پافشاری آمریکا بر استفاده از مکانیزم ماشه: به مجوز نیاز نداریم

دولت ترامپ روز جمعه ۲۱ اوت/ ۳۱ مرداد مخالفت جهانی با تقاضای این کشور برای بازگرداندن همه تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را رد و اعلام کرد که ۳۰ روز شمارش معکوس برای لغو «فوری» تحریم‌‌های کاهش یافته در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ آغاز شده است.

آیا آمریکا می‌تواند مکانیزم ماشه را علیه ایران فعال کند؟ ــ تصویر: Shutterstock

متحدان و دشمنان آمریکا به هم پیوسته‌اند تا این عمل را غیرقانونی و محکوم اعلام کنند اما مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا و برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به شدت مخالفند و انگیزه کسانی را که با بازگرداندن تحریم‌های تسلیحاتی مخالفت می‌کنند زیر سؤال می‌برند.

مخالفان می‌گویند که ایالات متحده با خروج دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ موضع خود را برای استفاده از مکانیزم ماشه از دست داده است. پومپئو و هوک می‌گویند که ایالات متحده این حق را حفظ کرده و نیازی به مجوز برای استفاده از آن ندارد.

هوک در جلسه توجیهی روز جمعه به خبرنگاران گفت:

«ما به مجوز کسی احتیاج نداریم. ایران متهم به نقض تعهدات هسته‌ای خود است. شرایط برای شروع اقدامات متقابل فراهم شده است.»

او گفت:

«اینکه مردم پشتیبانی کنند یا با کاری که ما انجام می‌دهیم مخالف باشند اثری ندارد و امروز یک روز از این ۳۰ روز مهلت است.»

پنج کشور که اکنون با دولت ایالات متحده اختلاف دارند – روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان – حامی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران هستند که دولت باراک اوباما از آن حمایت کرد.

اتحادیه اروپا روز جمعه اعلام کرد که مقامات این پنج کشور و ایران اول سپتامبر در وین دیدار خواهند کرد.

توافق‌نامه هسته‌ای که در شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه ۲۲۳۱ به تصویب رسید، شامل مفاد بازنگری است.

پومپئو روز پنج‌شنبه رسما به شورای امنیت و آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل اطلاع داد که ایالات متحده از مکانیزم ماشه استفاده می‌کند و از آن به عنوان یک «حق قانونی» برخوردار است زیرا در قطعنامه ۲۲۳۱ از ایالات متحده به عنوان یک طرف در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ یاد ‌شده است.

اروپایی‌ها می‌گویند اعمال مجدد تحریم‌ها ممکن است باعث شود ایران به طور کامل توافق هسته‌ای را کنار بگذارد و برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای تلاش کند. آنها در صورتی که دونالد ترامپ در انتخابات آینده آمریکا پیروز نشود، امیدوارند که برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام را حفظ کنند. نامزد دموکرات‌ها، جو بایدن گفته است که سعی خواهد کرد این توافق‌نامه را احیا کند.

به گفته دیپلمات‌های شورای امنیت، پس از دیدار با پومپئو، دایان تریسیاها دانی، نماینده اندونزی در سازمان ملل و رئیس فعلی شورای امنیت، با ۱۴ عضو دیگر درباره قانونی بودن اقدام ایالات متحده مشورت کرده است.

همه اعضا به جز جمهوری دومینیکن گفته‌اند از آنجا که ایالات متحده عضو برنامه جامع اقدام مشترک نیست، اقدام دولت ترامپ غیرقانونی است.

دیپلمات‌های سازمان ملل مخالفت قاطع اعضای شورا را پیش‌بینی کرده بودند و می‌گویند در این شرایط، اقدامات آمریکا هیچ تأثیری نخواهد داشت و رئیس شورای امنیت موظف به ارائه قطعنامه‌ای برای تمدید مجازات‌ها نیست که این امر با وتوی آمریکا روبه‌رو خواهد شد.

پومپئو انتقاد شدید خود را نسبت به متحدان ایالات متحده شامل برتانیا، فرانسه و آلمان که از قطعنامه ایالات متحده برای گسترش نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران حمایت نمی‌کنند، اعلام کرده است.

پومپئو روز پنج‌شنبه اروپایی‌ها را به توافق پنهانی با ایالات متحده مبنی بر لزوم تمدید تحریم‌های تسلیحات متهم کرد اما گفت آنها فاقد شجاعت برای اعلام عمومی این مساله هستند.

او گفت که آنها «آیت‌الله‌ها را انتخاب کرده‌اند.»

او روز جمعه هم گفت غیرقابل درک است که اروپایی‌ها از تمدید نامحدود تحریم‌های تسلیحاتی پشتیبانی نمی‌کنند.

پمپئو به فاکس نیوز گفت:

«فکر می کنم که در این برهه حساس، کنار روسیه و چین قرار گرفتن در مورد این مسأله مهم خطرناک است.»

برایان هوک هم بار دیگر تکرار کرد که «هیچ وقت پیشنهادی برای سازش از سوی هیچ کشوری به آمریکا ارائه نشده است» اما دیپلمات‌های سازمان ملل می‌گویند بحث‌های گسترده‌ای از جمله در مورد تمدید شش ماهه یا یک ساله تحریم‌ها و … ارائه شده است.

اروپایی‌ها هنوز امیدوار به رسیدن به توافق هستند پیش از آنکه انقضای تحریم تسلیحاتی ایران در ۱۸ اکتبر اختلافات عمده بین روسیه و چین که از لغو آن حمایت می‌کنند و ایالات متحده را که خواهان تمدید نامحدود آن است، بیشتر کند.

روسیه مهم‌ترین منتقد اقدام ایالات متحده در استفاده از مکانیزم ماشه بوده است.

به محض ارسال نامه پمپئو با استناد به مکانیزم ماشه، معاون وزیر خارجه روسیه، دیمیتری پلیانسکی، توییت کرد:

«به نظر می‌رسد دو سیاره وجود دارد. یکی جایی که در آن ایالات متحده وانمود می‌کند می‌تواند هر کاری انجام دهد، توافقات را نقض کند و معاملات را ترک کند اما همچنان از آنها سود ببرد و دیگری جهانی که در آن قانون و دیپلماسی وجود دارد.»

پومپئو اما در مصاحبه‌ای با فاکس نیوز با ابراز اطمینان از احیای مجازات‌های سازمان ملل گفت:

«روسیه و چین می‌توانند بازی کنند اما من اطمینان می‌دهم که ایالات متحده از هر ابزاری استفاده خواهد کرد تا چینی‌ها و روس‌ها نتوانند سیستم‌های تسلیحاتی به ایران -که ما را تهدید می‌کند- بفرستند.»

روز جمعه، پومپئو محدودیت ویزا برای ۱۴ ایرانی دیگر را نیز اعلام کرد، از جمله ۱۳ مقام که به عنوان دیپلمات‌های ایرانی شناخته می‌شوند و متهم به ترور کاظم رجوی، از شخصیت‌های علمی و از مخالفان حکومت ایران در سال ۱۹۹۰ در سوئیس هستند.

پومپئو همچنین محدودیت‌هایی را علیه حجت‌الله خدایی سوری، از مدیران سابق زندان اوین ایران اعلام کرده است.

در همین زمینه:

آمریکا رسماً خواهان فعال‌سازی مکانیسم ماشه شد