ژنها چه نقشی در تأثیرگذاری داروهای کرونا بازی می کنند

دکتر سید مسعود هوشمند عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: در پژوهشگاه زیست فناوری ژنتیک افراد را مورد بررسی قرار می‌دهیم که در نهایت موضوع شخصی سازی درمان مبتلایان به کرونا را اجرایی کنیم.

وی با بیان اینکه تاکنون در خصوص سرطان و بیماری‌های مرتبط با مغز و اعصاب موضوع شخصی سازی را در این پژوهشگاه مورد بررسی قرار داده ایم، بیان کرد: بخشی از این مطالعات نیز در پروسه درمان اجرایی شده است؛ بدان معنا که بسیاری از افراد که مبتلا به سرطان و بیماری‌های مرتبط با مغز هستند با شخصی سازی درمان بهبود می‌یابند.

هوشمند با بیان اینکه از اسفند ماه با شروع اپیدمی کووید ۱۹ در کشور مطالعاتی در زمینه بررسی داروها و تأثیر آن بر ژنتیک افراد را آغاز کردیم، خاطر نشان کرد: از این رو در صدد برآمدیم تا علاوه بر بررسی ژنتیک افراد و شخصی سازی درمان مبتلایان به کرونا، داروهایی که برای درمان کووید ۱۹ پیشنهاد شده اند را ارزیابی کنیم.

وی ادامه داد: تاکنون داروهایی مانند «فاویپراویر»، «هیدروکسی کلورکین»، «لوپیناویر»، «ریتوناویر»، را در راستای درمان افراد مبتلا به کووید ۱۹ مورد بررسی قرار دادیم؛ در بررسی‌ها مشاهده کردیم که استفاده از این داروها در برخی افراد تأثیر دارد و در برخی دیگر بی تأثیر است.

پیدا کردن نقشه ژنتیکی افراد در راستای درمان کرونا

عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با تاکید بر اینکه فعلاً این ۴ دارو را در بدن افراد با ژن‌های مختلف مورد بررسی قرار داده ایم، بیان کرد: استفاده از فارماکوژنتیک و پیدا کردن نقشه ژنتیکی افراد برای متابولیسه کردن دارو می‌تواند برای داروهای مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

دبیر کارگروه فارماکوژنتیک داروهای مرتبط با کرونا با تاکید بر اینکه تا وقتی یک دارویی توسط یک فرد استفاده نشود نمی‌توانیم تأثیر آن دارو در بدن فرد را متوجه شویم، بیان کرد: از این رو با نتایج این تحقیقات می‌توانیم ببینیم که تأثیر یک دارو با استفاده از نقشه ژنتیکی فرد تأثیر گذار است یا خیر.

وی افزود: البته در بررسی‌های دارویی از تجربه استفاده برخی داروها در بیماری‌های سارس و مرس هم بهره می بریم که زودتر به نتیجه برسیم.

شخصی سازی درمان کووید ۱۹

به گفته هوشمند، این تحقیقات دارویی در واقع برای شخصی سازی درمان مبتلایان به کووید ۱۹ است هر چند داروی خاصی برای این بیماری وجود ندارد و داروهای استفاده شده معمولاً برای مصارف دیگر است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری عنوان کرد: البته هنوز نتایج این بررسی‌ها مشخص نشده که بدانیم کدام دارو در کدام فرد تأثیر گذار است.

دبیر کارگروه فارماکوژنتیک داروهای مرتبط با کرونا با تاکید براینکه ژنتیک افراد در تأثیر گرفتن از دارو نقش بسزایی دارد، بیان کرد: در بررسی‌ها به نتیجه رسیدیم که برخی از این داروها در ژن برخی افراد، تأثیر مثبت دارند و در برخی دیگر تأثیری ندارند.

هوشمند تاکید کرد: «سیتوکروم اکسیداز ۴۵۰» به عنوان یک ژن در بدن زیرمجموعه‌های زیادی دارد؛ این زیرمجموعه‌ها باعث می‌شود که نتوانند دارو را به خوبی متابولیسه کنند؛ بدان معنا که باید دارو مورد استفاده قرار بگیرد تا ببینیم تأثیر مثبت یا منفی در بدن فرد می‌گذارد.

به گفته عضو هیئت علمی پژوهشگاه زیست فناوری، بر اساس تحقیقات پیشین از ۶۲۵ ایرانی یک نفر کمبود «Iga » دارد که یک نوع نقص ایمنی خفیف است. پیشنهاد ما این است که این افراد در خط مقدم برای درمان بعنوان درمان کننده قرار نگیرند و با بیماران تماس نداشته باشند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری با بیان اینکه هنوز کووید ۱۹ دارویی برای درمان ندارد، بیان کرد: به همین دلیل داروهای بیماری‌های دیگر را مورد بررسی قرار می‌دهیم تا ببینیم مصرف یک دارو در متابولیسم افراد تأثیر مثبت دارد یا منفی؛ اگر نتایج مشخص شود افراد بدون مشکل درمان می‌شوند.

دبیر کارگروه فارماکوژنتیک داروهای مرتبط با کرونا افزود: با شخصی سازی درمان با استفاده از ژن، زودتر به درمان این بیماری خواهیم رسید که نتیجه به زودی مشخص می‌شود و می‌توانیم بعد از تأیید، آن را در پروتکل درمانی قرار دهیم.