حسینی: قانون و ساختار به تنهایی نمی‌تواند مشکلات را حل کند / مزیت‌ها و آسیب‌های کمیسیون خانواده

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، این روزها مجلس یازدهم محل بحث کمیسیون جدیدی شده که مخالفان و موافقان زیادی را در پی داشته است. کمیسیون خانواده حلقه مفقوده زندگی اجتماعی مردم ما در کشوری است که پرچم اسلام را برافراشته و باید خیلی زودتر از آنکا بنیان خانواده دچار مشکل شود مورد توجه قرار بگیرد. 

 

برای همین موضوع به سراغ نرگس حسینی، عضو سابق اتحادیه انجمن اسلامی تحکیم وحدت و عضو فعال در زمینه زنان و خانواده رفتیم تا نظرات او را درباره این موضوع بهتر و بیشتر بدانیم.

 

خبرگزاری دانشجو: عملکرد مجلس های پیشین در حوزه خانواده را چگونه برآورد می کنید؟

نرگس سادات حسینی: متاسفانه یک اشکالی که در رویکردهای مجلس های مختلف وجود دارد این است که هرمجلسی براساس نظرات خود و بر خلاف رویه ای که بخواهد استناد کند به قوانین بالا دستی که موجب ایجاد وحدت رویه ای در تمام مجلس ها شود عمل می‌کند. در بحث خانواده نیز در مجلس های گذشته ما چنین مواردی را داشته ایم برای مثال در دوره ای بحث خانواده مورد توجه جدی قرار می گرفت و در دوره ای دیگر قوانین خانواده پیگیری می شد.

 

هرکدام‌ از این رفتارها به نوبه خود اشکالات خاص خود را دارند، در مجلسی مثل مجلس گذشته که ظاهرا دغدغه خانواده را داشتند و می‌خواستند به نفع خانواده کار کنند ما این اشکال را می‌دیدیم که عملا طرح ها و قوانین و لایحه هایی که از طرف دولت می‌ آمد و دولت بر روی آنها اصرار داشت عملا ضد خانواده محسوب می‌شد. واضح ترین طرح ضدخانواده که بیشترین جنجال را هم به پا کرد بحث ممنوعیت ازدواج زیر یک سنی بود و خودشان هم تناقض داشتند و مشخص نبود که چه سنی را می‌خواهند ممنوع کنند. ولی انچه که منتشر می‌شد این بود که می‌خواهند ازدواج زیر ۱۸سال را ممنوع کنند و این عملا نشان دهنده این است که قوانین ضدخانواده درحال تصویب بوده است؛ چرا که بسیاری از ازدواج‌هایی که در کشور ما شکل می‌گیرد زیر ۱۸ سال است. فارغ از اینکه ما قبول داریم بعضی ازدواج‌ها ی زود هنگام و اجباری نباید صورت بگیرد اما این مسئله ربطی به تصویب قانونی این چنینی ندارد.

 

در مجلس های قبل از این دوره هایی را داشته ایم که دوست داشتند در حوزه خانواده کاری را انجام دهند اما متاسفانه موفق به انجام آن نشدند و قوانینی که پیگیری می‌شد برای اجرا و تصویب قوانین هوشمندانه ای نبود. گاهی اوقات ما حس می کنیم اگر مسئله ای پیش می‌آید باید طرحی بزرگ و با ساختاری کلان طراحی کنیم که این مسئله را حل کند. در حالی که وقتی بخواهیم طرحی گسترده را اجرایی کنیم یکسری جزئیات و ضمانت‌هایی که در هرقانونی می‌تواند وجود داشته باشد را از دست می‌دهیم چرا که به صورت گسترده وارد کار شده‌ایم. برای مثال با تغییر یک عدد کوچک می‌توان حرکت بسیار مثبتی را در قانون رقم زد اما وقتی یک لایحه گسترده با تبصره و بندهای زیاد بدون مشخص کردن نهاد متولی و بودجه و ... برای تصویب پیشنهاد می‌شود نمی‌تواند حلال مشکلات باشد.

