الیاس خوری: این بیروت نیست

الیاس خوری ( ۱۹۴۸) جامعه شناس لبنانی و یکی از مهم‌ترین نویسندگان لبنان و جهان عرب است. او در دوران جوانی به عضویت فتح درآمد و در جنگ داخلی لبنان جنگید. خوری مدتی سردبیری الملحق، ضمیمه ادبی النهار را به عهده داشت. از مهم‌ترین آثار او «کوهستان کوچک»، «سفر گاندی کوچک» و «پادشاهی بیگانگان» و همچنین «دروازه خورشید» است. خوری در بیروت و در نیویورک زندگی می‌کند. رمان‌های او به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند.  «این بیروت نیست» با مرکب خشم و نفرت در واکنش به انفجار ۴ اوت/ ۱۴ مرداد بندر بیروت نوشته شده است. در اثر این انفجار نیمی از شهر ویران شد و لبنان در آستانه قحطی و گرسنگی قرار گرفت.

بیروت

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران ۱۴ اوت/ ۲۴ مرداد به بیروت سفر کرد. تاریخ سفر ظریف به گونه‌ای تنظیم شد که مصادف با چهاردهمین سالروز پیروزی لبنان در جنگ ۳۳ روزه باشد که زمینه‌ساز قدرت گرفتن حزب‌الله در این کشور شد.

این بیروت نیست!

اما نه – این بیروت است! شهری شکسته و زخمی که خونش مثل شیشه روی چشم‌ها شتک می‌زند، شهری که خیابان‌هایش پوشیده از خرده شیشه است. مثل این است که شیشه به چشم بدل شده، بیرون زده و خیابان‌ها را انباشته است. در بیروت برای دیدن باید پا روی چشمان خود بگذارید. و وقتی می‌بینید، در همان لحظه کور می‌شوید. شهری با چشمان شیشه‌‌ای کور، نیترات آمونیوم و انفجاری که شهر را سوزاند و دریا را شکافت.

این بیروت نیست.

چهل و پنج سال است که می‌گوییم بیروت دیگر بیروت نیست. ما بیروت را هنگامی که در جست‌وجوی آن در گذشته‌های دور و دست‌نیافتنی بودیم از دست دادیم. «شهری که دیگر نیست» – نامی است که ما به آن دادیم، زیرا با شروع ویرانگری‌ها در جنگ داخلی، همه چیز بیروت را به گذشته شهر نسبت دادیم. با این‌حال بعد از آنکه در برابر هیولای انفجار به زانو درآمدیم، دریافتیم که خود «ویرانی» شهر ما بود، خانه‌هایی که برهنه شدند خانه‌های ما بودند، ناله‌ها ناله‌های ما بودند.

این بیروت است! چشمان خود را را از زمین بردارید و ببینید شهر شما در ویرانه‌ها چگونه نمودی دارد. از جست‌وجو در گذشته‌های دور دست بردارید! از جا برنخیزید و شگفت‌زده هم نشوید: انفجاری که شهر شما را به ویرانه‌ای بدل کرد تصادفی نبود. این حقیقت شما بود که تلاش می‌کردید پنهانش کنید. شهری که برای دغل‌بازی به سارقان واگذار شده است، شهری که احمق‌ها بر آن حکومت می‌کنند و جنگ‌سالارانی که در خدمت قدرت‌های خارجی درآمده‌اند شالوده‌اش را از هم گسسته‌اند.

الیاس خوری، نویسنده و جامعه‌شناس لبنانی (عکس ویکی‌پدیا)

شهری که منفجر شد به دلیل اینکه مانند بیماری محتضر در بستر افتاده بود و در انتظار مرگ بود.

نپرسید که چه کسانی شهر شما را کشتند. کسانی که آن را کشتند، بر آن حکومت می‌کنند. بیروت این را می‌داند، و همه شما این را می‌دانید.

قاتلان شهر کسانی هستند که با تشکیل دولت دست‌نشانده تکنوکرات سعی در کشتن انقلاب ۱۷ اکتبر کردند و سگ‌های سرکوبگر را در خیابان‌ها رها کردند.

قاتلان شهر احزاب مافیایی هستند که کشور را به دست گرفته‌اند و اعلام کرده‌اند که جنگ داخلی با تبدیل ارواح تهدیدآمیزش به یک حکومت سیاسی پایان یافته است.

