مسئله عفاف و حجاب نیاز به استراتژی بلندمدت دارد

به گزارش خبرنگار مهر، سبک زندگی یکی از اصلی‌ترین مباحثی است که امروز در جوامع مختلف مطرح شده و تحول جامعه نیز با آن صورت می‌گیرد، در ایران اسلامی نیز حجاب به عنوان یکی از ارکان لاینفک سبک زندگی مطرح است اما با وجود گستردگی بسیار زیاد فرهنگسازی علمی در این باره صورت نگرفته است. زهره حریریان به عنوان یکی از فعالان حوزه فرهنگ و زنان مدتی اقدامات بسیاری در حوزه معرفی فرهنگ عفاف و حجاب کرده است، در سلسله مباحث «حجاب الگوی برتر» که به همت بسیج رسانه برگزار شد، گفت‌وگویی با او صورت گرفته است که در ادامه می‌خوانید:

الگوی شما برای انتخاب حجاب چه کسی بوده است، خودتان حجاب را انتخاب کرده‌اید یا اینکه فضای جغرافیایی و خانوادگی باعث این انتخاب شد؟

من در یکی از خانواده‌های اصیل و مذهبی تهران به دنیا آمدم، مادربزرگ‌های من در دوران کشف حجاب رضاخانی ماه‌ها در خانه می‌ماندند تا بتوانند حجابشان را حفظ کنند و همواره خاطراتشان را از آن دوران سخت برای ما بیان می‌کردند. من در ابتدا به تأسی از خانواده حجاب چادر را انتخاب کردم ولی کم‌کم با مطالعه و تقویت پایه‌های معرفتیم، حجاب را نشانه بندگی و قرب هرچه بیشتر به منبع آرامش هستی و صدفی برای محافظت از گوهر وجودی زن مسلمان یافتم. الگوی اولیه من در دوران کودکی مادرم بودند ایشان از ذریه سادات هستند و همواره به نوع پوششم در دوران کودکی بسیار دقت می‌کردند. به یاد دارم که ایشان در دوران خردسالیم داشتن حیا و عفت را در نوع پوشش به من آموختند.

سبک زندگی و نوع پوششتان چه فرصت‌هایی را پیش روی شما قرار داده است و یا بالعکس آیا شمارا دچار محدودیت‌های اجتماعی و فرهنگی کرده است؟

سبک زندگی و نوع پوششم نه‌تنها هیچ‌گاه محدودیتی برای من ایجاد نکرده است، بلکه پیشرفت‌ها و موفقیت‌هایم را مدیون حجابم هستم چراکه همواره به دور از نگاه جنسیتی توانمندی‌هایم مورد ارزیابی قرار گرفته است و باعث ارتقای من شده و این احساس بسیار خوبی به انسان می‌دهد.

به نظر شما مسئولین در خصوص ترویج عفاف و حجاب خوب عمل کرده‌اند. تا چه اندازه موفق بوده‌اند. مشکلات و خلأها در کجاست؟

متأسفانه در این خصوص در کل کشور خوب عمل نشده است ما با کارشناسی گسترده و با استفاده از دو روش
علمی آسیب‌شناسی کردیم و به این نتایج رسیدیم:

-افراط و تفریط‌های زیاد مسئولین در دوران مختلف طی سال‌های بعد از انقلاب
-عدم اعتقاد واقعی برخی مدیران به مبانی اسلامی و گسترش تفکر لیبرالی در بین آنها
-نفوذ و توسعه فرهنگ غربی و صرف هزینه‌های زیاد توسط دشمن در این رابطه
-خودباختگی جنسیتی در بین زنان
-عدم کار فرهنگی گسترده و مداوم در دستگاه‌های فرهنگی به ویژه صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
-برنامه ریزی های مقطعی و نداشتن استراتژی بلندمدت
-عدم هزینه کرد مناسب و تخصیص ردیف اعتبارات مستقل برای انجام برنامه‌های فرهنگی در دستگاه‌های اجرایی
-وضعیت نامناسب اقتصادی و نداشتن اولویت انجام برنامه‌های فرهنگی برای مسئولین
-عدم توجه به این نکته که فرهنگسازی و رعایت قانون و عفاف و حجاب باید در کنار هم باشد
و نهایتاً عدم توجه به تذکرات مکرر مقام معظم رهبری در رابطه با ناتوی فرهنگی دشمن بخشی از نتایج به‌دست آمده از پژوهش ماست.

