نیلوفر بیانی، فعال محیط زیست در اوین، چهرۀ تازۀ مقاومت در ایران

تبلیغ بازرگانی

غزل گلشیری، روزنامه‌نگار لوموند، مطلب خود را (لوموند مورخ ٢٣ ژوئیه) با بازگشت به گذشته شروع می‌کند: تصاویری از سال ٢٠١۴، زمانی که نیلوفر بیانی در سوئیس برای برنامۀ محیط زیست سازمان ملل متحد کار می‌کرد.

چهار سال بعد، این کارشناس حفاظت از تنوع زیستی همراه با هفت همکار مؤسسۀ "میراث پارسیان" بازداشت شد. در میان این هشت بازداشتی، نیلوفر بیانی بیشتر از بقیه زیر فشار قرار گرفت و سنگین‌ترین حکم را هم به خود اختصاص داد: هشت ماه انفرادی، ١٢٠٠ ساعت بازجویی و بالاخره محکومیت به ده سال زندان به اتهام جاسوسی در پوشش فعالیت‌های محیط زیستی...

با افزایش خطر شیوع بیماری کووید١٩ در زندانها و صدور مرخصی برای هزاران زندانی، احتمال مرخصی نیلوفر بیانی نیز بیشتر شده بود اما به نظر می‌رسد که اکنون این امید برباد رفته است.

به نوشتۀ لوموند "این زن ایرانی ٣٣ ساله در میان همکاران خود تنها کسی بود که جرأت کرد هنگام محاکمه و همچنین در نامه‌هایی خطاب به مقامات جمهوری اسلامی، شکنجه‌هایی را که متحمل شده بود افشا کند. بدین ترتیب نیلوفر بیانی به یکی از چهره‌های جدید مقاومت در ایران تبدیل شد".

روزنامۀ لوموند می‌نویسد نامه‌های نیلوفر بیانی مدارک تازه‌ای است که چیرگی سپاه پاسداران بر قوه قضاییه را به خوبی نشان می‌دهد.

مزدک، یکی از دوستان نیلوفر به خبرنگار لوموند گفته است: "بعد از نخستین ماه‌های خیلی سخت زندان، انگار که نیلوفر یکمرتبه قوی شد، شکست‌ناپذیر شد و ترس‌هایش ریخت. از اینجا به بعد، همه آنچه را به سرش آمده بود تعریف کرد"...

لوموند بخش‌هایی از نامۀ نیلوفر بیانی خطاب به رئیس قوه قضاییه را نقل می‌کند که مأموران اطلاعات سپاه به صراحت به او گفته بودند "در دهان آن قاضیّ خواهند کوبید که حکمی غیر از حکم ازپیش نوشته شدهٔ سپاه را در دادگاه قرائت کند". او همچنین در توصیف رفتار بازجویانش نوشته بود: "تکرار مکرر کثیف‌ترین توهین‌های جنسی که در بازجویی‌های طولانی با حضور تیم بزرگی از بازجوها با جزییات چندش‌آور تخیلی مطرح می‌کردند، و درخواست از من که تصورات جنسی آنها را تکمیل کنم"...

مرگ مشکوک کاووس سیدامامی

غزل گلشیری در روزنامۀ لوموند پیشینۀ بازداشت فعالان محیط زیست را شرح می‌دهد و یادآوری می‌کند که دو هفته بعد از بازداشت نیلوفر بیانی، جسد کاووس سیدامامی در سلول زندان پیدا شد و سپس مقامات جمهوری اسلامی علت مرگ را خودکشی اعلام کردند.

گلشیری می‌افزاید که بعد از این واقعه، سپاه پاسداران نیاز به ساختن پرونده‌ای داشتند که "محکم" به نظر بیاید. به همین دلیل فشار را به ویژه بر نیلوفر بیانی افزودند. آخر او تحصیل‌کردۀ "خارج" است که از نظر جناح متعصب رژیم منشأ همۀ مشکلات کشور به شمار می‌آید. سامان، یکی از دوستان نزدیک نیلوفر می‌گوید: "هشتاد درصد پرونده بر اساس اعترافات نیلوفر شکل گرفته".