قاتلان شهر کسانی هستند که میشل عون را بر مسند ریاست جمهوری نشاندند و از فاجعه‌ای که الیگارشی حاکم رقم زد مضحکه‌‌ای ساختند.

شهر شما، شهر ما، در حال اختضار است. ۲۷۰۰ تن نیترات آمونیوم که شش سال پیش مصادره و در بندر انبار شد، منفجر شد و گوشت فرزندان‌تان را در سراسر شهر پراکند. چه اهمال‌کاری و حماقت دهشتناکی!

در گذشته، جنگ‌سالاران در جنگ داخلی زباله‌های شیمیایی را در کوهستان‌های ما دفن می‌کردند. امروز دریافتیم که اهمال‌کاری و غفلت این جنگ‌سالاران که سرکردگان مافیایی این دوره‌اند و «صلح ملی» اعلام کرده‌اند سبب شد که بیروت در یک انفجار شبه‌هسته‌ای تکه تکه شود.

آنها بر تختی جلوس کرده‌اند که از استخوان مردگان ما، با فقر و گرسنگی ما ساخته شده است.   

کفتارها! آیا شما هنوز سرگرم دریدن احساد ما هستید؟

گورتان را گم کنید! وقت آن رسیده است که بروید پی کارتان. ما را با کشوری که در ورطه پرتگاه قرار گرفته تنها بگذارید. بروید به جزایر کارائیب که با ثروت مردم خریده‌اید و آنجا با تجملات زندگی کنید.   

بیروت گذشته آن نیست. بیروت حضور دارد. این است که خون را خون می‌کند، نه افتخار. دست از حرف زدن بردار! خفه شو! هیچ حرفی که به ما ربط داشته باشد از دهان تو بیرون نمی‌آید. ما نفت اربابان شما را نمی‌خواهیم، ما به آخوندهای شما اعتقاد نداریم و به فرقه‌گرایی‌های شما کاری نداریم. از سر راه ما کنار بکشید.

آیا هنوز کارتان تمام نشده است؟

ضربه کاری شما کار ما را ساخت. مرگ ما و عذاب در قلب ما امروز سلاحی شده است که با آن در روزهای آینده به مقابله با ظلمت و تحقیر می‌رویم.   

ما با اجساد خزنده‌مان و چهره‌های خون‌آلودمان رودرروی تو قرار خواهیم گرفت و تو در مقابل دیدگان ما در پرتگاه این ویرانی غرق خواهی شد.    

خوب گوش کن! بیروت منفجر شد که مرگ تو را اعلام کند و نه مرگ ما را.   

بیروت گذشته آن نیست. بیروت حضور دارد. این است که خون را خون می‌کند، نه افتخار. دست از حرف زدن بردار! خفه شو! هیچ حرفی که به ما ربط داشته باشد از دهان تو بیرون نمی‌آید. ما فقط یک چیز را از شماها می‌خواهیم: از بین بروید.

بروید ، شما و بانکداران و همه کسانی که زندگی ما را به قمار گذاشته‌اید، به جهنم بروید.

سپس زخم‌های بیروت را مرهمی می‌گذاریم. ما به شهر خود می‌گوییم که هرچند فقیر است اما شادمان به ما بازمی‌گردد. روح تازه‌ای در شهر می‌دمد و هرچند که زخم‌ها ناتوانش کرده‌اند، اما به زخم‌های ما تکیه می‌‌دهد و اشک را از گونه‌های ما می‌زداید.   

دوران حرامزاده‌هایی که این مدت طولانی بر زندگی ما حکومت می‌کردند به سر آمده است.

ما نفت اربابان شما را نمی‌خواهیم، ما به آخوندهای شما اعتقاد نداریم و به فرقه‌گرایی‌های شما کاری نداریم.

فرقه‌هایتان را هم با خود ببرید و از سر راه ما کنار بکشید.

زنان و مردان جوان قیام ۱۷ اکتبر باید بدانند که زمان پیروزی کامل انقلاب فرارسیده است.

برخیزید و بگذارید انتقام بیروت را بگیریم!

برخیزید و وطن خود را بر ویرانه‌هایش بسازید!

برخیزید و بیروت را با جوهر خون فرزندان‌تان از نو ترسیم کنید!

بیشتر بخوانید:

ظریف در بیروت: لبنانی‌ها باید در مورد دولت آینده تصمیم بگیرند