صفر تا ۱۰۰ زندگی با ماسک

در گزارش زیر دکتر علیرضا سلیمی، معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام پزشکی از زندگی با ماسک می‌گوید.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، در مورد ماسک که حالا نزدیک به دو هفته است در کشورمان اجباری شده هنوز حرف و حدیث زیاد است. حتی عده‌ای سردرگم‌اند که از چه ماسکی استفاده کنند و چه وقت ماسک استفاده شده را دور بیندازند.

در روزی که دست به دست شدن فیلم مربوط به چند زباله‌گرد که ماسک‌های مصرف شده را از لابه‌لای ز‌باله‌ها جدا می‌کردند حتما به امید فروختن‌شان، ما با دکتر علیرضا سلیمی، معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام پزشکی در این‌باره گفتگو کردیم و پاسخ‌های روشنی گرفتیم. او البته اصرار داشت ماسک زدن تنها یک روی سکه است و آنچه از این ماسک، سپر دفاعی می‌سازد، رعایت دقیق نکات بهداشتی است.

حتما فیلم مربوط به زباله‌گرد‌ها که در یک خرابه دارند از میان زباله‌ها، ماسک جدا می‌کنند و داخل کارتن می‌ریزند، دیده‌اید.
این فیلم واقعا نگران‌کننده است. من صحت و سقم این فیلم را نمی‌دانم، اما واقعیت این است که زباله‌گرد‌ها در بسیاری از شهر‌های بزرگ کشور وجود دارند و ماسک هم به نسبت قیمت تمام شده، نرخ بالایی دارد. به‌رغم این‌که این فیلم را نه تایید و نه تکذیب می‌کنم، اما شرط عقل این است که هم در خرید و هم در معدوم کردن ماسک‌ها مراقبت کنیم؛ یعنی هم از جای معتبر خرید کنیم و هم پس از مصرف آن را طوری معدوم کنیم که قابل استفاده نباشد. این معدوم‌سازی مخصوصا برای مراکز درمانی که حجم زیادی ماسک مستعمل دارند باید جدی‌تر رعایت شود.

مگر مراکز درمانی رعایت نمی‌کنند و ماسک‌ها را جداسازی و امحای بهداشتی نمی‌کنند؟
در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بزرگ همه قواعد و اصول ایمنی رعایت می‌شود، ولی درمانگاه‌های کوچک، داروخانه‌ها و .. حتما باید ماسک‌ها را جداگانه جمع و معدوم کنند.

آیا از نظر فنی امکان استفاده از ماسک‌های دور ریخته شده وجود دارد؟ آیا شکل ماسک بر اثر مصرف تغییر نمی‌کند و می‌شود ماسک کهنه را جای نو جا زد؟
اکثر ماسک‌هایی که ما استفاده می‌کنیم لک و کثیف و خراب نیست. پس احتمال سوء‌استفاده از آن‌ها با ترفند‌های شیادانه وجود دارد.

الان چهار ماه است ایرانی‌ها با کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند، اما استفاده درست از ماسک هنوز محل چالش است. بالاخره تکلیف ما با ماسک چیست؟ آن‌ها را بشوییم، نشوییم، چند ساعت مصرف‌شان کنیم؟
ماسک‌ها تنوع زیاد و مدل‌های مختلفی دارد. ماسکی که انتخاب می‌شود باید با سبک زندگی افراد مطابقت داشته‌باشد؛ مثلا ماسک مورد استفاده کادر پزشکی که در محیط‌های آلوده کار می‌کنند قطعا با ماسکی که مردم عادی در محیط‌های عمومی استفاده می‌کنند باید متفاوت باشد. بعضی از ماسک‌ها قابل شستن، استریل‌کردن و تعویض فیلتر است و برخی از آن‌ها عمر بسیار کوتاهی دارد.

