"خرابکاری" راه حل بلندمدت مشکل سیاسی برنامه هسته‌ای ایران نیست

آفتاب‌‌نیوز :

بولتن دانشمندان اتمی با انتشار مطلبی در ۱۵ جولای ۲۰۲۰ تحت عنوان "چرا خرابکاری در تاسیسات هسته ای ایران نتیجه عکس می دهد"، با اشاره به حادثه نطنز و گمانه زنی های مطرح در مورد علت حادثه و تاثیرات آن بر برنامه هسته ای ایران، به احتمال عمدی بودن آن از طریق یک اقدام خرابکاری با حمایت رژیم اسرائیل و آمریکا پرداخته و با یادآوری بی نتیجه بودن حوادث مشابه در گذشته و قوی تر شدن عزم ایران برای ادامه فعالیت هایش، به این نتیجه رسیده است که تخریب کارگاه پیشرفته مونتاژ سانتریفیوژ در سایت نطنز که تحت بازرسی های آژانس قرار دارد، اعتماد ایران به بازرسی ها را به خطر انداخته و این کشور را به سمت سختگیرتر شدن در مورد مکان های حساس سوق می دهد.

بخش هایی از این مقاله به شرح زیر است:

انفجار و آتش سوزی در کارگاهی در تاسیسات هسته ای نطنز ایران در تاریخ ۲ جولای که باعث تخریب بخش اعظمی از یک ساختمان شد، گمانه زنی های فراوانی را در مورد علت حادثه برانگیخت. سازمان انرژی اتمی ایران در ۵ جولای اعلام کرد علت حادثه را تعیین کرده است، اما به دلیل "ملاحظات امنیتی" این اطلاعات را فعلا اعلام نمی کند. با این وجود، شواهد و مدارک غیرقابل تأییدی وجود دارد که نشان می دهد اسرائیل و ایالات متحده در یک اقدام خرابکارانه عمدی نقش داشتند. اگر ایالات متحده یا اسرائیل در این حادثه دست داشته باشند، احتمالا مقامات ارشد سیا و موساد از این موفقیت خوشحال هستند. اما سوال این است که با توجه به پاسخ احتمالی ایران، آیا چنین عملیاتی ارزش انجام دادن داشت؟ پاسخ، خیر است. خرابکاری، نمی تواند راه حل بلند مدت برای مشکل سیاسی ناشی از برنامه هسته ای ایران باشد.

ایران در سال ۲۰۱۲ ساخت این کارگاه در نطنز را با هدف مونتاژ سانتریفیوژهای پیشرفته آغاز کرد. پس از سال ۲۰۱۵، هنگامی که این قرارداد به امضا رسید، ایران تصمیم گرفت این تاسیسات را در راستای تعهدات خود بسته نگه دارد. در می ۲۰۱۸، ترامپ از خروج آمریکا از توافق هسته ای خبر داد. (حضرت) آیت الله خامنه ای نیز با صدور دستوری پاسخ داد که سازمان انرژی اتمی ایران برای افزایش چشمگیر ظرفیت غنی سازی اورانیوم "بدون تأخیر" آماده شود. دو روز بعد، ایران این کارگاه را افتتاح کرد. البته این اولین نمونه از حوادث در نطنز نیست و حدود ۱۰ سال قبل نیز این تاسیسات، مورد حمله سایبری واقع شد. جالب این است که ارزیابی های اولیه حاکی از این بود که برنامه هسته ای ایران ۳ تا ۵ سال به عقب افتاده است، ولی بعدا معلوم شد که این حملات تاثیر چندانی بر برنامه هسته ای ایران نداشته است.

از زمان خروج آمریکا از توافق هسته ای، ایران گام های تدریجی در عبور از محدودیت های غنی سازی ذیل توافق برداشته است. در صورت بازگشت ایالات متحده به توافق، بسیاری از این مراحل به آسانی قابل برگشت است و یا طرف های باقی مانده راهی برای ایران درخصوص جبران منافعی که بواسطه خروج آمریکا از برجام از دست داده، پیدا می کنند. همچنان که رئیس جمهور ایران فشار فزاینده سیاسی را مدیریت می کند، ایران روشن ساخته است که متعهد است برای حفظ و گسترش برنامه هسته ای خود، بر هرگونه عقب نشینی غلبه کند.

بحث سیاسی درباره حادثه نطنز، این استدلال را برجسته می کند که در مواجهه با حمله به سایت های هسته ای، ایران از برنامه های هسته ای خود عقب نمی ماند. در عوض، فعالیت های خود را به طور بالقوه گسترش داده و تسریع خواهد کرد. از آنجایی که تهران تصمیم دارد این مکان ها را بزرگتر و بهتر از گذشته بازسازی کند، به احتمال زیاد به طور فزاینده به ساخت تاسیسات زیرزمینی برای حساس ترین تولید خود روی خواهد آورد تا از قرار گرفتن در معرض حملات، جلوگیری کند.

حملات خرابکارانه در بهترین حالت می تواند برنامه هسته ای ایران را به تاخیر بیندازد، اما متوقف نمی کند. از آن بدتر، این حملات می تواند تعادل سیاسی را در جهت شکست توافق سوق دهد.

نطنز، یک سایت اعلام شده است که تحت بازرسی های مکرر آژانس قرار دارد. تخریب کارگاه پیشرفته مونتاژ سانتریفیوژ ممکن است اعتماد ایران به بازرسی ها را به خطر اندازد و ایران را به سمت سختگیرتر شدن در مورد مکان های حساس سوق دهد. اقدامات خرابکارانه، شفافیت و همچنین احتمال زنده نگه داشتن توافق هسته ای و اصلاح احتمالی آن را در آینده به خطر می اندازد. دنبال کردن دستاوردهای تاکتیکی کوتاه مدت که سبب تضعیف اعتماد و مانع تحقق اهداف استراتژیک بلند مدت برای مهار برنامه هسته ای ایران است، خطرناک و کوتاه بینانه است. دیپلماسی بهترین وسیله پایدار و مؤثر برای دستیابی به راه حل است.