نگاه حسین علیزاده به موسیقی و آواز تک بعدی نیست/ هنرمند جریان‌ساز

به گزارش خبرنگار مهر، شهرام صارمی نوازنده، آهنگساز و پژوهشگر حوزه موسیقی همزمان با اول شهریور مصادف با شصت و نهمین زادروز حسین علیزاده هنرمند باسابقه موسیقی ایرانی یادداشتی را منتشر کرد.

در متن یادداشت شهرام صارمی که با عنوان «رهانیدن موسیقی از قید کلام» آمده است:

موسیقی و شعر، در تمامی فرهنگ‌های جهان و آثار موسیقی گذشتگان به عنوان دو عنصر مکمل، حضوری غیر قابل انکار داشته‌اند. در موسیقی ایران نیز بیشتر آثار به جای مانده از گذشته، در فرم‌های آوازی از قبیل تصنیف، کار عمل و ساز و آواز است و ندرتا به موسیقی صرف و بدون کلام پرداخته شده است.

استفاده از کلام در موسیقی دلایل متعددی دارد که می‌توان به: تسهیل در انتقال پیام اثر موسیقی و ساده فهم تر شدن آن، تأثیر گزاری بیشتر اثر موسیقی، و برقراری ارتباط بیشتر با شنونده، جذب مخاطبان بیشتر و مواردی از این دست بوده است. امروزه علاوه بر دلایل فوق، ایجاد بازار فروش بیشتر تولیدات موسیقی نیز مد نظر است و این موضوع در عصر حاضر با قوت بیشتری در حال انجام است و بیشتر تولیدکنندگان نیز به دنبال چنین آثاری هستند.

در این روند تولید موسیقی، بنا به دلایل گفته شده، دائماً از کیفیت شعر و موسیقی کاسته شده و محصولاتی با کیفیت هنری بسیار نازل و یا بدون هیچ‌گونه کیفیت هنری تولید می‌شود.

در اروپا از اوایل قرن شانزدهم (دوره باروک)، تولید موسیقی بی کلام در آثار آهنگسازان شکل گرفت و موسیقی بی کلام جایگاه خاص خود را یافت که می‌توان به فرم‌هایی چون سمفونی، کوارتت زهی، سونات، اورتورها اشاره کرد. امروزه موسیقی سازی در سراسر جهان جایگاه ویژه و انکار ناپذیر خود را دارد و از تکنوازی گرفته تا پیچیده‌ترین ترکیبات ارکستری در حال تولید و اجراست.

موسیقی سازی در ایران نیز، طی چند دهه گذشته با حضور موسیقی دانان و آهنگسازانی چون درویش خان، علینقی وزیری، ابوالحسن صبا، رکن‌الدین مختاری، روح الله خالقی و حسین علیزاده از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده است.

حسین علیزاده در پنج دهه گذشته، آثار ارزشمندی را از آلبوم‌های تک نوازی گرفته تا ترکیبات مختلف ارکستری در این راستا تولید کرده است. از این دست آثار می‌توان به آلبوم‌های تک نوازی «کنسرت نوا»، «کنسرت همایون»، «ترکمن»، «هم نوایی»، «تربت»، «آن و آن»، «سلانه»، «ماه و مه»، «در آن سوی»، «نوای نوا» و آثار دیگری چون «نی نوا»، «نوبانگ کهن»، «آوای مهر»، «گبه»، «زیر تیغ» اشاره کرد.

نگاه حسین علیزاده به آواز یک بعدی نبوده و به‌عنوان ابزار تولید صدا با نگاه چند بعدی و ویژه‌ای با آواز برخورد می‌نماید و بر این اعتقاد است که از مجموعه توانایی‌های این ابزار در موسیقی بهره برداری شود. او همچنین اعتقاد دارد کار کرد صدای انسانی فقط در ارائه کلام نیست و تلاش کرده است تا در آثارش از آواز و آوا به صورت خاص و منحصر به فرد استفاده شود.

این تلاش در آلبوم‌هایی چون «راز نو»، «آوای مهر»، «به تماشای آب‌های سپید»، «نوبانگ کهن»، «عشقیم گل»، «ساز نو آواز نو» به عرصه ظهور رسیده است.

نقش دانش موسیقی، خلاقیت بی نظیر، نگاه آزاد و دور از تعصب به ردیف موسیقی دستگاهی ایران، توجه ویژه به موسیقی اقوام ایران، شناخت بسیار عمیق وی از فرهنگ و سنت موسیقی ایران و ارائه ترجمانی جدید از این هنر ناب، در تولید این آثار غیر قابل انکار است. ارائه این دست آثار در چند دهه گذشته تحولات بسیار جدی و عمیقی را در جامعه موسیقی ایران موجب شده است.

با ارادت و احترام فراوان، برای او آرزوی سلامتی و طول عمر دارم و شصت و نهمین زادروز این هنرمند بی مانند و تکرار نشدنی عرصه موسیقی ایران را به ایشان و جامعه موسیقی ایران تبریک عرض می‌کنم.

در پایان شعری از جلال‌الدین محمد بلخی: رندان سلامت می‌کنند، جان را غلامت می‌کنند / مستی ز جامت می‌کنند، مستان سلامت می‌کنند