بورس تهران چه زمانی به وضعیت عادی باز خواهد گشت؟

در حالی که پیش‌بینی‌ها از توقف روند نزولی شاخص خبر می‌داد اما مسیر معاملات وارد فاز جدیدی شد. شاخص کل در پایان معاملات یکشنبه بیش از ۶۵ هزار واحد کاهش یافت و خروج ۳ هزار میلیارد تومان پول حقیقی‌ها از بازار باعث شد تا سهامداران با ترس و هیجان بیشتری معاملات‌شان را پایان دهند.

به اعتقاد کارشناسان نوسانات قیمت ارز و اظهارات ضد و نقیض مقامات دولتی در مورد ادامه حمایت‌های خود از بورس، شاخص را با بحران مواجه کرده است. از سوی دیگر سهامدارانی که به امید سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت نقدینگی‌شان را وارد بازار سهام کرده‌اند به دنبال نوسانات اخیر شاخص، با هجوم به سمت درهای خروج، بازار را ملتهب کرده‌اند این در حالی است که به گفته معامله‌گران، بازار ممکن است با اصلاحات قیمتی بیشتری هم روبه‌رو شود. گرچه عده‌ای از کارشناسان معتقدند با عرضه دارادوم هیجان به بازار برمی‌گردد اما در دو هفته اخیر ادامه‌دار شدن تایید و تکذیب‌های پی‌درپی مسوولان در مورد صندوق‌های دولتی موجی از بی‌اعتمادی سهامداران به بورس را رقم زده و وضعیت فعلی بازار سرمایه را به چالش کشیده است. موضوعی که کارشناسان بازار سرمایه در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» در مورد آن هشدار می‌دهند.

بورس زیر سایه برنامه اقتصادی دولت

وعده دولت در بازار سرمایه عملیاتی نشد و اظهارات ضد و نقیض دولتمردان در این خصوص، وضعیت بورس را وارد فاز جدیدی کرده است. حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه، با بیان این مطلب می‌گوید: توافق ایران و چین در بازارهای مالی ایران پیامدهای بسیاری داشت. معمولا بازارهایی که منشأ رشد دلاری داشته باشد با تغییرات نرخ ارز دچار نوساناتی می‌شوند در این میان بازار سرمایه نیز به‌عنوان بازاری که از حساسیت بیشتری برخوردار است نسبت به قیمت ارز واکنش بیشتری نشان داد.

او اظهار می‌کند: شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات روز گذشته با ریزش ۶۵ هزار و ۳۴ واحدی روبه‌رو شد که از این به بعد روند بازار سرمایه را دستخوش تغییراتی خواهد کرد و سهامدارانی در بازار می‌مانند که دید بلندمدت برای سرمایه‌گذاری دارند. گرچه رفتار هیجانی سهامداران نیز می‌تواند یکی از عوامل ریزش شاخص کل بورس باشد اما رفتارهای پر از ابهام مقامات دولتی در مورد صندوق‌های دولتی و سهام جدید باعث بی‌اعتمادی مردم به بازار شده است. به گفته این کارشناس بازار سرمایه تا زمانی که عرضه بیشتر از تقاضا وجود داشته باشد روند منفی بازار ادامه خواهد داشت و تا حد زیادی بورس تحت‌تاثیر قیمت ارز پیش خواهد رفت. با جذاب‌تر شدن قیمت‌ها در بازار سهام، نگاه دارایی محور به نگاه سود محور تغییر می‌کند و قطعا شاهد رشد دوباره شاخص خواهیم بود.  او در ادامه به ریزش بیشتر شاخص اشاره می‌کند و می‌گوید: به اعتقاد برخی تحلیلگران عرضه دارادوم و داراسوم وضعیت بازار را تغییر می‌دهد اما عرضه این سهام نمی‌تواند به بازار شوک وارد کند چراکه در محتوایETFها حرف و حدیث زیاد است. حمید میرمعینی عنوان می‌کند: رشد قیمت‌های بدون پشتوانه قطعا شکست شاخص را رقم می‌زند اما برنامه‌های اقتصادی دولت و آنچه از او با عنوان تحول اقتصادی یاد می‌شود به زودی تکلیف بازار سرمایه را مشخص می‌کند.