در مورد خودمراقبتی مقابل کرونا و استفاده از ماسک چند اصل کلی وجود دارد. ما باید از ذراتی که بیم وجود ویروس در آن‌ها می‌رود دوری کنیم. دوم این که ماسک داشتن بهتر از نداشتن است و با این که نقش حفاظتی ماسک‌ها صد‌درصد نیست، اما هر نوع ماسکی می‌تواند تا درجاتی از ما مراقبت کند. سوم این که با وجود داشتن ماسک، فاصله اجتماعی را حتما رعایت کنیم، طول مدت تماس‌های فیزیکی‌مان کوتاه باشد و کمتر در مکان‌های سربسته قرار بگیریم.

بیشتر بخوانید

• انواع ماسک و دستورالعمل استفاده از آن‌ها

با این که می‌گویید هر ماسکی نقش حفاظتی دارد، اما این روز‌ها به مردم توصیه می‌شود از ماسک‌های سوپاپ‌دار که به فیلتر‌دار معروف است، استفاده نکنند. چرا؟
زیرا ماسک‌های موسوم به N۹۵ بازدم را به هوا برمی‌گردانند و اگر فردی ناقل یا بیمار باشد دیگران را نیز مبتلا می‌کند؛ بنابراین اگر می‌خواهیم رفتار مسؤولانه‌ای داشته‌باشیم باید از ماسک‌هایی استفاده کنیم که بازدم ما را به فضا برنمی‌گردانند.

مگر ماسک‌های پارچه‌ای و کاغذی این کار را نمی‌کنند؟
اگر ماسک خوب روی صورت جا گرفته‌باشد و به بیرون راه نداشته‌باشد جلوی نفوذ بازدم به محیط را می‌گیرد.

عمر ماسک‌های سه‌لایه معمولی (پزشکی) چقدر است؟
قبل از این که در مورد عمر این ماسک‌ها صحبت کنیم باید بگوییم درست است در این‌باره ایده‌آل‌هایی وجود دارد، اما به لحاظ اقتصادی رعایت این ایده‌آل‌ها همیشه مقدور نیست، نه فقط در ایران بلکه در هیچ کجای دنیا. در سایر کشور‌ها هم می‌بینید که برای پرسنل پزشکی سهمیه یک تا دو ماسک در روز را در‌نظر گرفته‌اند. پس ما هم خیلی حساسیت نشان نمی‌دهیم و می‌گوییم ماسک‌ها را می‌شود بیشتر از عمر مفیدشان استفاده کرد، البته به همراه رعایت نکات بهداشتی و این‌که به‌هیچ‌وجه به سطح ماسک دست نزنیم، سعی کنیم ماسک مرطوب نشود و کش آن پاره نشود.

منظور از مرطوب شدن ماسک چیست؟

عده‌ای فکر می‌کنند اگر صورتشان عرق کرد و ماسک خیس شد هم باید آن را دور بیندازند. هوای بازدم ما درصدی رطوبت دارد و باعث خیس شدن ماسک می‌شود که حالت مطلوبی نیست و کارایی آن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اگر بگذاریم ماسک خشک شود مشکل برطرف می‌شود؟
به شرایط اقتصادی و دسترسی شما به ماسک بستگی دارد. اگر به ماسک جدید دسترسی ندارید، استفاده از همان ماسک مرطوب شده بهتر از نداشتن ماسک است، البته به شرطی که به ماسک دست زده نشود و سطحش استریل باشد.

آیا می‌شود ماسک‌های پزشکی را شست؟
ایده آل این است که ماسک کاغذی نباید شسته شود، اما اگر به هر دلیل مجبور به استفاده مجدد از آن هستید به شرطی که خیس و آلوده نشده‌باشد، آن را چند روز در یک مکان ایزوله قرار دهید (پنج‌روز) و دوباره از آن استفاده کنید.

آیا ماسک‌های خانگی را می‌توان با هر پارچه‌ای دوخت حتی با لباس‌های کهنه؟
بله قطعا. شما چند لایه پارچه را روی هم بگذارید و مطمئن باشید این ماسک از نداشتنش بهتر است. البته پارچه‌ای که برای این کار استفاده می‌شود، باید کلفت باشد به طوری که نور از آن عبور نکند.

