او را دنبال خواهد کرد و او را حتی در میان خانه‌اش رسوا می‌سازد.

امام صادق (ع) می‌فرماید: «مَن کسَرَ مؤمِناً فَعلَیْه جَبْرُهُ» هر کس حیثیت مؤمنی را بشکند، بر او واجب است که آن را جبران نماید.» (علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۲۲، ص ۳۵۱)

با توجه به روایاتی که به عنوان نمونه بیان شد، می‌توان گفت آنچه در رفتار دین داران اهمیت دارد توجه به رعایت حق‌الناس است و مهمترین قسم از حق‌الناس آبروی مؤمنان است، اما در جامعه دینی کمتر به این مسئله توجه می‌شود.