بی‌تجربگی تازه‌واردهای بورس

«ترکش نوسان قیمت دلار به بازار سرمایه رسید و یک بار دیگر نشان داد که بازارهای ما تا چه میزان به نرخ ارز وابستگی دارند.» این را شایان کرمی، کارشناس بازار سرمایه عنوان می‌کند و می‌گوید: حجم بالای نقدینگی و رکود در سایر بازارهای موازی باعث شد قیمت دلار حواشی را برای بازار سرمایه به وجود بیاورد و در نهایت منجر به ریزش ۴۰۰ هزار واحدی شاخص شود. او اظهار می‌کند: اگرچه وضعیت فعلی بورس و ریزش شاخص قابل پیش‌بینی بود اما حمایت لفظی دولت باعث شد تا روند رشد قیمت‌ها دربازار سهام بدون پشتوانه پیشروی کند. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رشد ۴ برابری شاخص عنوان می‌کند: رسیدن شاخص به ۲میلیون واحد بزرگ‌ترین اشتباه در بازار سرمایه بود. رشد کاذب شاخص، نقدینگی بسیاری وارد بازار کرد. این درحالی است که همان موج، ضرر و زیان فراوانی نصیب سهامدارانی کرد که تجربه کافی از معاملات و بازی‌های بازار را ندارند. در یکی دو ماه اخیر و در حالی که برای برخی از سهام صف‌های خرید طولانی شکل گرفته بود بسیاری از افراد باتجربه بازار، اقدام به فروش کردند، بنابراین می‌توان گفت در حالی که این وضعیت برای فعالان باتجربه بازار قابل پیش‌بینی بود، سهامداران تازه‌وارد بازی خوردند.

کرمی می‌گوید: شاخص جای بیشتری برای ریزش دارد و به نظر می‌رسد تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد هم سقوط کند که در این میان سهامداران بسیاری از بازار جدا می‌شوند و نقدینگی‌شان جذب بازارهای دیگر می‌شود. او عنوان می‌کند: پیش‌بینی برگشت بازار به مدار صعودی کار سختی است و در صورت بازگشت بازار به روال گذشته بعید به نظر می‌رسد سرعت رشد شاخص مانند قبل باشد. او مهم‌ترین علت نوسان شدید شاخص در این روزها را افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها از ابتدای سال عنوان و خاطرنشان می‌کند: با خروج سهامداران خرد از بورس و به تبع کاهش هیجانات بازار، شاخص روند معقولی را طی خواهد کرد.

بازار تحت‌تاثیر حواشی

«در حالی که پیش‌بینی می‌شد از هفته گذشته شاخص با نوسان کمتری مواجه شود و از اصلاح به مدار صعودی‌اش بازگردد اما این اتفاق نیفتاد اگرچه چند ماهی می‌شود که صحبت از اصلاح قیمت‌ها در بازار سرمایه است اما اتفاقی که برای بازار سهام رخ داد را نمی‌توان پای اصلاح قیمت‌ها نوشت.» این اظهارات مهنوش میرشجاعی، کارشناس بازار سرمایه است.  او ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد بازار از روند اصلاح قیمت‌ها به سمت ریزش هدایت شده اما برآورد ما این است که از یکی، دو روز آینده به حالت عادی برگردد.  میرشجاعی با اشاره به رویکرد حمایتی دولت از بورس بیان می‌کند: برخی اظهارات دولتمردان در یک ماه اخیر به نوسانات بورس دامن زد اما با توجه به رویکرد حمایتی دولت از بازار سرمایه، بورس به روند گذشته برمی‌گردد.  او می‌گوید: با توجه به اینکه بسیاری از سهامداران فعلی تجربه چندانی از بازار ندارند از ریسک‌پذیری کمتری برخوردارند و با در مواجهه با نوسانات ممکن است به سمت درهای خروج هدایت شوند. این در حالی است که مدیران بازار با استراتژی مناسب می‌توانند جلوی این اتفاق را بگیرند.

این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه اظهارات ضد و نقیض در مورد عرضه و نحوه قیمت‌گذاری دارادوم مهم‌ترین عامل نوسانات اخیر شاخص است، بیان می‌کند: اگر موضوع اصلاح قیمت‌ها را از این روند فاکتور بگیریم مشخص می‌شود که بورس در این شرایط تا چه میزان تحت‌تاثیر حواشی قرار گرفته است. او خاطرنشان می‌کند: عرضه دارادوم، بازار را به روال عادی بازمی‌گرداند و بخشی از اعتماد از بین رفته سهامداران برمی‌گردد. میرشجاعی تاکید می‌کند: بهتر است مردم برای ورود به بازار سرمایه از پس‌انداز مازاد و سرمایه‌های کناری استفاده کنند و برای خرید سهام دارایی‌های خود را نفروشند.