ماسک زدن طولانی مدت واقعا خسته کننده است. همین باعث می‌شود عده‌ای آن را مرتب روی صورتشان بالا و پایین کنند. این جابه جایی خطر ابتلا به کرونا را بالا می‌برد؟
بدون شک. دست زدن به قسمت بیرونی ماسک، دست را آلوده می‌کند و اگراین دست به چشم و دهان و بینی بخورد، آلودگی را منتقل می‌کند. لحظاتی که ماسک روی صورت نیست هم ریسک ابتلا را بالا می‌برد. می‌دانم تحمل ماسک سخت است، ولی همه ما برای تحملش باید تمرین کنیم.

زمانی گفته می‌شد اگر می‌خواهید از ثمربخش بودن ماسکی که به صورت زده‌اید مطمئن باشید یک شمع یا فندک روشن را روبه‌رویتان قرار دهید و فوت کنید. اگر خاموش شد، یعنی ماسک خاصیت حفاظتی ندارد. چنین آزمون‌هایی درست است؟
نکته مهم در مورد ماسک این است که وقتی روی صورت قرار می‌گیرد، باید کاملا قالب باشد تا هوا از اطراف، داخل و خارج نشود. اگر ماسک خوب روی صورت بنشیند با هر دم و بازدم رویه ماسک داخل و خارج می‌رود. این یک علامت خوب است. تستی هم که شما گفتید خوب است و نشان می‌دهد هوا به راحتی از ماسک خارج نمی‌شود؛ و همچنان یک عده به ماسک اسپری الکل می‌زنند و فکر می‌کنند مشغول گندزدایی هستند! این کار به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

ماجرای ماسک‌های بازیافتی چه بود؟
چند روزی است که ویدئویی در فضای مجازی دست به دست می‌شود که نشان می‌دهد عده‌ای درحال جداسازی ماسک‌های استفاده شده از بین زباله‌ها هستند و منتشر کنندگان این کلیپ تلاش کردند با انتشار این تصاویر، این موضوع را القا کنند که ماسک‌های ارزان‌قیمت، ماسک‌های بازیافتی هستند. البته که هنوز هم به صورت قطعی و از سوی مقام‌های رسمی صحت و سقم این ویدئو مشخص نشده است، اما همین چند دقیقه موجی از نگرانی را میان شهروندان به راه انداخته است.

این موضوع با واکنش‌های زیادی در فضای مجازی مواجه شد و بسیاری از مردم در فضای مجازی به یکدیگر توصیه کردند پس از استفاده از ماسک آن را با پاره کرده، در کیسه زباله قرار دهند و در سطل زباله بیندازند. البته یکی از خبرنگاران صدا و سیما در صفحه اینستاگرامش در این‌باره نوشت «این محل کارگاه تولید ماسک بوده که شب عید فطر، بر اثر گودبرداری غیرحرفه‌ای ساختمان مجاور تخریب شده است. تولیدکننده ماسک‌ها از پیمانکار شکایت و درخواست پرداخت خسارت می‌کند، کارشناس می‌گوید که برای برآورد خسارت نیاز به وجود ماسک‌های مدفون شده است؛ لذا به همین دلیل چند هفته قبل سراغ ماسک‌های مدفون شده می‌روند و درحال جمع آوری، شمارش و بسته‌بندی هستند تا بتوانند خسارت خود را دریافت کنند، که همسایه این ساختمان از آن‌ها فیلمبرداری می‌کند و گویی این تصویر به تازگی در فضای مجازی منتشر شده است که موضوع بازیافت ماسک شایعه بوده و صحت ندارد».

علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزارت بهداشت نیز در این‌باره گفته چنین چیزی صحت ندارد و کشور ما نیازی به بازیافت ماسک ندارد.

منبع: روزنامه جام جم

انتهای پیام/