چرا تابستان امسال شاهد چندین ماموریت فضایی به مقصد سیاره مریخ هستیم

اگر به نظر می‌آید که سیاره مریخ، تابستان امسال یک مقصد داغ مسافرتی برای آژانس‌های فضایی در جهان شده است، علت آن این است که فرصت چنین سفری تنها هر ۲۶ ماه یک‌ بار پیش می‌آید.

به گزارش سی‌ان‌ان، برای تابستان امسال، چهار ماموریت، از جمله فرستادن سه مریخ‌نورد در سه ماموریت جداگانه برنامه‌ریزی شده بود.

دو ماموریت، از جمله اعزام کاوشگر «امید» (الامل) امارات متحده عربی، هفته گذشته انجام شد. مریخنورد «پشتکار» (Perseverance) آژانس فضایی آمریکا، ناسا، نیز بامداد امروز، ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۰ (۹ مرداد) به فضا پرتاب شد. ولی اولین مریخ‌نورد اروپا برای آغاز سفر خود به سیاره سرخ باید کمی بیشتر صبر کند.

امارات متحده عربی اولین کاوشگر خود را با موفقیت به مریخ فرستاد امارات متحده عربی اولین کاوشگر خود به نام «امید» را با موفقیت به مدار مریخ فرستاد. این اولین ماموریت فضایی دنیای عرب و اولین ماموریت از سه ماموریت بین‌المللی به سیاره سرخ در تابستان سال جاری است. استقبال وزیر خارجه آمریکا از اعزام موفقیت‌آمیز کاوشگر اماراتی به فضا مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، در یک توئیت ضمن شادباش‌گویی به امارات متحده عربی به خاطر اعزام کاوشگر «امید» به مریخ، نوشت:‌ «از این که تخصص آمریکایی در ناسا و دانشگاه‌های ایالات متحده از نخستین کشور عربی برای پیوستن به جامعه کاوشگران فضایی مريخ پشتیبانی کرده‌اند، مفتخرم.»

آژانس فضایی اروپا و آژانس فضایی روسیه «روسکوسموس» در ماه مارس اعلام کردند که ارسال مریخ‌نورد «اکسو‌مارس» (ExoMars) خود را به خاطر نگرانی از همه‌گیری جهانی کرونا و آمادگی اجزای تشکیل دهنده فضاپیمای آنها به تعویق می‌اندازند.

به رغم همه‌گیری کرونا که چالش‌های زیاد و حتی تعویق در زمان پرتاب برای برخی از ماموریت‌های مریخ را به دنبال داشته است، تیم هایی که در این ماموریت‌ها دست دارند، با انگیزه زیاد مصمم بودند تا همه چیز برای تاریخ پرتاب فضاپیماها آماده باشد.

درباره مریخ‌نورد «پشتکار» و ماموریت آن برای یافتن حیات در سیاره سرخ چه می‌دانیم مریخ‌نورد «پشتکار» شاید بتواند پاسخگوی یکی از بزرگترین پرسش‌های بشر باشد: آیا سیاره سرخ زمانی میزبان موجودات زنده بود؟

برای تیم‌های فعال در ماموریت مریخ‌نورد «پشتکار» ناسا - که تعداد اعضای آنها روی هم یک هزار نفر است - همه‌گیری جهانی در حساس‌ترین زمان رخ داد.

با وجود این که بیشتر اعضای این تیم‌ها باید دور‌کاری می کردند و کارهای مربوط به این ماموریت بزرگ را در خانه انجام می دادند، هنوز اعضای دیگری بودند که باید سر کار حضور می داشتند و روی سخت‌افزار کار می کردند. این افراد تمام مدت ماسک به صورت داشتند و مقررات فاصله گیری اجتماعی را رعایت می کردند.

مایکل واتکینز، مدیر آزمایشگاه پیش‌رانش جت ناسا، هفته گذشته در گفتگویی که توسط موسسه فضا میزبانی شده بود گفت: «هر چه از این تیم باورنکردنی بگویم، کم گفته‌ام. واقعاً زحمت کشیدند و سخت کار کردند تا کارها را پیش از موعد تکمیل و تمام کنند. ناسا مثل یک خانواده گرد هم آمد و با وجود مشکلاتی که کووید به دنبال آورده بود، به‌طور تعجب‌‌آوری، تجربه خوب و همواری بود.»

چه زمانی سیارات زمین و مریخ در یک خط قرار می گیرند

زمین و مریخ به ترتیب سومین و چهارمین سیاره منظومه شمسی از نظر فاصله از خورشید هستند. فاصله این دو سیاره با خورشید طبیعتاً بر روی مدت زمان چرخش این سیارات به دور خورشید تاثیر می گذارد.

برای مثال زمین با سرعت ۶۷ هزار مایل (نزدیک به ۱۰۸ هزار کیلومتر) در ساعت به دور خورشید می چرخد که آن را در مدت ۳۶۵ روز (یک سال زمینی) تکمیل می کند. ولی مریخ که از خورشید فاصله بیشتری دارد این مدار را در ۶۸۷ روز زمینی (که یکسال مریخی می شود) تکمیل می کند.

این دو سیاره در یک مدار کاملاً گرد نمی‌چرخند؛ بلکه مدار آنها به دور خورشید بیشتر بیضی‌شکل است.

ولی هر ۲۶ ماه یکبار زمین و مریخ در یک سمت خورشید، در یک خط کاملاْ صاف قرار می گیرند و از همیشه به هم نزدیکتر هستند. پرتاب سفینه‌های فضایی به مریخ برای این زمان برنامه‌ریزی می شوند، چرا که مسیری که فضاپیما باید طی کند کوتاه‌تر است - در نتیجه ذخایر کمتری از جمله سوخت لازم دارد.

این هم‌راستایی دوسالانه فرصت زمانی کوتاهی را برای فرستادن فضاپیما به مریخ فراهم می‌کند.

برای مریخ‌نورد «پشتکار» این فرصت زمانی بین ۳۰ ژوئیه و ۱۵ اوت بود. پیش بینی می‌شود با پرتاب پشتکار، این مریخ‌نورد، در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ (۳۰ بهمن ۱۳۹۹) به مریخ برسد. کاوشکر امارات متحده عربی نیز در ماه فوریه ۲۰۲۱ به سیاره سرخ خواهد رسید.

مریخ نورد «پشتکار» روی موشک‌ قرار گرفت به رغم تمامی چالش‌های موجود و تأخیر چندباره، سرانجام مریخ نورد «پشتکار» (به انگلیسی: Perseverance) روی موشکی قرار گرفت که باید این سفینه را به فضا پرتاب کند. پرواز آزمایشی نخستین هلیکوپتر فضایی سال آینده در مریخ آغاز می‌شود مریخ‌نورد «پشتکار» در ماه فوریه ۲۰۲۱ مسافر ویژه‌ای را با خود به گودال «جزرو» در مریخ می‌برد: نخستین هلیکوپتری که در دنیایی دیگر و خارج از جو زمین پرواز می‌کند.