خاصه‌خرجی و تبدیل به دکان: بذرپاش فساد دانشگاهی

موضوع تقلب دانشگاهی مهرداد بذرپاش، از چهره‌های سنخ‌نمای نظام ولایی، دوباره توجه را به فساد و خاصه‌خرجی در آموزش عالی جلب کرده است. مطالبی در این زمینه.

مهرداد بذرپاش، متقلبی که به مقام محتسب کل رسیده است

در نامه‌ای جمعی از دانشجویان خطاب به وزیر علوم چنین می‌خوانیم:

«امروز شاهدیم فردی که متهم به سرقت ادبی است و از نظر ما با توجه به شواهد روشن به تعبیری سارق علمی است بر یکی از حساس ترین نهادهای نظارتی کشور تکیه زده است. آقای بذرپاش نه تنها با پایان نامه ای مملو از سرقت علمی، مدرک دکتری را اخذ کرده است بلکه با این مدرک به عضویت هیات علمی دانشگاه های علامه طباطبایی و دانشکده صدا و سیما درآمده است. مع الاسف نامبرده حکم عضویت در هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف را نیز دارا می باشد.
بررسی پایان نامه دکتری آقای بذرپاش توسط پژوهشگران و اعضای هیات علمی دانشگاه ذهن همه دانشجویان و دانش آموختگان دانشگاهی را به خود مشغول کرده است. چگونه ممکن است در دوره دکتری، پایان نامه ای با این حجم از «سرقت علمی» مورد تایید قرار گیرد، با این رساله جعلی «دکتر» نام بگیرد، پس از آن هیات علمی دو دانشگاه شود و با همین مدرک مناصب مدیریتی متعددی را اخذ کند؟»

جمعی از اعضای هیات علمی و پژوهشگران نیز نامه مشابهی به وزیر علوم نوشته‌اند. در این نامه آمده است:

«مدتی است که پس از حواشی پیش آمده در انتخاب آقای “مهرداد بذرپاش” به عنوان ریاست دیوان محاسبات کشور، رساله دکتری و مقاله‌های علمی ایشان مورد بررسی و دقت نظر اساتید واقع شده است. ما شواهدی محکم دال بر وقوع تخلف و تقلب‌های گسترده علمی و سرقت‌های ادبی مکرر در مکتوبات ایشان در دست داریم.»

این هر دو نامه در سایتی علیه تقلب دانشگاهی منتشر شده است: سایتی که در صفحه اول آن این عبارت را می‌بینیم:

#ابطال_مدرک_بذرپاش
کمپین دانشگاهیان برای مقابله با سرقت علمی

نام مهرداد بذرپاش پس از آن در رابطه با تقلب علمی مطرح شد که او در مجلس به عنوان رئیس دیوان محاسبات برگزیده شد. معلوم شد که محتسب دزد و جاعل است، اما رئیس مجلس، محمدباقر قالیباف، انتخاب بذرپاش را قانونی دانست.

بذرپاش از طریق بسیج و شرکت فعال در سرکوب و کنترل در دانشگاه طی مراحل کرده است. او در دوران احمدی‌نژاد به بالا برکشیده شده و اکنون در حلقه مسئولان عالی نظام قرار دارد. مسئولان علاقه خاصی به مدرک دانشگاهی دکترا و بالاتر از آن دارند. اکثر آنان مسیر مشابهی را برای دکتر شدن طی کرده‌اند: استفاده از بورس، امتیاز در یافتن پست و مقام دانشگاهی و زدن نام خود بر بالای رساله‌ای که با سهل‌گیری بسیار هم نمی‌توان از محتوای نازل و شیوه سرهم‌بندی کردن جاعلانه مطالب آن صرف نظر کرد.

فساد دانشگاهی

فساد دانشگاهی در ایران زیر سلطه نظام ولایی یک همتافته است: خاصه‌خرجی، تبدیل دانشگاه به دکان و بازی با سرمایه نمادین مدرک دانشگاهی و زمینه‌سازی برای ایجاد بازاری آلوده برای کسب آن، از عناصر این همتافته است.

خاصه‌خرجی با تصرف دانشگاه زیر عنوان “انقلاب فرهنگی” قطعیت یافت. غیرخودی‌ها را بیرون کردند و به این بسنده نکرده آنان را زندانی کرده یا کشتند؛ و بعد شروع کردند به تقسیم پست‌های دانشگاهی. سهمیه مقرر کردند تا برای نظام کادرسازی کنند. از سهمیه‌‌ای‌ها دانشجو، و از آن دانشجویان دکتر و از آن دکترها استاد ساختند. مهرداد بذرپاش یک نمونه است.

