آزادگان و مشکلاتی که پایان ندارند/ از کمبود دارو تا صدمات روحی

خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه_ ساناز باقری راد: سی سال پیش حوالی همین روزها بود که جمع کثیری از مردم کشورمان از زن و مرد گرفته تا پیر و جوان شاخه گل یا بعضاً قاب عکس به دست در خیابان‌ها صف بسته بودند.

روزی که همه ملت منتظر ورود اتوبوس‌های حامل پرستوهای آزاده به خاک میهن بودند تا پس از سال‌ها هموطنان اسیر خود را به جای لباس اسارت در لباس‌های خاکی و جنگی ببینند و لحظه‌ای که مردان و زنان قاب عکس عزیزان خود را به دست داشتند و برای یافتن گمشده خود در اتوبوس‌ها چشم می‌دواندند.

در نهایت مردان شریف این سرزمین ۲۶ مرداد ماه سال ۶۹ پای در خاک کشور گذاشتند و در هوای وطن آزادانه نفس کشیدند.

بازگشت آزادگان سرافراز به میهن، نقطه عطف جدیدی در تاریخ ایران را رقم زد و بیش از ۴۰ هزار رزمنده اسیر با کوله باری از خاطرات هرچند تلخ و زخم‌های فراوان روحی و جسمی وارد کشور شدند.

حال با گذشت ۳۰ سال از آن روزها، اغلب غیور مردان پادگان‌های اسارت عراق به سنین میان‌سالی رسیده و برخی از آنها نیز زخم‌های اسارت را تاب نیاورده و به خیل شهیدان پیوسته‌اند.

آزادگان در چنگال رژیم بعث

حسین استادیان یکی از آزادگان و جانبازان ۴۵ درصد دفاع مقدس است که به بهانه سالگرد بازگشت اسرا به سراغش رفته‌ایم.

استادیان در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره جزئیات اسارت خود گفت: ۱۸ سالم بود که در عملیات والفجر به اسارت دشمن بعثی درآمدم. به مدت ۷ سال در بند اسارت قرار داشتم و در نهایت در سن ۲۵ سالگی به کشور بازگشتم. آزادی اسرا از اردوگاه‌های وحشتناک و زجرآور عراق بهترین لحظه عمر تمام رزمندگان و اسیران بود.

وی با اشاره بر برخی آزارها و خاطرات تلخ دوران اسارت، توضیح داد: اکثر آزادگان سال‌ها در تقریباً ۳ وجب جا، بر روی سیمان و در بدترین شرایط زندگی کرده‌اند. سال‌های اسارت بدترین لحظاتی است که ما در عمرمان تجربه کرده‌ایم و فارغ از آسیب‌های جسمی، آسیب‌های روحی و روانی آن همچنان با آزادگان همراه است. به طوری که در حال حاضر آمار فوت آزادگان بسیار بالا است و اغلب آنها به دلیل فشارها و آسیب‌های روحی بسیار زودتر از هم سن و سالان خود از دنیا می‌روند.

این آزاده افزود: یکی از شکنجه‌های دوران اسارت مربوط به ایام محرم است. در تمام سال‌ها با فرا رسیدن محرم، رزمندگان ایرانی به صورت مخفیانه مراسم‌های عزاداری خود را برگزار می‌کردند و در حد خلاصه به روضه خوانی و سینه زنی می‌پرداختند. اما عراقی‌ها با اطلاع از این موضوع، اسیران را به شدت کتک می‌زدند و سپس آنها را به خط کرده به آنها نوعی آمپول خاص که مخصوص گاوداری‌ها بود تزریق می‌کردند. هر سرنگ نیز حدوداً به ۳۰ نفر تزریق می‌شد و بلافاصله پس از آن نیز افراد بی هوش می‌شدند یا تب و لرز شدید می‌کردند.

استادیان ادامه داد: این آمپول‌ها برای از پا درآوردن رزمندگان و ممانعت از عزاداری آنها برای امام حسین بود. پس از به هوش آمدن نیز تمامی بچه‌ها را به شدت کتک می‌زدند با این حال هیچکس از عزاداری برای سیدالشهدا منصرف نمی‌شد و تمامی اسرا باز هم به مراسم‌های سینه زنی خود ادامه می‌دادند.

کمبود دارو و چالش‌های درمانی، مهم‌ترین مشکل جانبازان

وی با اشاره به برخی کمبودهای فعلی آزادگان و جانبازان عنوان کرد: در حال حاضر مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکل این افراد مشکلات درمانی است و اغلب جانبازان برای بهره‌مندی از ابتدایی‌ترین حق خود یعنی خدمات دارویی و درمانی با مشکلات فراوان مواجه اند. بسیاری از مراکز درمانی طرف قرارداد بنیاد شهید به دلیل فسخ قرارداد بیمه مکمل درمان با آنها، از ارائه خدمات درمانی خودداری می‌کنند. این در حالی است که بسیاری از جانبازان نیاز به معاینات فوری یا بستری در بیمارستان دارند و این امر آنها را با مشکلات فراوانی مواجه کرده است.

برخی جانبازان به ویژه جانبازان دارای مشکلات قلبی و شیمیایی به داروهای خاصی نیاز دارند این در حالی است که در حال حاضر بسیاری از آنها یا داروهای مورد نیاز خود را یافت نمی‌کنند یا در صورت پیدا کردن نیز به دلیل کمبود قیمت آن بسیار بالاست و توان مالی خرید دارو را ندارند

این جانباز آزاده تصریح کرد: به علاوه موضوع دیگر نبود دارو یا کمبود آن است. برخی جانبازان به ویژه جانبازان دارای مشکلات قلبی و شیمیایی به داروهای خاصی نیاز دارند این در حالی است که در حال حاضر بسیاری از آنها یا داروهای مورد نیاز خود را یافت نمی‌کنند یا در صورت پیدا کردن نیز به دلیل کمبود قیمت آن بسیار بالاست و توان مالی خرید دارو را ندارند. این در حالی است که تأمین داروهای ضروری جانبازان کم‌ترین نیاز آنها و اصلی‌ترین وظیفه دستگاه‌های متولی است چراکه حیات جانبازان به این داروها وابسته است.

استادیان با اشاره بر عدم پرداخت مطالبات درمانی ایثارگران نیز خاطرنشان کرد: عدم پرداخت نسخه‌های پزشکی ایثارگران نیز یکی دیگر از مشکلات بزرگ این روزهای جانبازان است. اغلب جانبازان نسخه‌ها و مطالبات درمانی خود را جهت پرداخت به بنیاد شهید تحویل داده‌اند اما چندین ماه است که این نسخه‌ها در بایگانی بنیاد باقی مانده و هنوز پرداخت نشده است. قیمت داروهای جانبازان بالا است و تهیه آنها برای ایثارگران دشوار است حال پرداخت نکردن این معوقات نیز بار دیگری بر دوش این عزیزان است.

وی تاکید کرد: البته طی هفته‌های گذشته شرایط قدری بهتر شده و با اقدامات اخیر انجام شده از سوی بنیاد شهید قدری از مشکلات کم‌تر شده است. اما هنوز هم بسیاری از موارد مذکور وجود دارد که نیاز به اقدام جدی مسئولین دارد. به طور کلی از اقدامات اخیر ریاست جدید بنیاد شهید تشکر می‌کنیم چراکه این امور طی ۷ سال گذشته انجام نشده بود اما با انجام اقدامات مثبت اخیر توسط بنیاد شهید ایثارگران امید تازه‌ای یافته‌اند.

بیکاری فرزندان شهدا و جانبازان

این جانباز آزاده مشکل بیکاری فرزندان جانبازان را یکی دیگر از چالش‌های این قشر خواند و ابراز داشت: در حال حاضر یکی از مهم‌ترین معضلات خانواده‌های شاهد و ایثارگر بیکاری فرزندان آنها به ویژه بیکاری فرزند جانبازان ۲۵ تا ۶۵ درصد است. بسیاری از این افراد تحصیل کرده هستند اما موفق به یافتن شغل، استخدام در دستگاه‌ها یا راه اندازی کسب و کار نشده‌اند. این امر به یک موضوع اذیت کننده برای جانبازان تبدیل شده و از بنیاد شهید می‌خواهیم در این زمینه طرح‌های بیشتری در نظر گیرد.

استادیان ادامه داد: البته طرح‌ها و توافق نامه‌هایی در این زمینه وجود دارد اما پاسخ گوی نیاز این تعداد از ایثارگران نیست. حداقل رقم وام اشتغال و کار آفرینی ایثارگران را افزایش دهند تا این افراد بتوانند برای خود درآمدزایی کنند.

کمبود برخی داروهای خاص جانبازان شیمیایی

در همین خصوص سعید اوحدی رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره مشکلات درمانی و کمبود دارویی جامعه شاهد و ایثارگر گفت: متأسفانه کشورهایی که دم از حقوق بشر می‌زنند امروزه همه درها را به روی داروهای مورد نیاز و ضروری جانبازان و جامعه هدف ما بسته‌اند. محروم کردن جانبازان جنگی از ابتدایی‌ترین نیاز خود جنایت بزرگی از سوی مدعیان حقوق بشر است.

اوحدی افزود: در حال حاضر جانبازان شیمیایی و قطع نخاعی کشور نیاز به داروهای خاصی دارند که این داروها در لیست تحریم‌ها قرار گرفته و در این زمینه دچار کمبود دارویی هستیم.

تعامل با وزارت بهداشت و هلال احمر برای رفع کمبود دارو

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در این زمینه تصریح کرد: بر اساس هماهنگی با وزارت بهداشت در حال تلاش برای تأمین این داروها از هر طریق ممکن هستیم. معاونت بهداشت و درمان ما طی جلسات متعدد با وزارت بهداشت در حال پیگیری تأمین این داروها است تا کمبودهای دارویی بر روی سلامت این عزیزان تأثیری نگذارد. به علاوه به دلیل روابط بین‌المللی جمعیت هلال احمر و سهولت این نهاد در تبادل برخی اقلام، پیگیری‌هایی با این جمعیت نیز داشته و داریم و در حال اتخاد تدابیری برای تأمین کمبود دارویی ایثارگران هستیم.

به دلیل روابط بین‌المللی جمعیت هلال احمر و سهولت این نهاد در تبادل برخی اقلام، پیگیری‌هایی برای رفع کمبود دارو با این جمعیت داشته‌ایم

رئیس بنیاد شهید درباره مشکلات درمانی و بیمه دی نیز ابراز داشت: به دلیل بدهی‌های بنیاد شهید به شرکت بیمه، قرارداد بیمه با برخی مراکز درمانی فسخ شده بود و از سوی دیگر کمبود منابع مالی در بنیاد شهید منجر به عدم پرداخت مطالبات مالی ایثارگران شده بود. خوشبختانه طی چند ماه گذشته با تأمین اعتبار از سوی دولت و کمک‌های سازمان برنامه و بودجه، بخش زیادی از بدهی بنیاد شهید با بیمه دی تسویه شد و مشکل قراردادهای مراکز درمانی نیز تا حد زیادی رفع شده است.

اوحدی ادامه داد: به تازگی نیز هزار میلیارد تومان اوراق از سوی سازمان برنامه و بودجه برای تسویه بدهی به بنیاد شهید اعطا شده است. باقی بدهی بنیاد نیز با قول مساعد آقای نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه، تا پایان سال تأمین اعتبار و پرداخت می‌شود تا شاهد رفع چالش‌های درمانی این عزیزان باشیم. درمان یکی از اصلی‌ترین و ابتدایی‌ترین حقوق مسلم جامعه شاهد و ایثارگر است و ما با تمام توان برای رفع این مشکلات تلاش خواهیم کرد.

