دهباشی: قریب احیاگر یکی از زبان‌های باستانی ایران بود

علی دهباشی در یادداشت کوتاه و اختصاصی برای خبرگزاری جمهوری سلامی (ایرنا) به مناسبت درگذشت بدرالزمان قریب ایران‎شناس، زبان‌شناس و پژوهشگر فرهنگ و زبان سُغدی، نوشت: بدون تردید در طول یکصد سال گذشته، بعد از استاد ابراهیم پورداود، کسی که عمر خود را بر احیای یکی از زبان‌های باستانی ایران گذاشت، استاد دکتر بدرالزمان قریب بود. امروز با کتاب فرهنگ سُغدیِ ایشان ما دارای یکی از منابع مهم در حوزه ادبیات سُغدی در جهان هستیم و هر آینه خانم دکتر قریب در این اندیشه نبود، ما امروز فاقد این آشنایی با بخش مهمی از فرهنگ گذشته خود بودیم. و این مهم، در شصت‌وچند سال پیش توسط زنی صورت گرفت که دیروز از میان ما رفت. یادش گرامی باد.

بدرالزمان قریب، ایران‎شناس، زبان‌شناس و پژوهشگر فرهنگ و زبان سُغدی، صبح سه‌شنبه، هفتم مرداد در ۹۱ سالگی دار فانی را وداع گفت.

او متولد ۱۳۰۸ بود و فرهنگ سُغدی، به سه زبان (سغدی – فارسی- انگلسی) شاخص‎ترین اثر وی به‌شمار می‌رود. قریب از اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب‌ فارسی بود.

زبان سغدی شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی میانه‌ شرقی و از خانواده زبان‌های هند و آریایی است که در فاصله میان سده‌های دوم تا دوازدهم پس از میلاد، مردمان ایران‌تبار ساکن در حد فاصل رود سیحون و رود جیحون بدان سخن می‌گفتند. این زبان به سبب اهمیت خود به عنوان ابزار انتقال فرهنگ، ادب، و تجارت به مردمان همسایه، به ویژه ترکان، یکی از مهم‌ترین زبان‌های ایرانی شرقی به شمار آمده است. گستره‌ زبان سغدی در غرب با حوزه‌ زبان فارسی مجاور بود و تا کناره‌های چین در شرق امتداد داشت.

قریب دکترای رشته ادبیات دانشگاه تهران را دریافت کرده بود. او کلاس‌هایی که با استادان به نامی چون محمد معین، احسان یارشاطر، پرویز ناتل خانلری و ابراهیم پورداود گذراند که دریچه جدیدی از ادبیات و تاریخ ایران را به روی او گشود. بدرالزمان به زبان‌های باستانی و میانه ایران علاقمند شد. پس از یک سال، بنا به علاقه‌اش به زبان‌های پهلوی و اوستایی و برای شناخت ریشه فرهنگ‌های ایرانی با گرفتن بورس از دانشگاه پنسیلوانیا راهی آمریکا شد.

بدرالزمان قریب در سال ۱۳۷۷ به‌ عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و در سال ۱۳۷۸ سرپرست گروه گویش‎شناسی انتخاب شد و در سال ۱۳۸۳ نیز مدیریت گروه زبان‎های ایرانی را به‌عهده گرفت.

قریب در ۱۳۷۷ از طرف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و در ۱۳۸۱ از طرف سازمان صداوسیما به‌عنوان چهره ماندگار برگزیده شد و به پاس خدمات ارزنده علمی‌اش در دی ماه ۱۳۸۷، هفدهمین قالیچه ابریشمی جایزه ادبی ‌تاریخی بنیاد موقوفات محمود افشار را دریافت کرد.