آموزش، در سطح‌های ابتدایی و دانشگاهی رو به پولی نهادن گذاشت. کسب سرمایه نمادینی به عنوان مدرک دانشگاه برای ورود به طبقه متوسط یا حفظ خود در آن، مدام گران‌تر و گران‌تر شد. بازاری ایجاد شد برای کسب آن: پایان‌نامه نویسی، جور کردن مقاله علمی، معامله با استاد.

در زیر گزیده‌ای می‌بینید از مطالبی که در زمانه در مورد فساد دانشگاهی منتشر شده‌اند:

■ زمان از دست رفته

مریم قهرمانی − نظام آموزشی ناکارآمد، ابتذال مدارک دانشگاهی و پیامدهای اجتماعی و روانی بحران بیکاری دانش‌آموختگان

■ این صندلی فروشی است − فساد علمی در ایران

مریم قهرمانی – پژوهشی درباره فساد پیامد مدرک‌گرایی، پایان‌نامه فروشی، تقلب علمی، زورگیری علمی، رانتی به اسم سهمیه و امتیاز استادزادگی.

■ «جهاد علمی» وابستگان نظام ولایی

ایرج مصداقی – یکی از آرزوهای حوزویان فتح دانشگاه بود. بر آن سلطه یافتند، از دانش آن چیزی برنگرفتند در عوض آن را به فساد کشیدند. شرحی مختصر از برخی فسادکاری‌هایشان

■ از ضرورت اخلاق حرفه‌ای تا شرایط تحقق رفتار اخلاقی در فعالیت علمی: سیطرۀ کمیت و افت کیفیت

موسی اکرمی − ما شاهدیم که به شکل زشتی بی اخلاقی علمی هم گسترش یافته هم ابعاد جدید و متنوعی پیدا کرده است.

■ فساد دانشگاهی: تولید علم، یا بهره‌کشی از دانشجویان

جویا آروین – در برخی آمارها میزان تولید متن‌های علمی در ایران افتخارآمیز جلوه می‌کند. اما به راستی در ایران کار پژوهشی جدی صورت می‌گیرد و آنجایی هم که انجام می‌شود سازوکار تولید علم چیست؟

■ تصاحب به‌مدد سلب مالکیت در کالایی‌سازی آموزش عالی

محمد مالجو − در روند کالایی‌سازی آموزش عالی چیزی که از توده‌ها سلب می‌شود حق برخورداری از خدمت آموزش عالی رایگان است که اصل سی‌ام قانون اساسی برای شهروندان مقرر کرده است.

■ آموزش عالیِ ولایی؛ نمونه‌ی خسروپناه

جویا آروین – عبدالحسین خسروپناه را می‌شناسید؟ مگر می‌شود که نشناسید! او  از فیلسوف الفلاسفه‌های نظام ولایی است. خسروپناه را که بشناسید بسیار چیزها را شناخته‌اید: آموزش عالی در نظام فقاهتی را، اصول طی مراتب را در این نظام، و در نهایت شأن فلسفه را در آن.

■ آیت‌الله خامنه‌ای و فساد دانشگاهی

جویا آروین − در اینجا می‌خواهم نه نقش نظام بلکه نقش یک شخص در رأس آن را در پیدایش فسادهای دانشگاهی در ایران نشان دهم.

■ گارسون، یک پایان‌نامه لطفا!

حمید رضایی − گزارش میدانی درباره خرید و فروش پایان‌نامه در ایران

■ کارنامه‌ی روحانی در زمینه‌ی دانشگاه‌ها

جویا آروین − دستاوردهای حسن روحانی درباره‌ی دانشگاه‌ها چه‌ها بوده است؟ آیا او به وعده‌های خویش در این زمینه عمل کرده است؟ آیا او توانسته‌ است از فساد دانشگاهی بکاهد؟

■ حضرات دکترها: مدارکتان را رو کنید

سیامک اقبالی − شایسته است دانشگاهیان ایران همت کنند و پیشنهاد کنند که برای حفظ حرمت مدرک دانشگاهی کمیته بی‌طرفی تشکیل شود برای بررسی دکترای همه آیات عظام، حجج اسلام، سردارها و آقازاده‌ها.

■ همتا-داوری و فساد دانشگاهی

جویا آروین − این نوشته درباره همتاداوری است که به آن همتاخوانی هم می‌گویند. همتاداوری وقتی است که کار یک پژوهشگر را یک همتای او بررسی کرده و درباره آن داوری کند. در ایران هم ظاهرا چنین راهکاری برای بررسی انتقادی و داوری وجود دارد. اما چرا جواب نمی‌دهد؟

■ چهار چهره از فساد دانشگاهی و پنج راه‌حل ساده

جویا آروین − فساد هزاران چهره دارد و هر بار از سوراخی نو رخنه می‌کند. فساد دانشگاهی هم یکی از گونه‌های فساد است که هر بار به شکل و شیوه‌ای دیگر نمود می‌یابد.