انفجار مهیب بیروت؛ کارشناسان مواد منفجره درباره عامل انفجار چه می‌گویند؟

آفتاب‌‌نیوز :

استوارت واکر، استادیار شیمی و محقق مواد انفجاری در دانشگاه فلاندرز بلژیک، با اشاره به احتمال وجود نیترات آمونیوم در انفجار بیروت می گوید: «نیترات آمونیوم به عنوان یک قلم محصول خطرناک طبقه بندی می شود. این ماده اشتعال زا نیست، اما در پروسه آتش سوزی با تولید اکسیژن می تواند وقوع انفجار را تسهیل کند.»

وی با اشاره به دود برخاسته از انفجار بیروت اضافه می کند: «تصاویر ویدئویی از حادثه در ابتدا یک دود سفید و خاکستری را نشان می دهند. سپس در انفجار دوم با یک ابر دودی قهوه‌ای و قرمز مواجه هستیم که با یک قارچ ابری محصور شده است. این بدین معنی است که رنگ سفید اولیه در واقع دود سمی حاصل از گازهای نیترات آمونیوم است و دود قرمز و قهوه‌ای اکسید نیتروژن به همراه آب را نشان می دهد.»

در همین حال دن کازتا، مدیر بخش ضدتروریسم در موسسه امنیتی استرانگ پوینت، درباره قارچ شکل گرفته از انفجار و احتمال اتمی بودن آن می گوید: «با استفاده از اطلاعات فعلی نمی توان درباره اتمی بودن یا نبودن انفجار اظهارنظر قطعی کرد، اما معمولا کوچکترین انفجارهای اتمی با بزرگترین انفجارهای حاصل از مهمات متعارف برابری می کنند.»

وی در ادامه می گوید در حالت عادی قارچ حاصل از انفجار اتمی با سرعت تقریبی ۳۵۰ متر بر ثانیه گسترش می یابد، امری که درباره انفجار بیروت صادق نیست. از طرف دیگر جرقه حاصل از انفجار اتمی به قدری خیره کننده است که در یک لحظه دوربین‌ها را کور می کند. چیزی که در انفجار اخیر دیده نشده است.

کریس هانتر، منخصص مواد منفجره و کارشناس پرونده انفجار منجر به قتل رفیق حریری در دادگاه لاهه، با اشاره به ابر انفجار می گوید: «رنگ های سفید، صورتی و سرخ دود برخاسته از صحنه، احتمال انفجار مهمات و باروت را کم می کند. انفجارها معمولا دو نوع دود تولید می کنند، یا سفید و یا سیاه. اگر سیاه باشد ما به دنبال منبع مواد منفجره‌ای می گردیم که عمدتا در عملیات نظامی یا ماشین‌های بمب گذاری شده تروریستی استفاده می شوند. در مقابل اگر دود سفید باشد، این چیزی است که معمولا آن را مواد منفجره با شدت کم می نامیم.»

اما آیا امکان دارد که مواد منفجره دیگری منشا انفجار بیروت باشند؟ کریس هانتر می گوید باید تفاوت قائل شد بین مواد قابل انفجار و مواد منفجره. موادی وجود دارند که اگر محرک درستی در مجاورت آن‌ها قرار بگیرد پتانسیل این را دارند که در شرایطی خاص منفجر شوند. برای مثال سیلندرهای اکسیژن در بیمارستان‌ها و یا کپسول‌های گاز خانگی برای انفجار طراحی نشده اند و ما هر روزه از آن‌ها استفاده می کنیم اما در بعضی شرایط می توانند باعث انفجار شوند. ترکیب سوختن آن ها با اشیاء و لوازم خانگی یا مواد موجود در سیلوها می تواند رنگ های متقاوتی تولید کند.

در سوی مقابل مواد منفجره با قصد و هدف استفاده در انفجار ساخته شده اند و حتی اگر از نوع با شدت پایین نیز باشند می توانند منجر به انفجار بزرگ شوند. برای مثال اگر این مواد، همچون باروت یا مواد آتش بازی، در یک کانتینر سربسته شروع به سوختن کنند، رفته رفته گاز آزاد کرده و با بالا رفتن فشار در محفظه بسته، در نهایت انباشت گاز سبب وقوع انفجاری مهیب می شود.

کارشناسان می گویند باید برای رسیدن به نتیجه قطعی منتظر انتشار داده های بیشتر و آزمایشات از محل حادثه ماند.