جرگه صلح و قرار رهایی ۴۰۰ زندانی طالب

در اوج گسترش خشونت‌های طالبان و اختلاف‌ها، لویه جرگه مشورتی صلح برای رهایی ۴۰۰ زندانی خطرناک طالبان، با اشتراک سه هزار و ۲۰۰ نماینده از ۳۴ ولایت افغانستان در کابل برگزار شد. در حالی که اشتراک‌کنندگان این جرگه، در پیوند به رهایی این زندانیان رایزنی می‌کنند و به حکومت مشورت می‌دهند، اما چگونگی برگزاری جرگه مشورتی صلح با انتقادها و اختلاف‌های زیادی از درون جرگه نیز همراه بوده است. چیزی که سبب اخراج دو عضو این جرگه از درون نشست به همین خاطر شده است.

• لویه جرگه افغانستان که برای تصمیم‌گیری در مورد آزاد کردن زندانیان طالب تشکیل شد

اشتراک کنندگان این جرگه، رهایی زندانیان طالب را نیز مشروط خواهند ساخت اما انتظار می‌رود که گروه طالبان شرطی را در این زمینه نپذیرد. 

گفته می‌شود که یکی از خواست‌های جدی لویه جرگه، برقراری آتش‌بس میان طالبان و حکومت است.

دکتر عبدالله عبدالله، رئیس جرگه مشورتی صلح اما در یک نشست خبری گفته‌ است در فاصله سه روز پس از همگانی شدن فیصله‌های این جرگه، گفت‌وگوهای میان افغانان آغاز خواهد شد.

عبدالله تأکید کرده است که دور اول گفت‌وگوها قرار است در قطر دایر شود و هیچ نوع مانع برای شروع مذاکره به استثنای رهایی ۴۰۰ محبوسین، باقی نمانده است. 

اختلاف‌ها بر سر رهایی ۴۰۰ زندانی طالب در درون جرگه نیز وجود داشته است؛ چنانکه بلقیس روشن، یک عضو جرگه مشورتی صلح و عضو مجلس نمایندگان افغانستان در هنگام سخنرانی رئیس جمهور اشرف غنی، بر ضد رهایی این زندانیان صدای اعتراض بلند کرد.

• بلقیس روشن

روشن، پارچه‌نوشته‌ای با خودش داشت که روی آن نوشته شده بود: باج‌دهی به طالبان وحشی، خیانت ملی است. 

هرچند رئیس جمهور غنی نیز گفت که به طالبان باج نمی‌دهد اما مأموران امنیتی لویه جرگه مشورتی صلح، با برخوردی زشت با بلقیس روشن، او را به زمین کوبیدند و از تالار این جرگه نیز بیرون کشیدندش.

بانو روشن درگفت‌وگو با زمانه می گوید که به شدت مخالف برگزاری این جرگه بوده است، زیرا دیدگاه مردم در این جرگه در نظرگرفته نخواهد شد و نتیجه آن از پیش مشخص شده است:

«حکومت می‌خواهد که خودش را از بار تاریخی این شرم نجات بدهد و مردم را در آینده مسئول این خیانت قرار بدهد. این فقط ضایع کردن مقدار پول بسیار زیاد در یک کشور گرسنه است. اینها تنها توافق‌نامه ترامپ را با طالبان عملی می کنند. صدای مردم در این جرگه شنیده نمی شود.»

گروه طالبان اما پیش از برگزاری این جرگه، به شدت مخالفتشان را با تشکیل جرگه مشورتی صلح اعلام کرده‌اند.

طالبان هدف برگزاری این جرگه را بهانه‌ای برای تداوم حکومت رئیس جمهور غنی گفته‌اند. بلقیس روشن نیز بر همین موضوع و تداوم نقش غنی در حکومت آینده تأکید می‌ورزد:

«ترامپ با طالبان، توافق کرده است. غنی و دیگرانش می‌خواهند که در حکومت آینده نیز با طالبان، نقش داشته باشند. اما باج دادن به طالبان و نادیده گرفتن خون مردم افغانستان، خیانت ملی است.»

• عبدالله عبدالله

پیش از برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح، حکومت افغانستان به شمول چند زندانی خطرناک طالبان که در پیوند به رویدادهای خونینی درکشورمجرم شناخته شده بودند (پنج هزار و ۱۰۰ زندانی طالب) را رها کرده است. در میان اعضای این جرگه، کسانی نیز بوده‌اند که به شدت مخالف آزادی زندانیان طالبان بوده‌اند.

