امام هادی(ع)‌ اسلام ناب و سنت نبوی را در قالب زیارت بازیابی نمود

حجت الاسلام محمدباقر پورامینی به مناسبت ولادت امام هادی (ع) در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: یکی از نکاتی که درباره امام هادی (ع) می‌توان به آن اشاره کرد، کارکرد هدایتی زیارت در فرهنگ این امام معصوم است. زیارت اگر از زاویه وصل و پیوند نگریسته شود، قرار گرفتن در مدار امامان معصوم (ع) است و طی آن زائر تلاش می‌کند بر گرد این محور بچرخد. شناخت معصومین (ع) ارتباط مستقیمی با زیارت بهتر و مؤثرتر آنان دارد. از این رو در بسیاری در زیارت نامه‌های معتبر تصویر زیبایی از جایگاه الهی ایشان ارائه می‌شود و ما را به شناخت آنان نزدیک می‌کند.

عضو هیأت علمی و مدیر گروه کلام پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی افزود: یکی از تلاش جدی و مؤثر امام هادی (ع) بازیابی هویت اسلام ناب و حراست از سنت نبوی در قالب زیارت است و امام مهمترین نقش را در این راستا در بیان خود و حتی در عرصه عمل ایفا نمودند. زیارت جامعه کبیره، زیارت غدیریه و همچنین زیارت امام حسین (ع) از یادگارهای بزرگ و میراث‌های بی مانند حضرت می‌باشد و از این منظر می‌توان به کارکرد هدایتی زیارت در فرهنگ امام هادی (ع) اشاره کرد.

وی ادامه داد: امام هادی (ع) برای نخستین بار در قالب زیارت جامعه کبیره جامع فضیلت‌های ائمه اطهار (ع) را ارائه فرمود و تصویر زیبایی از باور شیعه درباره جایگاه الهی امامت و همچنین وظایف شیعیان در برابر آنان ترسیم کرد. زیارت جامعه کبیره منشور امام شناسی است که درنگ در فرازهای آن تصویر دقیقی از جایگاه الهی و هدایت بخش امام ارائه می‌دهد. این زیارت را امام هادی (ع) به درخواست یکی از شیعیان بیان فرمودند. موسی بن عبد اللّه نخعی به امام عرض کرد یا ابن رسول الله سخنی به من بیاموزید که چون بخواهم یکی از شما را رسا و کامل زیارت کنم آن را بر زبان آورم. آن گاه امام این زیارت را به او آموختند که زیارتی باشد که اختصاص به امام خاصی نداشته باشد و همه ائمه اطهار (ع) را بتوان با آن یاد نمود.

محمدباقر پورامینی اضافه کرد: یکی از زیارت‌های فاخر و بی نظیر که امام هادی (ع) به صورت عینی و حضوری آن را ارائه فرمود زیارت غدیریه است. زمانی که امام به اجبار خلیفه عباسی مدینه را به مقصد سامرا ترک کرد در مسیر خود در روز عید غدیر در نجف حضور یافت و مولای متقیان (ع) را با این ادبیات بی نظیر زیارت نمود. ارائه تصویری از زندگی باشکوه امیر مؤمنان و فرهنگ و حقیقت غدیر از محورهای مهم این زیارت است.

وی سپس گفت: در این زیارت به بیش از ۴۰ آیه در فضیلت و جایگاهی الهی امیرمومنان (ع) همچون آیه لیله المبیت، آیه تبلیغ و آیه ولایت استناد شده است. این زیارت تبلوری جامع از فضائل امیرمومنان (ع) و جایگاه غدیر در روایات است. شما مفاهیمی چون امیرالمؤمنین، سید الوصیین، وارث علم النبیین، ولی رب العالمین، امین‌الله فی ارضه، سفیرالله فی خلقه، الحجه البالغه علی عباده، صراط مستقیم، سید المسلمین، یعسوب المؤمنین، امام المتقین، قائد الغر المحجلین، امام المتقین و ده‌ها فضیلت را در این زیارت می‌بینید که جامع این فضائل تنها یک فرد است و او علی (ع) بود که چنین فردی افضل، برتر و لایق تصدی منصب امامت امت است.

محمدباقر پورامینی اظهار داشت: این زیارت بازیابی هویت تشیع و دفاع از میراث پیامبر (ص) است. برخی از علما و مفاخر اسلام این زیارت را در ردیف نهج البلاغه و صحیفه سجادیه قرار می‌دهند. بی شک بهترین توشه برای پیروان اهل بیت (ع) در روز عید غدیر در راستای آشنایی با حقیقت و حتی تاریخ غدیر انس با این متن است. البته انس با آن نباید به روز عید غدیر منحصر شود و می‌توان بر گسترش معارف و مضامین آن در همه روزها کوشید.

وی خاطرنشان کرد: یکی از متن‌های زیارت امام حسین (ع) از امام دهم به یادگار مانده است. از امتیازات ویژه این زیارت تأکید بر بیعت دوباره با امام است. این که هر زائری با حضور در حرم امام در صف اهل ایمان قرار می‌گیرد و بر ولایت ائمه اطهار (ع) تجدید عهد می‌کند. امام هادی (ع) در ذیل زیارت امام حسین (ع) توصیه می‌فرمایند که در زیارت، نام تک تک ائمه اطهار (ع) را بر زبان جاری کن و بر حجت الهی بودن آنان شهادت ده و آن گاه این گونه بگو: «اکْتُبْ لِی عِنْدَکَ مِیثَاقاً وَ عَهْداً أَنِّی أَتَیْتُکَ أُجَدِّدُ الْمِیثَاقَ فَاشْهَدْ لِی عِنْدَ رَبِّکَ إِنَّکَ أَنْتَ الشَّاهِد». برای من بنویس که نزد شما میثاق و عهدی داشته ام و من به محضرت آمده ام تا آن میثاق را تجدید ‏کنم. نزد پروردگارت بر این پیمانم شهادت ده که همانا تو شاهد می‌باشی.

محمدباقر پورامینی در پایان گفت: دهه آخر ذی الحجه به فضلیت های عترت (ع) اختصاص دارد. عید سعید غدیر و محرم به عنوان مناسبت‌های مهم آتی را می‌توان با بازشناسی معارف امام هادی (ع) در سه زیارت جامعه کبیره، غدیریه و امام حسین (ع) شناخت و ضمن معرفت بیشتر با اهل بیت (ع) برای تجدید عهد با ایشان تلاش نمود. به واقع می‌توان نقطه عزیمت را در گسترش معارف موجود در این زیارت‌ها قرار داد. این حرکت به نوعی تحول معرفتی و ارتقا بینش پیروان اهل بیت (ع) نسبت به اسلام ناب محمدی و شناخت دقیق از هویت تشیع است. حرکتی که امام هادی (ع) در قالب زیارت بنیان گذاری نمودند و کارکرد هدایتی زیارت را ترسیم کردند.