 

من فکر می‌کنم در بسیاری از قوانین خود هوشمندی لازم را نداشته‌ایم و نکته ای که پیش می‌اید اینجاست که پیگیری مجدانه برای حل یک مسئله را در مجلس نداشته ایم. وقتی قرار باشد مسئله ازدواج جوانان حل شود آنقدر این مسئله عمیق شده است که با یکی دو رویکرد نمی‌تواند دچار تحول اساسی و بنیادین شود، آنچه که ما با ان روبرو هستیم یک نوع ساده انگاری و ساده نگری درمواجهه با اقداماتی است که می‌تواتد مسائل را حل کند و همین امر موجب شده تا بسباری از مسائل حل نشده باقی بمانند.

خبرگزاری دانشجو: آیا چالشها و کمبودهایی در باره خانواده در کشور وجود دارد؟ مربوط به عملکرد کدام نهاد می‌شود؟

حسینی: چالش های ما مربوط به بسیاری از حوزها است، ما نمی‌توانیم بگوییم در بحث قوانین فقط مشکل داریم بلکه در بخش‌هایی دیگر اعم از اجرا و ساختار و امثالهم دچار چالش هایی هستیم و فقط این چالش ها مربوط به یک بخش نیست. در جمهوری اسلامی ما با همه وجود اینکه مسئله خانواده و زن مسائل مهمی هستند و به گفته رهبری از مسائل مهم کشور محسوب می‌شوند اما به صورت مشخصه‌ای برای پیگیری جدی‌تر دیده نمی‌شود و در بحث زنان نیز اگرچه با رویکردهایی که تاکنون بوده است چندان موافق نیستیم اما ساختارهایی هستند که دنبال حل مسائل زنان باشند اما خانواده یک‌ موضوع مهجورمحسوب می‌شود که تقریبا در هیچکدام از ساختارهایمان به درستی به ان نپرداخته‌ایم.

 

درحال حاضر یک شورای عالی انقلاب فرهنگی و یک معاونت زنان و خانواده را داریم و فراکسیون زنان و خانواده. این نهادها بعضا در تعارض با یکدیگر قرار می‌گیرند و سازوکارشان در قبال یکدیگر هنوز مشخص نیست و هرکدام مطابق آنچه که فکر می‌کند درست است پیش می‌رود.

 

در مجلس هم فراکسیون خانواده جایگاه حقوقی دقیق و مشخصی ندارد که بخواهد توجه لازم را برانگیزد و آنچه که شنیده شده این است که شاید حتی از سر لج و لجبازی این فراکسیون تشکیل شده باشد و نتوانسته به ان خوبی که باید و شاید عمل کند.

 

اما شاید در مجلس ما یکی از اتفاقاتی که باید بیفتد این است که برای جدی‌تر پیگیری کردن مسائل خانواده می‌باید کمیسیون خانواده تشکیل شود که هنوز ما ندیدیم و مجلس های ما هنوز نتوانستند به این موضوع بپردازند و نیاز است که به قوانین و ساختار یک بازنگری کنند و این مسئله را به طور جدی مورد بررسی قرار بدهند.

خبرگزاری دانشجو: تشکیل کمیسیون خانواده در مجلس چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد؟

حسینی: قانون و ساختار به تنهایی نمی‌تواند مشکلات ما را حل کند، بلکه ایجاد ساختار می‌تواند توجه ان مجموعه را به موضوع منعطف کند و بستری را فراهم کند که روی ان موصوع به صورت تخصصی تر و جدی تر منعطف شد و ان را عملی کرد‌. در واقع زمانی ما می‌توانیم بگوییم کمیسیون خانواده زمانی عملی می‌شود که رویکرد مجلس این باشد که مسئله خانواده جزو اولویت‌های اولش باشد.

