روند تشکیل دولت جدید در لبنان می‌تواند طولانی و نفس‌گیر باشد

حسان دیاب، نخست‌وزیر سابق لبنان، در بیانیه ناظر بر استعفای دولت خود، از تاثیرات دیرپای فساد در ساختار سیاسی این کشور سخن گفته بود. او گفته بود که فساد گسترده و مزمن به چنین بحرانی دامن زده است؛ بحرانی که بارها مردم لبنان را به خیابان‌ها کشاند.

پیش از انفجار سه‌شنبه گذشته ۱۴ مرداد در بندر بیروت، مردم این کشور هنوز به عملکرد دولت حسان دیاب امید بسته بودند؛ انفجاری که اکنون همه چیز را تغییر داده و لبنان را به ورطه یک بحران فراگیر سوق داده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

این بحران گرچه در شرایط کنونی رنگ و بویی سیاسی به خود گرفته، اما از دل یک بحران اقتصادی عمیق و اجتماعی ناشی شده است.

گزارش منتشرشده از سوی خبرگزاری رویترز درباره اطلاع دولت لبنان از خطرات ناشی از انبار نیترات آمونیوم در بندر بیروت نیز بیش از پیش پرده از فساد فراگیر حاکم بر دستگاه سیاسی این کشور برگرفته است.

روند پر دست‌انداز تشکیل دولت

حسان دیاب، نخست‌وزیر مستعفی لبنان، کار خود را اوایل سال جاری آغاز کرده بود. ناآرامی‌های سیاسی در اکتبر سال گذشته منجر به سقوط دولت سعد حریری در این  کشور شده بود. استعفای دیاب در روز دوشنبه ۱۰ اوت به دوره زمامداری او پایان داد.

بسیاری از کارشناسان در ارزیابی‌های خود از دشوار بودن روند شکل‌گیری دولت جدید در لبنان سخن گفته‌اند. چنین امری در تاریخ سیاسی لبنان پدیده عجیبی نیست. تشکیل دولت در این کشور مدت‌هاست که تبدیل به چالشی برای سیاستمداران این کشور شده است. برای کشوری که قدرت سیاسی در آن بین شیعیان، پیروان اهل سنت و مسیحیان تقسیم شده است.

صحنه‌ای از مقابله پلیس با معترضان در بیروت

نخست‌وزیر باید از اهل سنت باشد. ریاست پارلمان را شیعیان برعهده دارند و رئیس جمهوری لبنان از بین مسیحیان انتخاب می‌شود.

سایت هفته‌نامه آلمانی "اشترن" امروز سه‌شنبه ۱۱ اوت (۲۱ مرداد) با اشاره به نقش حزب‌الله و شیعیان در لبنان و همچنین نفوذ جمهوری اسلامی در این کشور، روند تشکیل یک دولت جدید را امری طولانی و دشوار ارزیابی کرده است.

در این گزارش تصریح شده است که انتخاب یک دولت جدید بدون مشارکت حزب‌الله در شکل‌گیری آن عملا ناممکن است.

به سخن دیگر، در لبنان هیچ نیرویی نمی‌تواند بدون همراهی دو نیروی دیگر، قدرت سیاسی را اداره کند و چنین امری کار را دشوار می‌کند.

این در حالی است که لبنان فرصت زیادی برای تشکیل دولت جدید ندارد. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، گفته است که خشم مردم لبنان را باید جدی گرفت.

دبیرکل سازمان ملل از سیاستمداران لبنان خواسته است تا به پیام مردم گوش فرا دهند. به باور او، خشم مردم که ریشه در نارضایتی عمومی دارد، باید برای سیاستمداران قابل فهم باشد.

از سوی دیگر، وزارت امور خارجه فرانسه بیانیه ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه این کشور را منتشر کرده است. وزیر امور خارجه فرانسه تاکید کرده است که مردم لبنان انتظار تشکیل هر چه سریع‌تر یک دولت کارآمد را دارند.

در جریان اعتراضات روزهای گذشته در بیروت صدها نفر مجروح شده‌اند

وزیر امور خارجه فرانسه گفته است که مردم فرانسه در این لحظه خطیر همچون در سراسر تاریخ لبنان کنار مردم آن کشور ایستاده‌اند.

لودریان تاکید کرده است که تنها مقابله قاطع با فساد فراگیر و تشکیل یک دولت مقتدر، می‌تواند پاسخی به انتظارات مردم لبنان باشد.

مردم لبنان به‌ویژه شهروندان بیروت، دیروز دوشنبه نیز در اعتراض به دولت این کشور و در واکنش به انفجار مهیب بندر بیروت به خیابان‌ها آمدند.

معترضان تلاش کردند تا با شکستن حصار خود را به پارلمان این کشور برسانند. سایت "بلومبرگ" به نقل از یاسین جابر، یکی از نمایندگان پارلمان لبنان، گفته است: «ما نیازمند آن هستیم که به سوی اصلاحات حرکت کنیم. به سوی اصلاحات ساختاری و نه اصلاحات معمولی.»

این نماینده پارلمان در عین حال گفته است: «مقاومت در برابر این اصلاحات در صحنه سیاسی لبنان وجود دارد. به باور من، از این لحظه به بعد، هرگاه این مقاومت‌ها در برابر اصلاحات همچنان ادامه یابد، فروپاشی کامل در انتظار لبنان خواهد بود.» یاسین جابر تاکید کرده است که لبنان نمی‌تواند بیش از این منتظر اجرای اصلاحات بماند.

جانشین احتمالی حسان دیاب؟

با توجه به ساختار سیاسی پیچیده لبنان، یافتن جانشینی برای حسان دیاب کار ساده‌ای نیست. بر اساس تصمیم اتخاذ شده، دولت کنونی و مستعفی لبنان تا زمان شکل‌گیری دولت جدید و برگزاری انتخابات به کار خود ادامه خواهد داد.

نواف سلام، سفیر پیشین لبنان در سازمان ملل و قاضی دادگاه بین‌المللی لاهه

سعد حریری، نخست‌وزیر اسبق لبنان، اعلام کرده است که حاضر به پذیرش مسئولیت در چنین شرایطی نیست. نام‌های دیگری مطرح می‌شوند که احتمال پذیرش آن‌ها از سوی همه نیروهای حاضر در حیات سیاسی لبنان محدود ارزیابی می‌شود.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

به عنوان نمونه، رسانه‌های لبنان این روزها از جمله از نواف سلام نام می‌برند. نواف سلام، سفیر پیشین لبنان در سازمان ملل متحد بود.

نواف سلام هم‌اکنون به عنوان قاضی در دادگاه بین‌المللی لاهه فعالیت می‌کند. گرچه او یکی از کسانی است که می‌تواند انتظارات گروه‌های وسیعی از مردم لبنان را برآورده سازد، اما به نظر نمی‌رسد حزب‌الله لبنان با انتخاب او موافقت کند.

حزب‌الله لبنان نواف سلام را فردی نزدیک به سیاست‌های آمریکا می‌داند و از این منظر از آن واهمه دارد که دولت او در راستای کاهش نفوذ و قدرت حزب‌الله گام بردارد.