کرونا تا فروردین امسال هزار میلیاد تومان به حوزه فرهنگ خسارت زد

به گزارش خبرگزاری مهر، در آستانه هفته دولت، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور در برنامه زنده «نگاه یک» ضمن ارائه گزارش عملکرد این وزارتخانه به چند پرسش پاسخ داد. وی گفت: در ابتدای تصدی بر این وزاتخانه ۹ کلان برنامه تعریف شد و در ۳ سال گذشته به دنبال تحقق آنها بوده‌ایم. یکی از این برنامه‌ها تکیه بر ظرفیت‌های مردمی در عرصه فرهنگ و هنر بوده است. به این معنا که ظرفیت عرصه فرهنگ و هنر می‌تواند بر مردم تکیه کند. مردم مهم هستند. بر این اساس چند اتفاق افتاده که از آن جمله توجه بر کانون ای فراگیر حوزه فرهنگ و هنر است. تشکل‌های سراسری در اغلب صنوف فرهنگ و هنر غیر ممکن بوده و هست. در این زمینه مقدماتی با وزارت کار و امور اجتماعی شد که در هیات دولت نیز مطرح شد تا بتوانند تشکل های سراسری داشته و حتی امکان اتحادیه بزرگ داشته باشند. با این نوع اتفاقات در واقع جریانی پیش می آید که حوزه فرهنگ و هنر بتواند جایگاه واقعی خود را به دست آورد. به عنوان مثال اتحادیه ناشران با اینکه سابقه ۵۰ ساله هم دارد ولی دارای اتحادیه کشوری نبوده است و با این نوع نگاه‌ها تقویت مردمی عرصه فرهنگ و هنر مورد توجه قرارگرفت و در این مسیر متغیرهای زیادی هم دنبال شد.

وی افزود: در حوزه بهبود کسب و کارهای فرهنگی، چند مساله کلان تعقیب شد؛ ازجمله اینکه کسب‌کارهای فرهنگی مشمول حمایت‌های دولتی قرار بگیرند. با این نگاه در دو سال اخیر، تسهیلات اشتغال فرهنگ و هنر در فضای‌های بانکی تعریف می‌شود که در شیوع کرونا به کار ما آمد. بیمه بیکاری نیز با توجه به مشاغل ناپایدار این حوزه در هیات دولت در حال پیگیری است.

ضرورت عمومی سازی فرهنگ

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره سومین برنامه کلان خود بیان کرد: سومین برنامه، عمومی سازی دسترسی فرهنگ است تا رویدادها و تولیدات فرهنگی و هنری توزیع مناسب پیدا کنند. یکی از قدم‌هایی که در ۳ سال گذشته در امتداد اقدامات قبل از آن صورت گرفته امضای تفاهم نامه با استانداری‌ها در فضای فرهنگی است که سرعت گرفته است. در این بازه زمانی با ۲۰ استانداری امضای تفاهم نامه داشته‌ایم. در سال ۹۸، ۲۳۰ هزار رویداد فرهنگی و هنری در استان‌ها داشته‌ایم. ۱۰۰ سینما در سال ۹۸ در استان‌ها بازسازی و یا ساخته شده است. طرح امید در حوزه سینمایی هم شروع به کار کرده و در حوزه کتابخانه‌های عمومی هم ۷۰ کتابخانه شهری و… در این مدت شکل گرفته است.‌

صالحی درباره توسعه کتابخانه‌های عمومی در سال ۱۳۹۸ بیان کرد: ۷۰ کتابخانه عمومی شهری، روستایی و مرکزی در سراسر کشور همچنین ۳۰ مجتمع فرهنگی و هنری افتتاح شدند. همچنین ۳۶ تفاهم‌نامه با کشورهای مختلف امضا شده که فرصت تبادلات فرهنگی را مهیا می‌کند. رایزن‌های فرهنگی ایران در کشورهای مختلف به رایزن‌های علمی تبدیل شده‌اند. ۴۰ نهاد علمی در فضای تبادلات فرهنگی قرارداد داریم و با بیش از ۱۱۰ موسسه مردمی در ارتباط بودیم تا صرفاً با دولت‌ها در تعامل نباشیم.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: انتشار اطلاعات سازمانی و هزینه و عملکردهای سالانه ازجمله هزینه‌کردهای جشنواره‌ها و رویدادهای مختلف، حمایت‌ها و قراردادها و حتی اطلاعات فرایندها و نوبت‌ها در یک سال گذشته مورد تاکید بوده و محقق شده‌است.

