انتشار نامه تاریخی عفو بین‌الملل؛ مسئولان وقت دولت جمهوری اسلامی از اعدام های سال ۶۷ خبر داشتند

همزمان با سالگرد اعدام‌های گسترده زندانیان سیاسی در ایران در سال ۶۷، رها بحرینی، پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل، تصویر نامه تاریخی عفو بین‌الملل به مقامات ایران را در توئیتر منتشر کرده است که نشان می‌دهد مقام‌های دولت از اجرای این اعدام‌ها اطلاع داشتند.

عفو بین الملل در این نامه که تاریخ ۲۵ مرداد (۱۶ اوت ۱۹۸۸) خطاب به عبدالکریم موسوی اردبیلی نوشته شده بود، نسبت به اعدام چندین عضو سازمان مجاهدین خلق، سه عضو حزب توده و چند عضو سازمان فداییان خلق و اعدام قریب الوقوع دهها زندانی سیاسی دیگر ابراز نگرانی کرده بود.

جمهوری اسلامی در سال ۶۷ و با حکم آیت‌الله خمینی، پرونده چندین هزار زندانی سیاسی را، که بسیاری از آن‌ها پیشتر محاکمه شده بودند، بازبینی و بسیاری از آنها را به اعدام محکوم کرد.

مسئولان جمهوری اسلامی از ارائه آمار دقیق اعدام‌شدگان خودداری می‌‌کنند، اما آیت‌الله حسینعلی منتظری در کتاب خاطرات خود نوشته بود که تعداد اعدام‌شدگان رقمی بین ۲۸۰۰ تا ۳۸۰۰ نفر است. مخالفان جمهوری اسلامی اما می‌گویند تعداد اعدام‌شدگان بسیار بیشتر از این رقم است.

رها بحرینی در پیام توئیتری به همراه انتشار این نامه نوشته است: «کشف تکان‌دهنده‌ا‌‌ی بود و نشان میداد که مقامات دولتی و قضایی و همین طور سفرای جمهوری اسلامی از دستکم ‌۲۵ مرداد در جریان اعدام‌ها قرار گرفته‌اند اما سیاست وزارت خارجه دولت موسوی انکار بود. و امروز در اوج بی‌اخلاقی می‌گویند نمیدانستند.»

اقدام فوری ۱۶ آگوست را در آرشیو عفو بین‌الملل پیدا کردیم. کشف تکان‌دهنده‌‌ی بود و نشان میداد که مقامات دولتی و قضایی و همین طور سفرای ج ا از دستکم ‌۲۵ مرداد در جریان اعدام‌ها قرار گرفته‌اند اما سیاست وزارت خارجه دولت #موسوی انکار بود. و امروز در اوج بی‌اخلاقی میگویند نمیدانستند. pic.twitter.com/XWVxLYLGFP

— Raha Bahreini (@RahaBahreini) August 19, 2020

 

این نامه که برای دفتر رئیس وقت قوه قضائیه و وزیر دادگستری ایران ارسال شده بود، نشان می‌‌دهد که مسئولان دولت از جمله رئیس جمهوری وقت، علی خامنه‌ای و نخست وزیر، میرحسین موسوی، از اعدام های گسترده زندانیان سیاسی با خبر بوده‌اند.

علی خامنه ای که اکنون رهبر جمهوری اسلامی است در سال‌های اخیر ابراهیم رئیسی، یکی از چهره‌های هیئت قضایی این اعدام‌ها مشهور به هیئت مرگ را به عنوان رئیس قوه قضائیه برگزید.

میرحسین موسوی که از سال ۱۳۸۹ در حصر خانگی به سر می‌برد نیز پیشتر گفته بود که از این اعدام‌ها اطلاعی نداشت. او در جای دیگری نیز گفته بود که پس از آغاز اعدام‌ها در جلسه سران از آقای خامنه ای درباره اعدام ها شنیده بود اما وظیفه او دفاع از نظام بود. اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجلس شورای اسلامی نیز در دفاع از اعدام‌ها صحبت کرده بود.

خانم بحرینی در ادامه در پیام‌های توئیتری واکنش تعدادی از سفرا و دیپلمات‌های وقت جمهوری اسلامی به اعدام‌ها را نوشته است که نشان می‌دهد مسئولان وزارت خارجه نیز از اعدام‌های گسترده اطلاع داشتند.

تنها مخالفت در میان مقام‌های جمهوری اسلامی از سوی آیت الله منتظری، قائم مقام وقت رهبر جمهوری اسلامی ابراز شد که در دیدار با اعضای هیئت قضایی اعدام‌ها، به آنها گفته بود تاریخ از آنها به عنوان «بزرگترین جنایتکاران» یاد خواهد کرد.

چهار سال پیش وبسایت رسمی آیت اﻟله حسینعلی منتظری، فایل صوتی از سخنان او را درباره اعدام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ منتشر کرد که آقای منتظری در آن سخنان به این اعدام ها اعتراض کرده بود.

او این سخنان را ۲۴ مرداد ۱۳۶۷ در جمع هیات قضایی شامل مرتضی اشراقی (دادستان)، حسینعلی نیری (حاکم شرع)، ابراهیم رئیسی (معاون دادستان)، مصطفی پورمحمدی (نماینده اطلاعات در اوین) بیان کرد و خواستار توقف اعدام ها شد. آیت الله منتظری فروردین سال بعد توسط آیت الله خمینی از قائم مقامی رهبری عزل شد.

سازمان عفو بین‌الملل دو سال پیش نیز با انتشار گزارشی با عنوان «اسرار آغشته به خون کشتار ۶۷ جنایت علیه بشریت که ادامه دارد»، ضمن اشاره به پنهان کردن محل دفن هزاران زندانی سیاسی اعدام شده توسط جمهوری، از سازمان ملل خواست که تحقیقات مستقلی را درباره کشتار فراقانونی و ناپدیدکردن گسترده مخالفان که سه دهه بدون مجازات مانده است، تدارک ببیند.