از نظر شما برای ترویج عفاف و حجاب نیاز به چه فاکتورهایی داریم؟

مهمترین فاکتور مدیران (همسو و معتقد) است که باعث پیشرفت کار در دستگاه‌های اجرایی می‌شود.
فاکتور دیگر داشتن قانون مدون است میدانید که عدم رعایت حجاب و شئونات اسلامی در ماده ۲۰ و ۲۱ قانون تخلفات اداری، به‌عنوان تخلف محسوب می‌شود بد نیست بدانید ما در بررسی‌هایی که روی نوع پوشش در دانشگاه‌های بزرگ دنیا به ویژه در آمریکا و انگلیس انجام دادیم به این نکته بسیار اهمیت داده بودند مثلاً روی یک تابلو در دانشگاه نوشته بود پوشش شما نشانه شخصیت شماست یا ناخن کاشت و شلوارک و موهای فشن خط قرمزهای آنها محسوب می‌شد (ما این اطلاعات را به صورت ویژه نامه در آوردیم). نکته بعدی هم، همراهی چندین واحد در دستگاه اجرایی برای کار هماهنگ است (واحدهایی مثل گزینش، شورای امر به معروف، یگان حفاظت، هیأت رسیدگی به تخلفات اداری و …). و موضوع بعدی اختصاص بودجه مناسب است و نهایتاً داشتن لباس فرم مشترک، که کمک می‌کند بخشی از این نا هنجاری‌ها کاهش یابد.

نقش وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم را در زمینه گرایش به بدحجابی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

شرایط سخت معیشتی خانواده‌ها و کمبود امکانات و کسری در گذران زندگی در دامن زدن به شرایط بدحجابی بسیار مؤثر است. از سویی صرف بودجه و پرداختن به برنامه‌های فرهنگی را کاهش می‌دهد از طرفی مشکلات خانوادگی افزایش یافته و فقر اقتصادی باعث ایجاد روابط غیر اخلاقی در جامعه می‌گردد. در حال حاضر عدم رعایت عفاف و حجاب منشأ آن خانواده است یا جامعه و نهادها. هردو، عدم التزام مادران به نوع پوشش خود و نیز عدم توجه به نوع پوشش دختران در دوران خردسالی و کودکی باعث بروز ناهنجاری بلوغ و نوجوانی می‌شود. عرف ایجاد شده در جامعه هم نیز به این نابه سامانی دامن می‌زند.

هریک از نهادها و سازمان‌های علمی و آموزشی چه سهمی در اصلاح وضعیت کنونی عفاف و حجاب دارند؟

این سوال پاسخ گسترده‌ای دارد که در مصوبه ۴۲۷ شورای انقلاب فرهنگی به تفصیل به آن اشاره شده است و ۲۶ دستگاه و سازمان مخاطب این مصوبه هستند.

خانم حریریان، از تجربیات خودتان که در حوزه عفاف و حجاب مؤثر بوده است به آن اشاره کنید.

نتیجه تجربه بیش از بیست سال کار فرهنگی من این بوده است که فرهنگسازی و ایجاد خط قرمزها و الزام به رعایت قانون حجاب و عفاف باید در کنار هم باشد از نظر قرآن برهنگی و بی حجابی مثل مواد مخدر است. نمی‌توانیم بگوییم اول فرهنگسازی شود تا همه بطور کامل یقین پیدا کنند که مواد مخدر ضرر دارد و بعد که همه فهمیدند، قانون گذاشته شود. رعایت قانون و فرهنگسازی باید در کنار هم انجام شود. این امر باعث شد ما برای دستگاه خودمان سندی تحت عنوان (ضوابط و مسئولیت‌های اجرایی رفتار و پوشش اداری کارکنان) را تدوین کردیم و به تصویب شورای معاونین رسانیده و از طرف ریاست سازمان به کل زیر مجموعه‌هایمان ابلاغ شد.

قسمت مهمی در این سند در نظر گرفته شده و آن اینکه مسئولیت رعایت شئونات اسلامی از سوی کارکنان به عهده مدیر هر قسمت می‌باشد و اوست که باید پاسخگو باشد و در ارزیابی مدیر این شاخص‌ها، لحاظ شده است. از طرفی دیگر در این سند تعداد زیادی از واحدها همکاری دارند و مسئولیت اجرایی برای آنها تعریف شده است به نظر این سند برای سایر دستگاه‌ها هم قابلیت اجرایی شدن دارد حتی ما آن را برای جناب اقای رستم وندی معاون وزیر کشور که مسئول ستاد صیانت از حریم امنیت عمومی و حقوق شهروندی هستند ارسال کردیم تا به عنوان الگو در سایر دستگاه‌ها اجراشود. برای سازمان بسیج ادارات و شورای امر به معروف هم ارسال شد ولی توجه خاصی را شاهد نبودیم و در آخر احیای واجب فراموش شده امر به معروف می‌تواند در این راستا راه گشا باشد.

در آخر اگر نکته‌ای هست بفرمایید....

ممنون از شما…. به امید روزی که زنان مسلمان ما ارزش وجودی خود را بیش از بیش دریابند.