تحقق شعار دولت الکترونیک در عرصه فرهنگ

صالحی درباره تحقق دولت الکترونیک و هوشمندسازی با هدف پیشگیری از فساد و شفاف‌سازی و بهبود جریان کسب‌کارهای فرهنگی و هنری، افزود: اکثر خدمات وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی از طریق سامانه‌ها انجام می‌شود. تصمیم داریم تا مهر و حداکثر آبان‌ماه پنجره واحد خدمات حوزه فرهنگ محقق شود. صدور بیش از ۱۳۰ مجوز را به بیش از ۳۰ مجوز کاهش پیدا کرده‌است.

وی درباره ارتقاء محتوایی آثار حوزه فرهنگ و هنر، ادامه داد: بی‌تردید درعرصه کمّی، تولیدات فرهنگ وهنر توسعه قابل‌توجهی داشته‌است و در حوزه ارتقا کیفی براساس پژوهش‌های انجام شده مقوله همبستگی اجتماعی را در پنج موضوع باید دنبال کنیم. نخست امید و نشاط اجتماعی، دوم، تحکیم خانواده، سوم عزت و قدرت ملی، چهارم مسئولیت‌پذیری فردی و اجتماعی و در آخر مبارزه با بی‌عدالتی و فساد است. توجه به این موارد همبستگی اجتماعی در دو بخش ارتباط مردم با مردم و مردم با حاکمیت کمک می‌کند. انسجام فرهنگی و گفت‌وگوی فرهنگی نقشه راه ما در این ۹ کلان برنامه بوده است.

صالحی درباره ارزیابی تحقق برنامه‌های کلان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: باید قسمت موجودی را دست‌کم نگیریم؛ به‌عنوان مثال فرهنگ ریشه‌دار و پرتوان عرصه اجتماعی موجب تاب‌آوری در برابر تحریم‌ها شده‌است؛ علاوه‌براین با بررسی جریان مقابله اجتماع با کرونا نباید به تاثیرات داشته‌های فرهنگی بی‌توجه باشیم. براساس پژوهش‌های انجام شده مشخص شد، فرهنگ تعاون اجتماعی و همدلانه در کشور ما بالااست به‌عبارت دیگر جمعیت ۸۰ میلیونی ایران، اجتماع‌گرا هستند.

وی افزود: پژوهش‌ها نشان می‌دهد اعتماد بیش از ۷۴ درصد مردم به پزشکان در حد زیاد و خیلی زیاد است. فرهنگ حرمت به پزشکان و همچنین میزان توجه به دعا در دوره کرونا نشان می‌دهد کشور با توجه به فرهنگ اجتماعی و به اعتبار ریشه تاریخی قابل‌توجه است. نباید بخش‌های ایجابی فرهنگ خودمان را دست‌کم بگیریم که برکاهش طمع دشمنان موثر بوده‌است.

صالحی در پاسخ به این سوال که کرونا در حوزه های مختلف از جمله حوزه فرهنگ و هنر کشور اثر مخرب داشته و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای جبران این خسارت‌ها چه اقداماتی داشته است، گفت: کرونا در حوزه‌های مختلف اجتماعی و به طور ویژه در حوزه فرهنگ و هنر خسارت‌هایی را وارد کرده است. یکی از ویژگی های حوزه فرهنگ و هنر ذات جمع گرایانه آن است و محصولات، رویدادها و تعاملاتش به صورت جمع گرایانه است و در زمان شیوع کرونا حوزه فرهنگ و هنر بیش از هر حوزه دیگری آسیب دیده است.

وی ادامه داد: در این مدت حوزه‌های مختلف فرهنگی و هنری تعطیل شدند و برخی هم به صورت شبهه تعطیل هستند. تا ۲۴ فروردین امسال برآورد خسارت‌های ناشی از کرونا بر بخش فرهنگ و هنر کشور هزار میلیارد تومان بود که دامنه آن بسیار وسیع بود. به عنوان مثال نمایشگاه کتاب تهران در سال گذشته ۱۲۰ تا ۱۳۰ میلیارد تومان فروش داشته است. حوزه سینما در سال گذشته تا اسفند ۳۰۰ میلیارد تومان فروش سینما داشته است. و یا در بخش‌های دیگر از جمله موسیقی و هنرهای تجسمی نیز خسارت‌هایی داشته‌ایم. سالن‌های نمایشی تهران که حدود ۱۲۰ سالن است تعطیل شدند و در شهرستان‌ها هم به همین شکل بود.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: حق بیمه اعضای صندوق اعتباری هنر به مبلغ ۳۵ میلیارد پرداخت شد، علاوه‌براین مبلغ ۶۰۲ میلیارد تومان اصحاب و فرهنگ هنر در سامانه کارا ثبت درخواست کرده‌اند و از این مبلغ ۱۲۰ میلیارد تومان پرداخت شده‌است. براساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا متقاضیان دریافت تسهیلات حتی با وجود چک برگشتی می‌توانند تسهیلات دریافت کنند.

