دادگاه شارلی ابدو؛ محاکمه یک "ایدئولوژی"؟

پاریس، هفتم ژانویه ۲۰۱۵: دو برادر اسلام‌گرای افراطی به نام‌های سعید و شریف کواشی وارد تحریریه هفته‌نامه فکاهی شارلی ابدو می‌شوند و تنها در عرض دو دقیقه تعداد زیادی از کارمندان حاضر را که برخی از معروف‌ترین کاریکاتوریست‌های فرانسه هستند به گلوله می‌بندند. یازده نفر کشته و ده‌ها تن زخمی می‌شوند. دو برادر می‌گریزند و یک مامور پلیس را هم در راه به قتل می‌رسانند.

گناه کشته‌شدگان، کار در مجله‌ای فکاهی است که کاریکاتورهای گوناگون را منتشر می‌کند، از جمله کاریکاتور محمد، پیامبر مسلمانان. 

روز بعد یک پلیس زن در مونتروژ نزدیک پاریس به دست امدی کولیبالی کشته می‌شود، مردی که  روز بعد اقدام به گروگان‌گیری و قتل در یک سوپرمارکت یهودی می‌کند.

برادران کواشی و کولیبالی هم بعدا با گلوله ماموران پلیس از پا درمی‌آیند.

به کانال اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید

این دو حادثه آغازگر یک سری عملیات تروریستی در فرانسه و دیگر کشورهای اروپایی بود، عملیاتی که توسط اسلام‌گرایان افراطی برنامه‌ریزی و اجرا شدند، موجی از خشم و تنفر جهانی را برانگیختند و به تقویت راست‌گرایان افراطی در کشورهای غربی کمک کردند.

محاکمه یک ایدئولوژی؟

اکنون قوه قضائیه فرانسه دادگاهی را آغاز کرده است که به گفته کارشناسان سیاسی و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

در این دادگاه هم‌دستان سه تروریست محاکمه می‌شوند، ۱۴ نفر که گفته‌ می‌شود وسایل مورد نیاز ضاربان را تهیه کرده یا در زمینه‌های دیگر، مادی و معنوی، به انجام ترورهای ژانویه ۲۰۱۵ کمک کرده‌اند.

ناظران احتمال می‌دهند که متهم اصلی، علیرضا پولات، شهروند ترکیه‌ای-فرانسوی به حبس ابد و دیگر متهمان به اتهام عضویت در یک سازمان تروریستی به مجازات تا ۲۰ سال زندان محکوم شوند.

برخی کارشناسان بر این نظرند که این دادگاه نه تنها از نظر مجازات متهمان مهم است بلکه بیش از آن برای بازماندگان حمله تروریستی و بستگان قربانیان حائز اهمیت است.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا استانبول: نوامبر ۲۰۰۳

  در پانزدهم نوامبر ۲۰۰۳ دو خودرو حامل مواد انفجاری در نزدیکی یک کنیسه در استانبول منفجر شدند. در جریان این انفجار تروریستی ۵۸ نفر کشته و بیش از ۶۰۰ نفر دیگر زخمی شدند. انفجار زمانی صورت گرفت که بسیاری از یهودیان در این کنیسه به مناسک دینی خود مشغول بودند.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا مادرید: مارس ۲۰۰۴

  در این حمله تروریستی، که یکی از شدیدترین حملات تروریستی در تاریخ اسپانیا به شمار می‌رود، ۱۹۱ نفر کشته و بیش از ۱۸۰۰ نفر دیگر زخمی شدند. روز یازدهم مارس سال ۲۰۰۴ در چهار قطار شهر مادرید چندین انفجار رخ دادند. عاملان این حملات در مجموع به مجازات نمادین ۴۳ هزار سال زندان محکوم شدند.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا لندن: ژوئیه ۲۰۰۵

  چهار سوءقصدکننده انتحاری در هفتم ژوئیه سال ۲۰۰۵ میلادی با انفجار خود در ایستگاه‌های پرازدحام‌ وسایل نقلیه عمومی در لندن سبب کشته شدن ۵۲ نفر شدند. این حملات انتحاری از شدیدترین حملات گروه‌های اسلام‌گرا در بریتانیا محسوب می‌شوند.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا استکهلم: دسامبر ۲۰۱۰