ملیحه جمیل، یکی از اعضای این جرگه از بخش‌های جنوب افغانستان، است. بخش‌هایی که سال‌هاست به شدت دست‌خوش ناآرامی‌ها و فعالیت‌های گسترده طالبان بوده‌اند.

بانو جمیل به زمانه می‌گوید که پس از رهایی زندانیان طالبان نه تنها خشونت‌ها کاهش نیافته‌اند، بل فعالیت‌ها و نبردهای این گروه بر ضد نیروهای مسلح کشور و حکومت نیز گسترش یافته است:

«بسیاری از کسانی که در گذشته رها شده‌اند به میدان‌های جنگ برگشته‌اند. چه ضمانتی وجود دارد که این ۴۰۰ زندانی خطرناک هم به جنگ برنگردند؟ اعتماد بالای طالبان سخت است و این گروه هرگز به صلح واقعی در کشور باور ندارد. اگر صلح می‌کنند، پس از لویه جرگه همین که افرادشان آزاد شد، بیایند گفت‌وگو را با دولت افغانستان آغاز بکنند.»

لویه جرگه مشورتی صلح، روز یک‌شنبه فیصله‌های نهایی‌اش را اعلام خواهد کرد اما از همین اکنون، دکتر عبدالله، رئیس این جرگه و رئیس شورای عالی مصالحه ملی، گفته است هیچ‌کدام از کمیته‌های لویه جرگه مشورتی صلح، به گونه کامل با آزادسازی ۴۰۰ زندانی طالب مخالفت نداشته‌اند.

با این همه، بسیاری‌ها در شبکه های اجتماعی به گونه گسترده با این کار لویه جرگه مخالفت نشان داده‌اند.

• زنان نماینده در لویه جرگه افغانستان

رامین مظهر از کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، در صفحه توئیترش نگاشته است:

«جرگه صلح صلاحیت ندارد در مورد رهایی زندانیان طالب تصمیم بگیرد. بر اساس شریعت اسلامی، قوانین ملی و حقوق بشردوستانه بین‌المللی، تنها حق قربانیان/وارثین کشته شده‌های جرایم این زندانیان است که از آنها در مورد رهایی زندانیان سوال شود. جرگه صلح مشوره قانونی، مشروع و مناسب نداده است.»

با این همه، کسانی هم در لویه جرگه مشورتی صلح هستند که آزادی ۴۰۰ زندانی طالب را روزنه امید برای آغاز گفت‌وگوهای میان افغانان می‌دانند.

علی کاووش، یک عضو لویه جرگه مشورتی صلح به زمانه می گوید که این کار اعتماد بیشتر میان طالبان و حکومت افغانستان ایجاد خواهد کرد.

به گفته کاووش، با آزادی این زندانیان هیچ بهانه‌ای برای طالبان نخواهد ماند تا دست از خشونت نکشند و گفت‌وگو نکنند، زیرا همه شرط‌های آنان پذیرفته شده است:

«زمانی که زندانیان طالب آزاد شد، میان دو طرف اعتماد‌سازی خواهد شد. طالبان باید به خشونت‌ها پایان بخشند و با حکومت آتش‌بس بکنند. در بسیاری از کمیته‌های لویه جرگه، شرط اساسی برای آزاد‌سازی طالبان، برقراری آتش‌بس است. اگر این کار شود، گفت‌وگوها آغاز خواهد شد.»

با این همه، هیچ نشانه‌ای دیده نمی‌شود که طالبان خشونت‌ها را کاهش بخشند و با نیروهای مسلح کشور نیز آتش‌بس بکنند.

همزمان با آتش‌بس طالبان در سه روز عید هم بخش‌هایی از کشور گواه نبردها و حمله‌های انتحاری و انفجاری بود. اکنون سوال اساسی این است که به راستی تا سه روز پس از همگانی شدن فیصله‌های لویه جرگه مشورتی صلح، گفت‌وگوها میان حکومت افغانستان و طالبان آغاز خواهد شد؟

چیزی که حکومت امید بسیار بر آن است.

• در همین زمینه

توافق مشروط لویه جرگه با آزادی ۴۰۰ زندانی «خطرناک» طالبان