جاسوسی از مراکز نظامی از طریق دوربین‌هایی که برای فیلم گرفتن از یوزپلنگ آسیایی نصب شده بود یا وارد کردن جاسوسان آمریکایی به ایران با استفاده از جواز شکار و یا تردد در حوالی مراکز هسته‌ای، از جمله اتهاماتی بود که رسانه‌های اصولگرا به نیلوفر بیانی نسبت می‌دادند.

به نوشتۀ لوموند "مؤسسۀ حیات وحش میراث پارسیان که همکاری نزدیک با دولت داشت، هدف ایده‌آلی برای رقبای حسن روحانی بود که در آن زمان به خاطر امضای برجام به موفقیت بزرگی دست یافته بود". از نظر این روزنامه، پروندۀ فعالان محیط زیست نشان‌دهندۀ زورآزمایی سختی است که در ایران میان دو جناح جریان دارد: جناحی که طرفدار گشایش به سوی غرب است و مخالفانش... علاوه بر این، سپاه پاسداران که در اکثر طرح‌های سدسازی حضور دارد مایل نیست که مسائل زیست محیطی، مزاحم فعالیت‌هایش شود.

لوموند یادآوری می‌کند که به‌رغم مداخلۀ وزارت اطلاعات که اتهام جاسوسی فعالان محیط زیست را رد کرد، سپاه پاسداران هیچگاه عقب‌نشینی نکرد و محکومیت همۀ متهمان را به دست آورد.

با اینحال نیلوفر بیانی که در مقابل قاضی صلواتی بر بیگناهی خود پای فشرد توانست افکار عمومی را با خود متحد سازد.

پایبند به اصول

غزل گلشیری سؤال می‌کند: واقعاً چه چیزی باعث شد که زن جوانی مثل نیلوفر بیانی، که به یک خانوادۀ مرفه تعلق دارد و در دانشگاه مک‌گیل کانادا و کلمبیای نیویورک درس خوانده، سپاه پاسداران را به چالش بکشد؟

خانم ماری‌سُل استرلا که بین سالهای ٢٠١٣ تا ٢٠١٧ بر فعالیت‌های نیلوفر بیانی در چارچوب سازمان ملل نظارت داشته به خاطر می‌آورد که "نخستین تجربۀ میدانی وی بعد از عبور توفان ماتیو در هائیتی بود". خانم استرلا می‌گوید: "نیلوفر بدون تعلل و تردید پذیرفت که به گروه ما بپیوندد. او به مدت سه هفته، در شرایطی بسیار دشوار، بدون کوچکترین گلایه و شکایتی کار کرد. او آدمی است که به اصول و ارزش‌هایی معتقد است".

غزل گلشیری می‌نویسد: این کارشناس جوان که به ایرانی بودن افتخار می‌کرد، در پاییز سال ٢٠١٧ فرصت همکاری با مؤسسۀ میراث پارسیان را بلافاصله پذیرفت؛ میزان حقوق و درآمد برایش مهم نبود... یکی از پسران کاووس سیدامامی می‌گوید: نیلوفر آدم مادّی نیست، وگرنه مطمئناً می‌توانست زندگی خیلی آسان‌تری در هرگوشۀ دنیا که دلش می‌خواست داشته باشد.

در بهار گذشته، یکی از زندانیانی که به مرخصی آمده بود، دوران حبس با نیلوفر بیانی را چنین توصیف می‌کند: "او به هم‌بندی‌ها یوگا، انگلیسی و فرانسه درس می‌دهد، سرشار از انرژی و به فکر دیگران است و سعی می‌کند که به خانواده‌اش روحیه بدهد".

دوستان نیلوفر می‌گویند: هدف شکنجه‌گران "کشتن روح" اوست، اما تاکنون موفق نشده‌اند.

 

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

آبونه شوید

اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید