قاسم محبعلی: اروپا با ترامپ برای فعال کردن مکانیسم ماشه همراه نمی‌شود/ برگشت پرونده به شورای امنیت مساله را خطرناک می‌کند

گروه سیاست فردا: تلاش آمریکایی‌های برای فعال کردن مکانیسم برجام در حالی است که طبق قواعد حقوق بین‌المللی به خاطر خروج از برجام امکان استفاده از سازوکارهای حقوقی آن را ندارد. این نکته مقامات ایرانی بارها اعلام کرد و طرف‌های برجامی و حتی برخی از مسئولان آمریکایی نیز اذعان کرده‌اند. خصومت طرف آمریکایی اما تمامی ندارد و این روزها همه توان خود را به کار گرفته تا از راه‌های دیگری چارچوب حقوقی را دور زده و مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کند. یکی از این میان‌برها نیز تفاهم با یکی از طرف‌های اروپایی و قرار دادن حرف خود در دهان آن‌ها است.

قاسم محبعلی، کارشناس مسائل بین‌المللی در گفت‌وگو با خبرنگار «فردا» در این رابطه گفت: «این احتمال وجود دارد که آمریکا از مسیرهای دیگری بتواند مکانیسم ماشه را علیه ما فعال کند. به عنوان مثال اگر آمریکا بتواند یکی دیگر از اعضای برجام مثل انگلیس، فرانسه و آلمان را راضی کند و آن‌ها مدعی شوند که ایران برجام را نقض کرده است، کمیسیون حل اختلاف برجام فعال می‌شود و با توجه به اینکه اختلافات در آنجا حل نمی‌شود، پرونده به شورای امنیت خواهد رفت».

وی درباره احتمال همراهی اروپایی‌ها با ترامپ و فعال کردن مکانیسم ماشه نیز گفت: «من فکر نمی‌کنم که اروپایی‌ها فعلا چنین قصدی داشته باشند. حداقل تا وقتی که تکلیف انتخابات آمریکا روشن نشده و ترامپ رئیس جمهور است تمایلی به همراهی با وی نخواهند داشت لذا صبر می‌کنند و اگر ترامپ انتخاب نشود باید منتظر بهبود روابط اروپا و آمریکا بود که این احتمال را تقویت می‌کند. البته در صورت عدم انتخاب مجدد ترامپ این نکته نیز اهمیت پیدا می‌کند که رایزنی آنان با ایران به نتیجه می‌رسد یا خیر. اگر با ایران به نتیجه برسند که نیازی به استفاده از این مکانیسم نخواهد بود اما اگر با ایران به نتیجه نرسند و روابط اروپا و آمریکا بهبود یافته باشد، وضع فرق می‌کند.»

این دیپلمات پیشین تاکید کرد: «به هرحال تا وقتی که ترامپ سرکار است، چنین نمی‌شود.اما اگر ترامپ دوباره انتخاب و رئیس جمهور شود، باید منتظر یک وضعیت خطرناک بود و ممکن است دست به اقدامات خصمانه و خطرناکی بزند».

محبعلی در پاسخ به اینکه ابزار ایران برای مقابله با این شرایط احتمالی چیست؟ گفت: «ابزار ایران این است که ازهمراهی اتحادیه اروپا، چین و روسیه استفاده کند. به هرحال جامعه بین‌المللی علاقه‌ای به وقوع یک جنگ ندارد و می‌تواند مانع اقدامات خصمانه آمریکا شود. در نهایت اما این منازعه باید از طریف گفت‌وگو حل و فصل شود. اعضای برجام و آمریکا باید یکجایی نشسته و رایزنی کنند و به نتیجه برسند. اینکه نتیجه چه باشد به شرایط و امکانات طرفین بستگی دارد اما امر مسلم این است که این مناقشه نمی‌تواند تا ابد ادامه یابد و باید از راه دیپلماسی حل و فصل شود».

این کارشناس مسائل بین‌المللی در پاسخ به اینکه ترامپ و آمریکا برای فعال کردن مکانیسم ماشه غیر از توافق با اروپایی‌ها چه راهی دارد؟ گفت: «یک اختلاف حقوقی بین تفسیر اکثریت اعضای برجام یعنی ایران، اروپا، چین و روسیه و تقسیر آمریکایی‌ها از قطعنامه 2231 وجود دارد که تکلیف آن هنوز معلوم نیست. آمریکا می‌گوید که اگرچه ما از برجام خارج شده‌ایم اما برجام یکی از بندهای قطعنامه 2231 است و آنجا از آمریکا به عنوان یکی از طرف‌ها نام برده شده لذا آمریکا می‌تواند با فعال کردن مکانیسم ماشه پرونده ایران را به شورای امنیت ببرد. این مساله مورد اختلاف است و بقیه حرف آمریکا را قبول ندارند اما باید دید که نتیجه چه می‌شود. دستور کار شورای امنیت نسبت به این اختلاف ساکت است و در واقع تاکنون مساله ای به این پیچیدگی مطرح نشده بود لذا باید صبر کرد و دید که آیا آمریکا قادر و یا واقعا علاقه‌مند است که کار را به آنجا برساند و با ابطال قطعنامه 2231 ، تحریم‌های ایران را بازگرداند».

وی خاطر نشان کرد: «اگر آمریکا بتواند به هر نحوی پرونده ایران را به شورای امنیت برگرداند و خواستار صدور قطعنامه جدید شود مساله بسیار پیچیده خواهد شد زیرا در آنجا می‌تواند از حق وتو خود استفاده کرده و با وجود مخالفت دیگر اعضا حرف خود را به کرسی بنشاند».