بلاروس، ۳۳ مزدور روسی و «عملیات جاسوسی اوکراین»

در حالی‌که اعتراضات در بلاروس وارد یازدهمین روز خود شده است و روسیه و غرب نیز در این بحران درگیر شده‌اند، ماجرای ۳۳ مزدور روسی که در آستانهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری بلاروس توجه به این کشور را جلب کرده بود رنگ تازه‌ای به خود گرفته است.

گزارش‌ها حاکی‌ست حضور این مزدوران در بلاروس که بیست روز بازداشت شدند بخشی از عملیات پیچیدهٔ جاسوسی اوکراین بود که شکست خورد.

عملیات جاسوسی؟

بلاروس در ابتدا این افراد را مزدوران شرکت نظامی روسی «واگنر» معرفی و اعلام کرده بود آنها برای بی‌ثبات کردن بلاروس در انتخابات ریاست‌جمهری به این کشور آمده بودند. اما در پی اعتراض‌های گسترده به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری در بلاروس و روی آوردن آلکساندر لوکاشنکو به ولادیمیر پوتین با درخواست کمک‌های امنیتی، دولت بلاروس آنها را به مسکو بازگرداند.

شرکت نظامی واگنر که گفته می‌شود توسط یوگنی پریگوژین معروف به «آشپز کرملین» تاسیس شد و به‌رغم خصوصی بودن زیر نظر ادارهٔ اطلاعات وزارت دفاع روسیه عمل می‌کند، تحت تحریم‌های آمریکاست اما مزدورانش در نبردهایی در اوکراین، سوریه و اخیراً افریقا به‌ویژه لیبی، جمهوری افریقای مرکزی و مالی دیده شده‌اند.

روز سه‌شنبه دو رسانهٔ پرخوانندهٔ اوکراینی خبر دادند که حضور این مزدوران در بلاروس بخشی از عملیات جاسوسی اوکراین بود.

یوری بوتوسوف سردبیر «تزنزور نت» ماجرای این افراد را برای رادیو فردا چنین شرح داد:

«تا جایی که از منابع‌مان خبر داریم، در چارچوب عملیاتی که تدارکات آن بیش از یک سال طول کشید و بسیار دشوار و پرهزینه بود، به گروهی از مزدوران روسی که در شرق اوکراین جنگیدند و عده‌ای احتمالاً شاهد سرنگونی هواپیمای مالزیایی ام‌اچ ۱۷ بودند و یا در آن دست داشتند گویا از طریق شعبه‌ شرکت روسنفت برای کار در ونزوئلا قرارداد جدیدی پیشنهاد شد و قرار بود این افراد از مینسک به استانبول پرواز کنند اما در حین پرواز هواپیما به طور اضطراری در کی‌یف به زمین بنشیند. ماموران مخفی سازمان اطلاعات اوکراین این گروه را ۲۴ ژوئیه از مسکو به مینسک آوردند و قرار بود آنها بدون توقف در بلاروس عازم ترکیه شوند. اما همان روز رئیس‌جمهوری اوکراین به توصیهٔ رئيس دفترش که قصد داشت سه روز بعد با همتای روس‌اش دربارهٔ آتش‌بس جدید در شرق اوکراین مذاکره کند، دستور داد ادامهٔ این عملیات به تعویق بیفتد و ۳۰ ژوئیه از سرگرفته شود. اما ۲۹ ژوئیه بلاروس این مزدوران را بازداشت کرد و سرانجام به درخواست شخصی رئیس‌جمهوری روسیه آنها را به مسکو بازگرداند».

یانینا سوکولوفسکایا خبرنگار سرشناس اوکراینی اعلام کرد حدود ۵۰ ساعت مکالمات ضبط شدهٔ تلفنی در اختیار دارد که به گفتهٔ منابع‌اش بین مزدوران روسی و ماموران اطلاعاتی اوکراینی انجام شد و او چند مکالمه را منتشر کرد.

گروه تحقیقاتی بلینگکت صحت این نوارهای صوتی را تایید کرده است.

تکذیب دولت اوکراین

اما روز چهارشنبه دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین گزارش‌ها دربارهٔ دست داشتن کی‌یف در حضور مزدوران روسی در بلاروس و یا وجود خائن در بالاترین سطوح حکومتی اوکراین را تکذیب و همزمان دولت بلاروس را متهم کرد که با بازگرداندن مزدوران روس به روسیه در حالی‌ که آنها تحت پیگرد قانونی در اوکراین قرار دارند اصل دوستی در روابط کی‌یف و مینسک را زیرپا گذاشته.

اوکراین با فراخواندن سفیر خود از بلاروس اعلام کرد دولت این کشور را هدف تحریم قرار خواهد داد.

اتحادیهٔ اروپا نیز که رهبران آن روز چهارشنبه طی نشست اضطراری ویدئویی برای بررسی وضعیت بلاروس گردهم می‌آیند اعمال تحریم‌ها علیه کسانی‌ که مسئول تقلب در آخرین دور انتخابات بلاروس شناخته شده‌اند را در دستور کار خود دارد.

سوتلانا تزیخانوفسکایا رهبر اپوزیسیون بلاروس طی پیام جدید ویدئویی از رهبران اروپایی خواست پیروزی آلکساندر لوکاشنکو در انتخابات اخیر را به رسمیت نشناسند.

روز سه‌شنبه رئیس شورای اروپا و رهبران فرانسه و آلمان با رئیس‌جمهوری روسیه تلفنی گفت‌وگو کردند. بنا به بیانیهٔ کرملین، ولادیمیر پوتین تاکید کرد فشار خارجی بر دولت بلاروس را باعث تعمیق بحران می‌داند.

گزارش‌ها حاکی‌ست در پی این رایزنی‌های تلفنی، روسای‌جمهوری روسیه و بلاروس برای سومین بار طی چهار روز گذشته تلفنی با هم گفت‌وگو کردند و شامگاه سه‌شنبه هواپیمایی که رئیس‌ سازمان امنیت روسیه معمولاً سوار آن می‌شود در مینسک فرود آمد.

محتوای مذاکرات مقامات رسمی روسیه و بلاروس علنی نشده است اما روز چهارشنبه آلکساندر لوکاشنکو مجدداً تاکید کرد تسلیم فشار معترضان نخواهد شد و در واکنش به آنچه او مداخلهٔ غرب در این بحران خوانده، ارتش را به حالت آماده‌باش درآورد.

همچنین پلیس ضدشورش به خیابان‌ها بازگشته و پس از سه روز بازداشت‌ها از سرگرفته شده است.