اختلاف کارشناسان بر سر غار پرماجرای کوهدشت

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ؛ خبر کشف غاری در شهرستان کوهدشت در روزهای گذشته پرماجرا شده است. امیر منصوری کونانی؛ یک باستان‌شناس ابتدای هفته برای اولین بار مدعی شد که غاری که چیزی حدود ۲۵۰ سال پیش فقط ذکری از آن در منابع تاریخی آمده است پیدا شده است. بلافاصله یک کارشناس باستان‌شناسی مرتبط با اداره میراث فرهنگی استان لرستان با رسانه‌ها گفتگو کرد و این خبر را تکذیب کرد. به زودی غار پرماجرای کوهدشت محل بحث و گفتگوی تعدادی از کارشناسان شد. حالا امیر منصوری پاسخی به پاسخ باستان‌شناسی که حرفهای او را تکذیب کرده است داده است. خبرگزاری مهر از تقابل آرا در زمینه‌های تخصصی استقبال می‌کند و بدون ترجیح روایتی بر روایت دیگر صرفاً آماده انتشار توضیحات دیگر باستان‌شناسان و اداره کل میراث فرهنگی استان لرستان است.

منصوری چند روز پیش گفته بود غاری که یک بار هم فتحعلیشاه به آن اشاره‌ای کرده در منطقه کوهدشت کشف شد که دارای نقش برجسته است و تاکنون اطلاعاتی درباره آن منتشر نشده است. اداره کل میراث فرهنگی لرستان این موضوع را تکذیب کرده و در جوابیه‌ای نوشته؛ غاری که در شهرستان کوهدشت قرار دارد برخلاف ادعای مطرح‌شده در رسانه‌ها مربوط به کشف فتحعلی‌شاه قاجار نیست، این غار را محمودمیرزا قاجار در سفرنامه‌اش به لرستان نه در سال ۱۲۴۵ بلکه در سال ۱۲۴۲ هجری قمری گزارش کرده‌است.

در پاسخ به این بخش از جوابیه، منصوری به خبرنگار مهر توضیح داد: چه فرزند فتحعلیشاه این صحبت را کرده باشد یا خود او، آیا باز هم در اصل موضوع تفاوتی می‌کند؟ این غار از زمان اشاره یکی از شاهان قاجار به آن تاکنون مهجور بوده است و هیچ گونه اطلاعاتی از آن منتشر نشده است. در طول تاریخ تنها اشاره کوچکی به آن شده است و حالا اطلاعات جدید درباره محل غار به دست آمده است.

در جایی دیگر اداره کل میراث فرهنگی لرستان در جوابیه خود اعلام کرده است: «وقتی مشخصات غاری در حدود ۲۰۰ سال پیش در سفرنامه‌ای عنوان شده‌است، آیا اکنون باید بر آن نام کشف را نهاد؟ ما زمانی می‌توانیم عنوان کشف را بر آثار باستانی بگذاریم که در هیچ منبع مکتوبی عنوانی از آن اثر وجود نداشته باشد».

منصوری در پاسخ به این بند توضیح داده است که: کشف کلمه پرمعنایی است که هر زمان باستان شناسی درباره موضوعی، اطلاعات جدیدی به دست آورد به آن واژه کشف اطلاق می‌کنند. آیا به صرف اینکه ۲۰۰ سال پیش تنها یکجا اشاره‌ای به غار شده و حالا بعد از این مدت اطلاعات دیگری به دست آمده نمی‌توان گفت کشفی صورت گرفته است؟ چطور است که هرزمان اطلاعاتی ولو کوچک در این حوزه به دست می اید متولیان میراث فرهنگی از آن به عنوان کشف بهره می‌برند. غارشناسان نیز زمانی که طبق گفته یک فرد و یا نوشته‌ای قدیمی غاری را شناسایی می‌کنند هر بار که اطلاعات جدید از آن به دست می‌آورند از کلمه کشف استفاده می‌کنند حتی پس از اینکه نقشه کامل غار به دست آمده باشد و بارها و بارها عکاسان و باستان شناسان و غارشناسان به آن رفت و آمد کرده باشند باز هم از نظر تخصصی وقتی نقشه غار به دست آمد یک کشف صورت گرفته است. بنابراین وقتی برای اولین بار غاری شناسایی شده، تصاویری از آن منتشر و توسط باستان شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد می‌توان به آن نوعی کشف در این حوزه اطلاق کرد. حتی اگر در بخشی از تاریخ به آن اشاره‌ای کوتاه شده باشد.