تسهیلات ارزان‌قیمت به اهالی فرهنگ در راه است

صالحی در بخش دیگری از سخنان خود اشاره کرد: ۱۲۰ میلیارد تومان نیز به‌عنوان کمک تسهیلات معیشتی به اعضای صندوق اعتباری هنر پرداخت می‌شود که بلاعوض است؛ علاوه‌براین ۲۰۰ میلیارد تومان به‌عنوان تسهیلات ارزان قیمت نیز به دنبال توافق با سازمان برنامه و بودجه پرداخت می‌شود. مبلغ دیگری نیز با شرایط تسهیلات ارزان قیمت در راه است که امیدواریم تا یک ماه آینده محقق شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره تداوم تولید در حوزه فرهنگ، هنر و رسانه در شرایط کرونایی، گفت: یکی از راه‌های کاهش آسیب‌های ناشی از کرونا تقویت ارتباط حوزه فرهنگ و هنر با اقتصاد فضای مجازی است. کرونا ضرورت این مهم را بیشتر نشان داده و توجه فعالان این حوزه به فضای مجازی را تقویت کرده‌است؛ البته صیانت از مالکیت معنوی و ایجاد گردش اقتصادی باید در این عرصه مورد توجه باشد.

صالحی با اشاره به انعکاس اخبار مربوط به کرونا، بیان کرد: تجربه رسانه‌ای جدید در ۶ ماه گذشته شکل گرفته است. ۱۰۰ شبکه تلویزیونی و رادیویی و اجتماعی، خبرگزاری‌، سایت‌های خبری، شبکه‌های اجتماعی، ۲۰۰ رسانه خاص استانی برای ایجاد مرجعیت رسانه‌ای برای انعکاس اخبار کرونا شکل گرفت و موجب شد تا حاکمیت همگرا در حوزه رسانه را تجربه کردیم.

وی با بیان این مطلب که حوزه فرهنگ و هنر حوزه خلاقیت است، گفت: اقتضاء حوزه فرهنگ هنر این است که هنرمند خود را با بال و پر ببیند؛ هر مقدار بتوانیم، جریان خلاق را حفظ کنیم جاذبه و ابتکارات بیشتر خواهد شد. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید تلاش کند دو مقوله حفظ آزادی خلاقیت و توجه به حفظ ارزش‌های دینی را به‌عنوان دوگانه مکمل نه دوگانه معارض ببیند. تلاش کردم به این نگاه معتقد و پیگیر باشم و البته به اظهارنظرهای انتقادی که حتماً مسئولانه است احترام می‌گذاریم. تلاش شده هم فکر کنیم و هم عمل.

وی ادامه داد: تاکید برخی شاید توجه صرف به خطوط قرمز و نظارت‌ها باشد و به این موضوع توجه نداشته باشند که جریان‌های آزادگرایانه و مسئولانه هنرمندان و پدیدآورندگان کور شود. از سوی دیگر شاید برخی فکر کنند می‌توان هیچ قرمزی نداشت و بدون توجه به هنجارهای انسانی هر چه خواست نوشت و گفت.

صالحی با اشاره به بررسی ۹۵ هزار کتاب برای اخذ محوز در اداره کتاب بیان کرد: شاید از بین ۹۵ هزار عنوان تعدادی نا به‌حق مشروط و یا غیرمجاز شوند این موضوع را رد نمی‌کنیم البته ممکن است برخی نیز نابه‌حق مجوز دریافت کنند که ناشی از سلیقه و یا بی‌توجهی بررس‌ها بوده‌است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه به ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی توجه داریم، گفت: باید توجه داشته باشیم، وزارتخانه ملزم به رعایت قانون و مصوبات شورای عالی فرهنگی است، بنابراین آثار مختلف حوزه فرهنگ ازجمله کتاب و یا تولیدات نمایشی بدون نظارت و بررسی، مجاز به انتشار و اکران نیستند.

صالحی افزود: منتقدان درباره میزان نظارت‌ها تصور می‌کنند در جریان بررسی‌ها به‌راحتی از آثار عبور می‌شود، درحالی‌که در حوزه‌های کتاب، فیلم و نمایش این طور نیست؛ تلاش می‌کنیم در جریان گفت‌وگو با مولفان و تولیدکنندگان دیگر محصولات فرهنگی موانع برطرف شود.

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره وجود برخی واژگان نامتعارف با هنجارهای اجتماعی در ترانه‌های موسیقی، بیان کرد: زبان فارسی به‌عنوان میراث ملی با میراث دینی ما عجین شده‌است و باید به آن تعصب داشته باشیم. حوزه شعر و ترانه و موسیقی توجه بیشتری را می‌طلبد؛ البته در شورای موسیقی شخصیت‌های برجسته‌ای از حوزه شعر و ادبیات فارسی حضور دارند که جایگاه مشخصی دارند.