بیکاری، فقر و اعتیاد همسر از دلایل عمده خشونت علیه زنان باردار است

خشونت خانگی علیه زنان در بسیاری کشورها ابعادی گسترده دارد و در لایه‌های مختلف جامعه در سکوت ادامه پیدا می‌کند.  خبرگزاری ایسنا با انتشار نتیجه مطالعات پژوهشگران دانشگاه‌های علوم پزشکی مشهد و خراسان شمالی و دانشگاه آزاد اسلامی مشهد به ابعاد خشونت خانگی علیه زنان باردار و عوامل آن پرداخته است. این گزارش با نگاهی به آمار جهانی می‌گوید که حدود ۴۵ درصد زنان دنیا، یعنی از هر دو زن یک نفر، در معرض خشونت خانگی قرار دارند.

این مطالعه در فاصله سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ و با بررسی ۲۳ زن باردار ۱۵ تا ۴۵ ساله انجام شده است، زنانی که بر اثر خشونت خانگی به بیمارستان مراجعه کرده‌اند. گزارش می‌گوید گروهی از این زنان با شکایت از ترومای ناشی از خشونت خانگی و ۲۳ بیمار باردار دیگر به علت تروما ناشی از سایر علل به اورژانس سوانح دو بیمارستان‌در مشهد مراجعه کرده بودند.

گزارش تاکید می‌کند که خشونت خانگی "شایع‌ترین نوع خشونت علیه زنان است و شامل خشونت‌های فیزیکی، روانی و جنسی است که در تمام سنین، جنسیت‌ها، قومیت‌ها، زمینه‌های آموزشی و گروه‌های اقتصادی اجتماعی اتفاق می‌افتد".

چگونگی انجام پژوهش

پژوهش یاد شده با پرسش‌نامه‌ای انجام گرفته است که در آن از اطلاعات شخصی بیمار، شکل خشونت اعمال‌شده و عوامل دخیل در آن از بیمار گرفته شده است. پژوهشگرانی که در این مطالعات شرکت کرده‌اند گفته‌اند که برای انجام تحقیقات خود در ابتدا مفهوم خشونت خانگی و انواع آن را توسط یک پرستار با سابقه به بیمار توضیح داده‌اند. به عبارتی برای بیمار روشن کرده‌اند که از نظر سازمان ملل  هر نوع عمل خشونت‌آمیزی است که "بر اختلاف جنسیت مبتنی باشد و به آسیب یا رنج بدنی، جنسی یا روانی زنان بیانجامد و یا احتمال منجر شدن آن به این نوع آسیب‌ها و رنج‌ها وجود داشته باشد، مانند تهدید به این‌گونه اعمال، زورگویی و یا محروم‌سازی خودسرانه از آزادی، خواه در حضور عموم یا در زندگی خصوصی".

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این مطالعه به بررسی داده‌هایی پرداخته است نظیر سن، سن بارداری، دفعه بارداری، خواسته یا ناخواسته بودن بارداری، سابقه سقط به علت خشونت، محل تولد، محل زندگی، تحصیلات، شغل، استعمال دخانیات، سوء مصرف مواد مخدر و مصرف داروهای خواب‌آور یا ضد افسردگی.

پژوهشگران هم‌چنین اطلاعات دیگری را نیز مد نظر قرار داده‌اند از جمله مدت زمان ازدواج، فاصله سنی زوجین، ازدواج تحمیلی و عدم رضایت زناشویی، سابقه طلاق در بیمار و یا همسر او و تعدد زوجین. در رابطه با همسر نیز به این موارد توجه شده است: «محل تولد، تحصیلات، شغل، استعمال دخانیات، سوء مصرف مواد مخدر، اعمال خشونت قبلی، آسیب به کودک و آزار رساندن به کودکان، مصرف داروهای خواب‌آور و یا ضد افسردگی.»

آنها به این نتیجه رسیده‌اندکه در ۲۲ بیمار خشونت توسط همسر بیمار انجام شده و تنها یک نفر از طرف برادر مورد خشونت قرار گرفته است.

میانگین سن زنانی که در پی خشونت خانگی به بیمارستان مراجعه کرده‌اند حدود ۲۷.۵ سال، میانگین مدت ازدواج ۳.۵ سال و میانگین سن بارداری ۲۸.۵ هفته بوده است. گزارش می‌گوید شش مورد از بارداری‌ها کمتر از ۲۰ هفته و مابقی بیشتر از ۲۰ هفته و دارای قابلیت حیات بوده‌اند. 

عوامل خشونت

نتیجه پژوهش نشان داده است که «بین بروز خشونت خانگی و سابقه خشونت خانگی در خانواده، بیکاری همسر و مشکلات اقتصادی، سابقه بستری به علت خشونت خانگی و مصرف دخانیات و سوءمصرف مواد مخدر» ارتباط وجود داشته و از  مهم‌ترین علت‌های بروز خشونت خانگی «از نظر زنان باردار، بیکاری و مشکلات اقتصادی همسر، سابقه بستری قبلی به علت خشونت خانگی و اعتیاد همسران» بوده است.

دویچه وله را در اینستاگرام دنبال کنید

از نظر فعالان حقوق زنان‌، علاوه بر محرومیت‌هایی که در این پژوهش به آنها اشاره شده یکی از مهم‌ترین عوامل خشونت خانگی علیه زنان در ایران قوانین زن ستیز در جمهوری اسلامی است که جامعه مردسالار ایران را به شریعت نیز مسلح کرده است. 

بحث خشونت خانگی علیه زنان در ایران سال‌هاست که ادامه دارد. حکومت اسلامی، مجلس و مجلس خبرگان آن بر سر پیوستن این کشور به کنوانسیون بین‌المللی رفع هرگونه تبعیض علیه زنان موانع متعدد به وجود آورده‌اند. زمانی که نمایندگان مجلس ششم لایحه پیوستن ایران به این کنوانسیون را که از سوی دولت وقت تهیه شده بود تصویب کردند، عده‌ای کفن‌پوش به خیابان‌ها آمدند و علیه آن اعتراض کردند.

در نهایت نیز مجلس شورای اسلامی این لایحه را از دستور کار خارج کرد. از میان اعضای سازمان ملل تنها چهار کشور ایران، سومالی، سودان و تونگا این کنوانسیون را امضا نکرده‌اند.

این معضلات تنها محدود به ایران نیست. کشورهای همسایه نیز وضع مشابهی دارند. همین هفته پیش بود که قتل یک دانشجوی زن جوان در ترکیه به دست دوست پسر سابق‌اش موجی از اعتراض را براه انداخت. معترضان معتقدند دولت محافظه‌کار اردوغان پایه‌های مردسالاری در جامعه ترکیه را تقویت کرده و این از عمده دلایل خشونت و حتی قتل زنان به دست خانواده یا شریک زندگی آنهاست. در سال جاری در ترکیه  ۱۴۶ زن تنها به خاطر جنسیت‌خود به قتل رسیده‌اند.