بیکاری ۱۰۰ هزار فرزند شاهد و ایثارگر

در همین راستا نیز محمود پاکدل معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید و امور ایثارگران در گفتگو با خبرنگار مهر، با توضیح در خصوص وضعیت اشتغال فرزندان شاهد و ایثارگر گفت: کل جمعیت مشمولین ماده ۲۱ قانون جامع خدمات ایثارگران با شمار افراد دانشجو ۲۲۰ هزار نفر و بدون افراد دانشجو و تنها مشمولین فارغ‌التحصیل شامل ۱۰۰ هزار نفر هستند. تا پیش از این تقریباً اغلب دستگاه‌ها با مجوز از سازمان امور استخدامی ۲۵ درصد سهمیه خود را به استخدام ایثارگران اختصاص می‌دانند به تازگی نیز بر اساس پیگیری‌های انجام شده، به تمامی دستگاه‌هایی که به هر نحوی از بودجه دولت استفاده می‌کنند، بخش نامه‌ای با امضای رئیس سازمان امور استخدامی و رئیس سازمان برنامه و بودجه ابلاغ شده که باید دستگاه‌هایی که مجوز نمی‌گیرند نیز ۲۵ درصد از سهمیه استخدام خود را به ایثارگران اختصاص دهند.

پاکدل با اشاره بر اصلاحات ماده ۲۱ عنوان کرد: این ماده قانونی مربوط به استخدام مشمولین قانونی در دستگاه‌ها بر اساس ظرفیت ۲۵ درصدی استخدام جامعه شاهد و ایثارگر است که برخی اشکالات دارد. پیش تر استفساریه ای برای افرادی که به صورت قراردادی در دستگاه‌ها مشغول به کار هستند، از سوی مجلس تهیه شد و به شورای نگهبان رفت اما تأیید نشد. در حال حاضر بسیاری از ایثارگران به دنبال این هستند که از طریق فراکسیون ایثارگران یا این افراد رسمی شوند یا با اصلاح تبصره ۲ ماده ۲۱، در صورت بازنشستگی ایثارگر فرزند وی جایگزین او شود.

استفاده از ظرفیت بخش خصوصی برای استخدام ایثارگران

وی تصریح کرد: تفاهم نامه‌ای نیز با استانداری‌ها در حال انجام است تا بخش‌های غیر دولتی نیز ظرفیتی را به استخدام فرزندان شاهد و ایثارگر اختصاص دهند. ظرفیت ۲۵ درصدی ما به میزان استخدام اداری بستگی دارد البته چون ساختار کشور در حال کوچک سازی است، سالانه بین ۱۰ الی ۱۵ هزار نفر در بخش‌های دولتی می‌توانیم استخدام کنیم.

از ایثارگران می‌خواهیم که به جای پیگیری استخدام در دستگاه‌ها، با استفاده از خدمات بنیاد شهید به کار آفرینی بپردازند

معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شهید افزود: البته تاکید ما و تشکل‌های شاهد و ایثارگر بر حرکت به سمت کار آفرینی است. زمینه آن نیز در وزارت خانه‌های مربوطه در حال انجام است تا روند دریافت مجوز برای کار آفرینی ایثارگران تسهیل شود. به همین منظور از ایثارگران می‌خواهیم که به جای پیگیری استخدام در دستگاه‌ها، با استفاده از خدمات بنیاد شهید به کار آفرینی بپردازند.

اسرای جنگ تحمیلی هنوز هم در میان ما وجود دارند و طی این سال‌ها نیز همواره مورد تقدیر و احترام مردم و نظام بوده‌اند اما با وجود رسیدگی‌های نهادهای دولتی به این عزیزان، همچنان برخی زخم‌های آنها تازه مانده و نیاز به حمایت‌های بیشتری دارند.

در طول چند سال اخیر ضعف مدیریتی در بنیاد شهید مشکلات فراوانی را برای جامعه شاهد و ایثارگر ایجاد کرد اما امید است با تغییر رویه در بنیاد شهید و عزم نمایندگان مجلس یازدهم به ویژه اعضای فراکسیون ایثارگران شاهد حل مشکلات این عزیزان باشیم.