#اعدام_نکنید و سرریز چهل سال جنایت

ادامه موج گسترده اعتراضات مجازی با هشتگ «اعدام نکنید» در توئیتر فارسی، به یادآوری قتل‌ها و اعدام‌ها و شکنجه‌ها و حوادثی رسیده که طی چهار دهه گذشته در تاریخ جمهوری اسلامی به‌عنوان «جنایات حکومت» ثبت شده است.

کاربران ایرانی توئیتر که از سه روز پیش در واکنش به انتشار خبر تأیید حکم اعدام برای سه معترض آبان ۹۸، طوفانی توئیتری با هشتگ «اعدام نکنید» راه انداختند، به استفاده از این هشتگ همچنان ادامه داده‌اند و از پنجشنبه، ۲۶ تیر، به یادآوری مورد به موردِ قتل‌ها، اعدام‌ها و حوادث دور و نزدیکی پرداخته‌اند که جمهوری اسلامی در روند سرکوب مخالفان و معترضان طی چهار دهه گذشته مرتکب شده است.

تا ظهر روز جمعه، ۲۷ تیر، هشتگ «اعدام نکنید» در کنار هشتگ‌های مشابه با آن نزدیک به ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار بار توئیت یا بازتوئیت شده و این روند همچنان ادامه دارد.

در موج تازه پیام‌های توئیتری با هشتگ «اعدام نکنید»، نخست پای یادآوری کشته‌شدگان اعتراضات آبان ۹۸ به میان آمد و به‌تدریج کاربران با گرایش‌های گوناگون سیاسی ورق به ورق عقب‌تر رفتند تا قربانیان سال ۸۸ و قتل‌های زنجیره‌ای و اعدام‌های دهه شصت و قربانیان اقلیت‌های قومی و مذهبی و حتی نقش حکومت در قربانی شدن هزاران «شهید» جنگ ایران و عراق.

نکته حائز اهمیت این‌که همان‌گونه که در طوفان توئیتریِ «اعدام نکنید» می‌شد انواع گرایش‌ها و علقه‌های سیاسی را در میان چند صد هزار کاربر مشارکت‌کننده دید، در ادامه این موج که اصطلاحاً به ژانرِ «برای، به‌خاطر، و به‌جای...» معروف شده نیز به‌وضوح می‌توان انواعی از مردم را دید که هرکس «برای» یا «به‌جای» ستمدیده‌‌، زندانی یا کشته‌ای هشتگ «اعدام نکنید» می‌زند.

شمار این پیام‌ها بسیار بیشتر از حدی است که بتوان شماری قابل‌توجه از آن‌ها را بازگو کرد، اما در ادامه تعدادی محدود از این پیام‌ها را ‌به‌عنوان نمونه‌هایی از این «ژانر توئیتری» همراه با اشاراتی درباره واقعیت‌های تاریخی آن‌ها می‌توانید بخوانید.

در جریان سرنگون شدن پرواز ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین در بامداد ۱۸ دی ۱۳۹۸ توسط پدافند موشکی سپاه پاسداران، ۱۴۶ شهروند ایرانی، ۶۱ شهروند کانادایی که عمدتاً تابعیت دوگانه داشتند، ۱۱ شهروند اوکراینی، و نیز شهروندانی از افغانستان، سوئد و بریتانیا کشته شدند.

در جریان قتل‌های زنجیره‌ای، روز ۱۸ آذر ۷۷ محمدجعفر پوینده، مترجم و از فعال‌ترین اعضای کانون نویسندگان ایران، ناپدید شد و پس از مدتی جسدش پیدا شد. در این ماجرا شماری از روشنفکران و نویسندگان و فعالان مدنی و سیاسی به دست نیروهای وزارت اطلاعات کشته شدند، اما جمهوری اسلامی نهایتاً تنها مسئولیت قتل چند تن را به عهده گرفت و همان را نیز به «نیروهای خودسر» منتسب کرد.

داریوش فروهر، رهبر حزب ملت ایران و همسرش، پروانه اسکندری، در اول آذرماه سال ۱۳۷۷ در منزل‌شان بر اثر ضربات چاقو به دست شماری از اعضای وزارت اطلاعات کشته شدند.

سیامک پورزند روزنامه‌نگار سرشناسی بود که پس از چند سال حبس به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی و جاسوسی» و سپس حبس خانگی، در اریبهشت سال ۱۳۹۰ در ۸۰ سالگی با پریدن از طبقه ششم آپارتمان محل اقامتش به زندگی خود پایان داد.

علیرضا رجایی، از نیروهای ملی مذهبی، در اردیبهشت ۱۳۹۰ زندانی شد و پس از تحمل شش سال حبس، در نتیجه ابتلا به سرطان که در دوران حبس برای او پیش آمد، بخشی از فک و چشم راستش تخلیه شد.

زهرا کاظمی، عکاس خبری ایرانی-کانادایی، به دلیل عکس گرفتن از فضای بیرون زندان اوین در سال ۸۸ دستگیر و در زندان بر اثر ضربه مغزی درگذشت. گفته می‌شود قاضی مرتضوی، دادستان وقت تهران، در مرگ او نقش مستقیم داشته است.

