محمدرضا نوایی، کشتی‌گیر و مربی اسبق تیم ملی ایران درگذشت

محمدرضا نوایی مربی پیشین تیم ملی کشتی آزاد ایران و گزارشگر کشتی صداوسیما در ۷۲ سالگی درگذشت.

او سال ۱۹۷۳ در مسابقات جهانی تهران موفق شد مدال برنز وزن ۶۲ کیلوگرم را کسب کند. سال بعد در بازی‌های آسیایی تهران، همین مدال را در همین وزن تکرار کرد.

آقای نوایی علاوه بر جام جهانی لاس پالماس اسپانیا، در المپیک ۱۹۷۶ مونترال و در یک وزن بالاتر به روی تشک رفت.

گزارش مسابقه علیرضا سلیمانی با بوریس بومگارتنر آمریکایی در فینال مسابقات جهانی ۱۹۸۹ سوئیس توسط نوایی انجام شد که اولین طلای جهانی ورزش ایران پس انقلاب اسلامی بود.

به عنوان مربی تیم ملی، در المپیک‌ها و مسابقات جهانی حضور داشت و سال‌ها کنار منصور برزگر به هدایت تیم ملی مشغول بود. ضمن اینکه پس از مسابقات، رقابت‌های ضبط شده را برای صداوسیما گزارش می‌کرد.

سه دهه با صدای خوب و دانش فنی بالایی که داشت، گزارشگر کشتی در رویدادهای داخلی و بین‌المللی بود اما صداوسیما در سالیان اخیر کمتر از نوایی استفاده می‌کرد.

آشنایی‌اش با ورزش از طریق پدرش بود که برای تیم فوتبال شرق تهران بازی می‌کرد و پسرش را از خردسالی به امجدیه می‌برد.

۱۰ ساله بود که با پدرش به تماشای مسابقه تیم به تیم کشتی آزاد ایران و ترکیه رفت که نخبگانی چون خجسته‌پور، صنعتکاران، امامعلی حبیبی و منصور مهدیزاده در استادیوم ثریا مسابقه می‌دادند.

سال بعد پای ثابت رادیو برای مسابقات جهانی ۱۹۵۹ تهران بود و به این ترتیب، شیفته کشتی شد.

نوایی هم کشتی‌گیر بود و هم هوادار سرسختی برای ورزش ملی ایران که اطلاعات زندگی و ورزشی همه قهرمانان ایرانی و بین‌المللی را از بر بود.

اولین حضورش روی تشک کشتی، در نوجوانی و باشگاه خاور واقع در میدان کلانتری بود. زیر نظر رحمت‌الله غفوریان داور و مربی سازنده کشتی که می‌گوید "بلوز آبی و شلوار گرمکن سبزش و کفش مشکی‌اش را در نخستین دیدارمان از یاد نمی‌برم".

پدر و مادرش درس را در اولویت می‌دانستند. اما استاد غفوریان به خانه‌شان رفت و رضایت آنها را برای ادامه تمرینات نوایی جلب کرد.

شمس‌الدین سیدعباسی از ۱۹۶۹ تا المپیک مونترال رقیب اصلی‌اش بود که بارها با هم رویارو شدند. دو بار سیدعباسی با تجربه توانست حریف جوانش را ضربه فنی کند.

بار سوم ۵-۰ برد. بار چهارم نوایی ۵-۰ پیش افتاد و می‌خواست امتیازاتش را افزایش دهد و پیچ پیچک زد که گیر افتاد و سرانجام ۷-۵ شکست خورد.

اما نوایی در ادامه و با افزایش تجربه و توانایی فنی، نوار ناکامی‌هایش را مقابل سیدعباسی قطع کرد. آخرین رقابت‌شان انتخابی مونترال بود که دست نوایی در برابر آقای فتیله‌پیچ جهان بالا رفت.

کرکری‌های دوستانه سیدعباسی و نوایی زبانزد خانواده کشتی بود. نوایی در یادآوری خاطرات آن رویارویی می‌گفت: پس از تمرین رفتیم زیر دوش. سیدعباسی برای تخریب روحیه من گفت از مغول‌ها دارویی گرفته‌ام که اگر بخورم هیچکس حریفم نمی‌شود.

نوایی هم که اطلاعات ورزشی‌اش بی نظیر بود و مجلات را آرشیو می‌کرد، عکس همه برندگان سیدعباسی را قیچی کرد و همه را پشت در اتاق سیدعباسی در اردوی تیم ملی چسباند.

با این حال می‌گوید: «هیچگاه نتوانستم جای سیدعباسی را بگیرم و او از بزرگترین‌ها در تاریخ کشتی ایران است».

جام‌های دانکلوف بلغارستان، جام تقلیس در شوروی از دیگر رویدادهایی‌اند که نوایی برای ایران به روی تشک رفته.

با اینکه مبتلا به آسم بود توانست نام خود را در جمع مدال‌ آوران جهانی ورزش ایران به ثبت برساند. در انتخابی جهانی تهران، قدرت پورکریمی را شکست داد. در برابر عبدالباقر ۵-۰ عقب افتاد اما توانست نتیجه را برابر کند.

خودش نوشته: «عده‌ای با عنوان کارشناس، مطالبی گفتند که باعث شد گره‌ها کورتر شود».

به این ترتیب نوایی را عازم مسکو کردند تا در مسابقات دانشجویان جهان کشتی بگیرند که حاصلش نشان نقره بود و رای به انتخاب نوایی داد.

نوایی در مسابقات جهانی تهران که موفق به کسب مدال برنز شد، مغلوب هاینس استاهر از آلمان شرقی شد.

مقابل زاگالا عبدالبیکف قهرمان این وزن در واپسین ثانیه‌ها اخطار گرفت تا مسابقه با نتیجه ۴-۴ به پایان برسد. عبدالبیکف با دو تساوی به قهرمانی رسید.

نوایی توانست تئودول فرانسوی نایب قهرمان ۱۹۷۵ جهان را ضربه فنی کند. به لری مورگان از آمریکا باخت اما ایوانف بلغارستانی را سه اخطاره کرد. سپس زوگ اویدوف از شاخص‌ترین کشتی‌گیران تاریخ مغولستان را مغلوب کرد که مهم‌ترین پیروزی‌اش بود.

در المپیک مونترال گرهارد وایسنبرگر سرمربی سال‌های بعد آلمان غربی و سرجیو فیزمن از آرژانتین را برد اما در برابر لوید کیزر آمریکایی و سوگاوارا از آرژانتین باخت.

وزارت ورزش، کمیته المپیک و فدراسیون کشتی با صدور پیام‌های تسلیت جداگانه‌ای درگذشت محمدرضا نوایی را تسلیت گفته‌اند.