 

در مجلس فعلی یکی از اتفاقات خوبی که افتاده این است که تعدادی از نمایندگان حضور دارند که پیش از ورود به مجلس کارشان به طور تخصصی در حوزه خانواده و زنان بوده است و الان هم می‌بینیم یکی از این افراد رئیس فراکسیون زنان شده است. این مسئله این نوید را به ما می‌دهد که این مجلس حداقل تخصص لازم را دارد و حداقل افرادی متخصص در این زمینه در مجلس حضور دارند که این موضوع را بتوانند مورد پردازش تخصصی قرار دهند و فارغ از فضای سیاسی و ایجاد کارنامه برای خودشان واقعا پیش از مجلس نیز دغدغه شان همین بوده است.

 

باتوجه به اینکه این موضوع را در این مجلس داریم می‌شود این تخصص در ساختار هم کمک کند. البته بازهم یک پیش شرطی وجود دارد و آنهم این است که کل مجلس با این رویکرد جدید همراهی داشته باشند چنانچه کل مجلس با این موضوع همراهی نکنند نمی‌توانند این موضوع را به خوبی پیش ببرند.

خبرگزاری دانشجو: مزیت ها و آسیب‌های کمیسیون خانواده از نظر شما چیست؟

حسینی: اینکه ما برروی یک موضوع متمرکز شویم فارغ از موضوعات دیگر و جزو اولویت ها قراردادن این مسئله از نقاط قوت این کمیسیون است. اما نقطه ضعف ان این می‌تواند باشد که صرف ایجاد کمیسیون خانواده یا هرچیز دیگری این مسئله به خودیِ خود نمی‌تواند حل شود و نباید موضوع تشکیل این کمیسیون موجب انحراف از اصل مسئلع که کار کردن بر روی این موضوع است غافل شویم، در واقع یکی از معایب آن می‌تواند همین باشد. یکی دیگر از معایب آن می‌تواند این باشد که در آن ساختار آنقدر درگیری برای نمایندگان مجلس ایجاد شود که همین نظم دهی به آن به خودی خود موجب عفلت از اصل مسئله شویم.

 

مسئله خانواده به قدری گسترده است که به بسیاری از بخش های ما اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و ... مربوط می‌شود. نمی شود گفت که فقط یک ساختار می‌تواند این موضوع را به تنهایی حل کند مجلس تنها وظیفه قانونگذاری و نظارت را دارد و این دوکار بدون بخش اجرا به هیچ دردی نمی‌خورند از این جهت این دومسئله بدون ساختارهای فرهنگی ما و ....اجرایی نیستند.

 

دولت ما یک معاونت زنان دارد و حداقل در این چندسال می‌بینیم که فقط معاونت زنان است صرفا و در زمینه زنان کار می‌کند، البته ما دغدغه انها را ستایش می‌کنیم اما این را باید توجه داشته باشیم که وقتی اسم یک ساختار می شود معاونت زنان و امور خانواده و فقط به یکی از این دوموضوع رسیدگی می‌شود آسیبهایی را درپی خواهد داشت. پس ما در دولتمان این کمبود را داریم و تا الان اسیبهای جدی در این زمینه خورده ایم. یکی دیگر از مسایلی که بعد از دولت در اولویت قرار می‌گیرد بحث ورود قوه قضاییه به این موضوع است که بخواهد به طور جدی روی بحث خانواده وارد شود و فارغ از رویکرد جدیدی که قوه قضاییه به خودش گرفته است درباره خانواده اما هنوز ضعف بسیاری وجود دارد و البته در رویکرد جدید ناخبرهای خوبی می‌شنویم که در بخشی از قوه قضاییه گروهی برای بانوان و خانواده مشغول کار است اما صرفا این خبرها نمی‌تواند کارساز باشد و شاید بشود گفت یکی از مشکلاتی که در زمینه خانواده وجود دارد بحث ازدواج است و طلاق که درتمامی نهادها باید مورد توجه یرار بگیرد و نمی‌شود سکوت کرد تا چندسال بعد به بحران بخوریم.