منصوری در پاسخ به این موضوع بیشتر توضیح داد و گفت: اگر این یک کشف نیست پس چیست؟ این اطلاعات جدید برای دنیای مدرن امروز در واقع یک کشف محسوب می‌شود. آیا اداره میراث فرهنگی تنها برسر کلمه کشف مشکل دارد؟

این باستان شناس در ادامه گفت: اگر اداره کل میراث فرهنگی این اتفاق را کشف نمی‌داند پس باید در آرشیو خود تصاویر و یا مستندات و مکتوباتی داشته باشد یا اینکه آدرس دقیق آن را بداند پس چرا هنگامی که تکذیبیه آن را منتشر کرده، اطلاعاتی از آن در اختیار رسانه‌ها قرار نداده است.

وی ادامه داد: البته اگر این اطلاعات فردا منتشر شود، امکان آن وجود دارد که کارشناسان این اداره کل تا فردا سری به غار زده و تصاویری از آن را منتشر کنند چون بخشی از اطلاعات مربوط به آدرس این غار اکنون علنی شده است. پس بهتر بود اگر میراث فرهنگی مستنداتی داشت همراه با تکذیبیه آن را منتشر می‌کرد.

از طرفی اداره کل میراث فرهنگی استان لرستان در جوابیه خود اعلام کرده: هیچ‌گونه نقش برجسته انسانی و حیوانی در این غار وجود ندارد، بلکه نقوش کنده‌شده چوپانی که در همه جای لرستان فراوان است در این غار نیز وجود دارد. امیر منصوری در این باره توضیح داد: نقوش روی صخره‌های ورودی غار وجود دارد تصاویر آن نیز موجود است. منتها از آنجا که تصاویر بسیار کوچک بوده منتشر نشد. همچنین من هیچ فیلمی از غار نگرفته‌ام صدا و سیما یک فیلم منتشر کرده که برای من نیست.

نکته دیگر اینکه اداره کل میراث فرهنگی استان لرستان در تکذیبیه خود اعلام کرده باید از قبل انتشار هر خبری، بررسی این غار به متولیان اطلاع داده می‌شد. منصوری در این باره پاسخ داد: حدود یک ماه پیش این موضوع را به مدیرکل میراث فرهنگی استان لرستان اعلام کرده بودم منتها اکنون مشاور مدیرکل به من ایراد گرفته که چرا این خبر به نقل از من منتشر شده و در واقع خبر را سوزانده‌ام درصورتی که می‌توانست بهتر کار شود! اطلاع میراث فرهنگی از این موضوع قبل از انتشار خبر آن نیز قابل اثبات است.

منصوری باستان شناس همچنین گفت: قرار است در فرمانداری کوهدشت این موضوع مورد بررسی قرار گیرد.

منصوری در پایان گفت: از طرفی در جوابیه اداره میراث فرهنگی چه چیزی تکذیب شده؟ وجود غار؟ وجود نقش برجسته؟ کشف غار؟ در این جوابیه تنها کشف جدید غار تکذیب شده است که تفاوتی در اصل ماجرا یعنی وجود غاری با این مشخصات نمی‌کند. اساساً اعلام نشده است که چنین غاری اصلاً وجود ندارد. در نهایت به نظر می‌رسد که لازم است اداره میراث فرهنگی به جای رقابت با باستان‌شناسان و کارشناسان در اعلام خبر، و به جای تکذیبه‌های پرابهام، از افزایش داده‌های میراث فرهنگی در کل کشور استقبال کند.