کیک قدرت چگونه در لبنان تقسیم شده است؟

آفتاب‌‌نیوز :

دولت حسان دیاب که امروز استعفا داد، در تاریخ ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۰ و پس از سه ماه مذاکره میان احزاب لبنانی شکل گرفت. او ۲۷امین نخست وزیر لبنان پس از استقلال این کشور از فرانسه بود.

ساختار قدرت در لبنان چگونه است؟

بر اساس توافقی که در سال ۱۹۴۳ میلادی میان رهبران لبنانی حاصل شد، نخست وزیر از جامعه سنی مذهب لبنان انتخاب می‌شود. رئیس جمهور لبنان از مسیحیان مارونی و رئیس پارلمان شیعه مذهب است.

مارونی‌ها گروهی از مسیحیان هستند که عمدتا در دو کشور سوریه و لبنان زندگی می‌کنند و در لبنان بخش بزرگی از جامعه را تشکیل می‌دهند.

رئیس پارلمان لبنان در یک قانون نانوشته و به طور سنتی در دست حزب شیعه «امل» است.

رئیس جمهور برای یک دوره شش ساله‌ و از سوی پارلمان انتخاب ‌می‌شود و نمی‌توان او را تا پایان دوره تغییر داد.

نخست وزیر که یک چهره سنی مذهب است، توسط رئیس‌جمهور و با مشورت اعضای پارلمان انتخاب می‌شود.

قدرت ویژه رئیس جمهور در لبنان

لبنان ساختار سیاسی کاملا ویژه‌ای دارد با آنکه این کشور دارای یک نظام پارلمانی است اما اختیارات و قدرت رئیس‌جمهور نیز کم نیست. رئیس‌جمهور تنها کسی است که می‌تواند حکم نخست وزیر را تنفیذ کند و در انتخاب نخست وزیر هم دست بالایی دارد. همزمان او بدون دخالت پارلمان می‌تواند نخست وزیر را برکنار کند.

پس از توافق طائف در سال ۱۹۸۹ میلادی، رئیس جمهور برخی از اختیارات خود را به سود شورای وزیران و کابینه دولت از دست داد اما رئیس جمهور هنوز قدرت زیادی در ساختار سیاسی لبنان دارد.

پارلمانی ویژه

در لبنان کرسی‌های پارلمان بین اقلیت‌های مذهبی تقسیم شده است. از مجموع ۱۲۸ کرسی، مسیحیان ۶۴ کرسی و مسلمانان ۶۴ کرسی دیگر را از آن خود کرد‌اند. اما این تقسیمات بازهم ادامه دارد.

به عنوان مثال از ۶۴ کرسی متعلق به مسیحان، ۳۴ کرسی متعلق به مارونی‌ها، ۱۴ کرسی متعلق به ارتدوکس‌ها، ۸ کرسی به ارمنیان ارتودوکس و ۱ کرسی به ارمنیان کاتولیک تعلق دارد.

در اردوگاه مسلمانان نیز وضعیت هم اینگونه است. از ۶۴ کرسی، ۲۷ کرسی به شیعیان و ۲۷ کرسی به سنی‌ها، ۸ کرسی به دروزی‌ها و ۲ کرسی نیز در اختیار علوی‌هاست.

کرسی‌های مجلس لبنان از قبل برای گروه‌های مذهبی رزرو شده است و هر جریانی ‌می‌داند که چقدر کرسی در مجلس دارد.

سهم حامیان و مخالفان دولت

از مجموع ۱۲۸ نماینده پارلمان لبنان، ۶۸ نماینده توانستند با یکدیگر ائتلافی را تشکیل بدهند تا دولت حسان دیاب را انتخاب کنند.

بزرگترین گروه حزب «جنبش میهنی آزاد» است، حزبی مارونی با ۲۴ کرسی در پارلمان که بیانگذار آن خود رئیس جمهور کنونی لبنان میشل عون است.

گروه دوم با ۱۶ کرسی، حزب شیعه امل است که ریاست این حزب را نبیه بری بر عهده دارد. نبیه بری ریاست مجلس لبنان را نیز بر عهده دارد.

گروه سوم را حزب‌الله لبنان تشکیل می‌دهد، گروه شیعه مذهبی که ۱۳ کرسی در اختیار دارد.

در واقع اجتماع همین سه حزب مسیحی و شیعه، و ائتلاف حزب رئیس جمهور و حزب رئیس مجلس رکن اصلی دولت حسان دیاب را تشکیل می‌دهد.

از اعضای دیگر ائتلاف حاکم را می‌توان حز المرده که مسیحیان مارونی هستند و ۳ کرسی دارند، به رهبری سلیمان فرنجیه و حزب ناسیونالیست‌های ارمنی را نام برد که ۳ کرسی دارند.

حزب سنی مذهب کرامه با ۲ کرسی نیز در ائتلاف دولت است.

اپوزسیون چه کسانی هستند؟

حزب سنی مذهب مستقبل به رهبری سعد حریری ۲۰ کرسی را در اختیار دارد. مسیحیان مارونی در حزب قوات لبنانیه و تحت رهبری سمیر جعجع نیز ۱۵ کرسی را در اختیار دارد. ولید جنبلاط و حزب سوسیالیست پیشرو تحت هدایت او ۸ کرسی دارند. آنها جزو اقلیت دروزی لبنان محسوب می‌شوند. حزب کتائب که حزبی مسیحی مارونی است نیز با داشتن ۳ نماینده و کرسی در ائتلاف مخالفین است.

اعضای کابینه حسان دیاب از چه گروه‌هایی بودند؟

کابینه حسان دیاب ۲۰ وزیر داشت. بیشترین وزرای کابینه دیاب متعلق به حزب رئیس جمهور بود، یعنی از مسیحیان مارونی. زینه عکر معاون نخست وزیر و وزیر دفاع، غاده شریم وزیر امور مهاجرین، راوول نعمه وزیر اقتصاد و بازرگانی، ناصیف حتی وزیر خارجه، ماری کلود وزیر دادگستری و ریمون غجر وزیر انرژی و آب، ۶ وزیری هستند که از حزب جنبش آزاد میهنی، مسیحیان مارونی بودند.

ارمنی‌ها در کابینه حسان سه وزیر داشتند؛ میشل نجار وزیر مشاغل و حمل و نقل، لیما یمن وزیر کار، ورتینه اوهانیان وزیر جوانان و ورزش. سنی‌ها نیز در کابینه حسان دیاب سه وزیر داشتند؛ طارق مجذوب وزیرآموزش و پرورش، طلال حواط وزیر ارتباطات و محمد فهمی وزیر کشور.

حزب الله لبنان دو وزیر در این کابینه داشت؛ عماد حب‌الله و حمد حسن وزرای صنعت و بهداشت. حزب امل نیز غازی وزنی و عباس مرتضی وزرای دارایی و وزیر کشور را داشت. رمزی مشرفیه وزیر گردشگری از دروزیان لبنان بود و دیمانوس قطار از یکی از احزاب کوچک مسیحی که وزیر محیط زیست بود.