مصطفی کریم‌بیگی، امیر ارشد تاجمیر، رامین رمضانی، اشکان سهرابی و محسن روح‌الامینی از کشته‌شدگان اعتراضات انتخاباتی ۸۸ بودند و ستار بهشتی کارگر وبلاگ‌نویس معترضی بود که در بازداشتگاه پلیس بر اثر شکنجه کشته شد.

عباس‌علی منشی رودسری یکی از چند هزار اعدامی سال ۶۷ در زندان‌های جمهوری اسلامی است که در گورستان خاوران قبری بی نام و نشان دارد و همسرش به‌جای او و پسرشان نوشته است «اعدام نکنید».

سعید زینالی ۲۱ سال پیش، هنگامی که ۲۲ ساله بود، پس از حمله مأموران امنیتی به کوی دانشگاه در ۱۸ تیر ۱۳۷۸ در حضور مادرش در خانه‌ بازداشت شد و خانواده‌اش از سرنوشت او خبر ندارند و مقام‌های قضایی و امنیتی هیچ اطلاعاتی در این زمینه نمی‌دهند. مادرش پیش از این گفته بود که بازجو‌ها گفته‌اند «دنبال دو تا پاره استخوان مى‌گردید؟ ما دیگر چیزى نداریم به شما بدهیم.»

فرزاد کمانگر، معلم کردی که در اردیبهشت ۱۳۸۹ اعدام شد، یکی از شمار زیادی از فعالان مدنی و سیاسی کردستان است که طی چند دهه اخیر با اتهامات گوناگون حبس یا اعدام شده‌اند. وکيل قانونی فرزاد کمانگر نیز پس از او در دادگاه انقلاب به يک سال و نيم حبس و ۱۰ سال ممنوعيت از وکالت محکوم شد.

بهاییان در ایران در طول چهار دهه گذشته همواره تحت فشار و آزار و اذیت بوده‌اند، جاسوس و دشمن خوانده شده‌اند، از حق تحصیل و کسب‌وکار رسمی محروم بوده‌اند و شمار زیادی از آنان با اتهامات گوناگون زندانی شده‌اند.

آمارهای رسمی از کشته و مفقود شدن ۱۷ هزار رزمنده ایرانی فقط در دو عملیات کربلای چهار و پنج و مجروح شدن ۲۶ هزار نفر دیگر در این عملیات‌ها حکایت می‌کند. ۴۳ هزار کشته و مجروح فقط. در دی ماه ۱۳۶۵. دو سال پیش، محسن رضایی، فرمانده سپاه پاسداران در دوران جنگ ایران و عراق، عملیات شکست‌خورده کربلای چهار را «عملیات فریب» نامید.

محمدرضا ثلاث یکی از دراویش گنابادی بود که در تجمع دراویش در بهار ۹۷ در تهران بازداشت و متهم شد که سه مأمور پلیس را با اتوبوس زیر گرفته و سرانجام ۲۸ خرداد ۹۷ اعدام شد. پس از اجرای حکم اعدام ثلاث، وکیل مدافع او نیز پس از آن‌که اعلام کرد قصد دارد «اسناد بی‌گناهی» موکلش را منتشر کند، بازداشت و بعد از مدتی آزاد شد. او پیش از آن اعلام کرده بود که موکلش سه ساعت پیش از این حادثه بازداشت شده بود.

در ماجرای ترور میکونوس که در سال ۱۹۹۲ در آلمان انجام شد، شماری از سران اپوزیسیون کُرد، ازجمله صادق شرفکندی، دبیرکل حزب دموکرات کردستان ایران، به‌دست عوامل جمهوری اسلامی به قتل رسیدند.

کاظم دارابی که به جرم دست داشتن در این ترور، پانزده سال در آلمان زندانی بود، پس از بازگشت به ایران کتاب خاطراتش را منتشر کرد و جایزه «کتاب سال» جمهوری اسلامی را به او دادند.

جنگ ۹ ساله سوریه (۲۰۱۱-۲۰۲۰) بزرگ‌ترین عملیات نظامی سپاه پاسداران در خارج از مرزهای ایران بوده که علاوه‌بر تحمیل هزینه ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلاری بر ایران، باعث کشته و مجروح شدن صدها هزار نفر، آواره شدن میلیون‌ها نفر دیگر و نقض گسترده حقوق بشر در این جنگ و تشدید حس منفی نسبت به ایران در منطقه به‌ویژه جهان عرب شد.

این‌ها نمونه‌هایی معدود از بی‌شمار توئیتی است که در این ژانرِ به‌خصوص و در ادامهٔ طوفان توئیتری با هشتگ «اعدام نکنید» در شبکه‌های اجتماعی نشر و بازنشر شده است.

کاربری با نام «نگارو» در واکنش به انبوه این توئیت‌های گوناگون نوشت: «توئیتر شده مثل این‌که چاه فاضلاب بالا بزنه! تمام کثافت‌تون یکجا زده بالا و تمومی نداره.»