رامین مهمان‌پرست: اروپایی‌ها زیربار استفاده از مکانیزم ماشه نمی‌روند/ آمریکا در پی تضعیف محور مقاومت و تقویت رژیم صهیونیستی است/ ترامپ با تحت فشار قراردادن ایران به دنبال اهدافی انتخاباتی است

گروه سیاسی فردا: دولت آمریکا اخیراً با استناد به مکانیزم ماشیه مصرح در توافق‌نامه برجام مترصد آن است که تحریم‌های سابق شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران را بازگرداند اما به دلیل آنکه این کشور پیشتر از این توافق‌نامه خارج شده است می‌کوشد که چندعضو یا دستِ‌کم یک عضو دیگر برجام را متقاعد کند که علیه ایران از این مکانیزم استفاده کند اما این مکانیزم چیست؟

بر اساس بندهای ۳۶ و ۳۷ برجام مکانیزم ماشه به این معنی است که هر یک از طرف‌های توافق می‌توانند به کمیسیون مشترک شکایت کنند و این کمیسیون برای حل‌وفصل موضوع 15 روز فرصت دارد. مسائل حل‌وفصل نشده به وزیران خارجه ارجاع داده می‌شود که 15 روز دیگر فرصت دارند. سپس کمیسیون مشترک پنج‌روز دیگر فرصت دارد تا مسئله را حل‌وفصل کند. اگر پس از این فرایندِ ۳۵روزه، طرف شاکی هنوز راضی نباشد، می‌تواند موضوع را به عنوان تخطی چشم‌گیر از توافق، به شورای امنیت ارائه کند و این شورا باید ظرف 30 روز درباره قطعنامه‌ای برای ادامه‌ تعلیق تحریم‌ها رأی بدهد؛ قطعنامه‌ای که طرف شاکی می‌تواند وتو کند (به جز آلمان که عضو دائم شورای امنیت نیست) و به این ترتیب، تحریم‌ها به‌جای خود برگردند.

رامین مهمان‌پرست، سخنگوی اسبق وزارت امور خارجه درباره دلایل اصرار دولت آمریکا بر استفاده کشورهای عضو برجام از مکانیزم ماشه علیه ایران به «فردا» گفت: «یکی از جزئیات توافق‌نامه برجام استفاده از مکانیزم ماشه است اما استفاده از آن منوط به شرایط خاصی است. در حال حاضر تنها مدعی استفاده از آن دولت آمریکاست که اساسا از ابتدای روی کار آمدنش با برجام مخالف بود و وقتی آقای ترامپ در شعارهای تبلیغاتی‌اش سخن از پاره‌کردن برجام می‌زد، می‌شد حدس زد که در تمام ابعاد برجام از سوی این کشور نقض می‌شود و در اولین فرصت هم همین کار را کرد و از برجام خارج شد. دولت آمریکا در چندوقت اخیر مدام به دنبال تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران بود که از ابتدا هم می‌دانست با شکست مواجه می‌شود اما همه این فشارها و اقدامات هدف دیگری را دنبال می‌کند. دولت آقای ترامپ می‌خواهد با نگه‌داشتن فضای سنگین علیه ایران و تحت فشار قراردادن کشورهای مرتبط با ایران و کشورهای اروپایی فشار روانی و سیاسی بر ایران را حفظ کند».

او ادامه داد: «آمریکا در حوزه‌ای دیگر سعی می‌کند روابط رژیم صهیونیستی را با کشورهای منطقه عادی کند که امارات در این پروژه پیش‌قدم شد و این احتمال می‌رود که کشورهای دیگر عربی هم به این پروژه بپیوندند. حتی انفجار بیروت که بسیار مشکوک بود هم بی‌ربط به این هدف کلی آمریکا نیست زیرا آمریکا با همه این اقدامات در وهله نخست می‌خواهد محور مقاومت در منطقه را تضعیف کند و از سوی دیگر با جذب حمایت‌های کشورهای منطقه و اروپایی از رژیم صهیونیستی، جایگاه این رژیم را تقویت کند زیرا آمریکایی‌ها به نیکی می‌دانند اگر ایران همچنان به عنوان یک نیروی مقتدر در منطقه نقش‌آفرینی کند، توطئه‌های رژیم‌ صهیونیستی در منطقه و خاصه در خلیج فارس خنثی می‌شود».

سخنگوی اسبق وزارت خارجه درباره تأثیر این اقدامات بر انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا هم اظهار کرد: «آقای ترامپ با چنین اقداماتی سعی می‌کند جایگاه انتخاباتی خود را هم تقویت کند. او که می‌داند فضای عمومی آمریکا به دلیل اقدامات نابجای دولتش در حوزه مختلف مخدوش است، می‌خواهد از فشار علیه ایران و تقویت رژیم صهیونیستی به‌عنوان یک برگ برنده استفاده کند».

این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این پرسش که اعضای اروپایی برجام در موضوع استفاده از مکانیزم ماشه تا چه حد تحت تأثیر فشارهای آمریکا قرار می‌گیرند، گفت: «اروپایی‌ها در موضوع مکانیزم ماشه به‌شدت محتاط عمل می‌کنند. بعید است آنها قبول کنند که از این امکان استفاده کنند زیرا با این کار دستاورد خودشان یعنی برجام از بین می‌رود و هویت‌ سیاسی‌شان بسیار آسیب می‌بیند و دیگر نمی‌توانند ادعای استقلال تصمیم داشته باشند. برای اروپایی‌ها استفاده از مکانیزم ماشه ریسک بسیار بالایی دارد زیرا پایان برجام یعنی پایان توافق که خودشان پیش‌قدمش بودند و در آن صورت دیگر نمی‌توانند در هیچ بحرانی در جهان مؤثر عمل کنند. حتی انگلیس که گفته می‌شود ممکن است تحت فشار آمریکا عمل کند، بعید است به سمت استفاده از مکانیزم ماشه برود، هرچند دولت محافظه کار آقای جانسون در موضوعات مختلف سعی کرده که امیال آقای ترامپ را محقق کند اما اگر قدری آینده‌نگری داشته باشد، این کار را نمی‌کند زیرا از پیامدهای سنگینش آگاه است».

مهمان‌پرست در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه اگر به فرض یک عضو اروپایی برجام از مکانیزم ماشه استفاده کند، پرونده ایران در شورای امنیت چه سرنوشتی پیدا می‌کند و آیا تحریم‌ها بازمی‌گردد؟ تصریح کرد: «در آن صورت قضیه بسیار پیچیده می‌شود. برگرداندن تحریم‌ها از سوی شورای امنیت به این سادگی‌ها نیست. وقتی اعضای ثابت شورای امنیت از جمله روسیه و چین مخالفت صریح خود را اعلام کنند، به راحتی تحریم‌ها بازنمی‌گردد».