  در یازدهم دسامبر ۲۰۱۰ در آستانه سالروز میلاد مسیح در یکی از جاده‌های پرازدحام شهر استکهلم، پایتخت سوئد، دو انفجار رخ داد و دو رهگذر زخمی شدند. مهاجم که یک جوان ۱۸ ساله عراقی بود در جریان این اقدام تروریستی کشته شد. با آن‌که در ابتدا گمانه‌زنی می‌شد این حمله عملی انفرادی بوده، چندی بعد از حادثه اطلاعاتی به دست آمد که فرد مذکور دستیارانی داشته و این اقدام با برنامه‌ریزی کامل انجام شده است.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا پاریس: نوامبر ۲۰۱۱

  افرادی ناشناس در سال ۲۰۱۱ با پرتاب مواد آتش‌زا به هفته‌نامه شارلی ابدو حمله کردند. در این حمله به کسی آسیبی نرسید و مهاجمان نیز موفق به فرار شدند. دلیل این حمله انتشار کاریکاتورهای انتقادی از اسلام در این هفته‌نامه بود. شارلی ابدو پس از این حمله نیز چندبار تهدید شد، اما با حمایت پلیس به کارش ادامه داد.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا تولوز: مارس ۲۰۱۲

  کشور فرانسه از یازدهم تا بیست‌و‌دوم ماه مارس سال ۲۰۱۲ در وضعیتی اضطراری قرار داشت. در ابتدا مردی موتورسوار به دو افسر پلیس شلیک کرد. هشت روز بعد همان فرد در نوزدهم مارس سه دانش‌آموز و یک معلم را در یکی از مدارس یهودیان به قتل رساند. پلیس فرانسه چند روز این مرد را تعقیب و سرانجام او را در خانه‌اش محاصره کرد. این مهاجم روز بیست‌ و‌ دوم ماه مارس در جریان حمله ماموران به خانه‌اش کشته شد.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا بروکسل: ماه مه ۲۰۱۴

  در بیست‌و‌چهارم ماه مه سال ۲۰۱۴ مردی مسلح در نزدیکی در ورودی یک موزه یهودیان در بروکسل چهار نفر را کشت. این مرد فرانسوی در ابتدا موفق شد فرار کند، اما بعد در فرانسه دستگیر و به پلیس بروکسل تسلیم شد. مشخص شد که این مرد بیش از یک سال در سوریه در صفوف جریان تروریستی "دولت اسلامی" جنگیده و مدتی هم به اتهام دزدی در زندان بوده است.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا بروکسل: سپتامبر ۲۰۱۴

  در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۴ از حمله به ساختمان کمیسیون اتحادیه اروپا جلوگیری شد. شمار اروپائیانی که برای جنگ در کنار جریان تروریستی "دولت اسلامی" به سوریه و عراق می روند افزایش یافته است. بسیاری از این افراد دوباره به اروپا برگشته‌اند و خطری بالقوه برای کشورهای این قاره شده‌اند.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا پاریس: ژانویه ۲۰۱۵

  در جریان حمله تروریستی روز چهار‌شنبه (۱۷ دی / ۷ ژانویه) به روزنامه طنز "شارلی ابدو" دوازده نفر جان خود را از دست دادند. در پی این حمله حکومت فرانسه بالاترین درجه هشدار امنیتی را اعلام کرد. این حمله را بیشتر کشورهای جهان به شدت محکوم کردند.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا خونبارترین حمله تروریستی در فرانسه طی چندین سال

  حمله تروریستی به روزنامه طنز "شارلی ابدو" خونبارترین حمله تروریستی در فرانسه در دهه‌های اخیر بوده است. آخرین حمله از این دست در اواسط دهه‌ی ۹۰ میلادی از سوی گروه اسلام‌گرای الجزایر (GIA) صورت گرفت که ۸ کشته و ۱۵۰ زخمی داشت.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا پاریس: ژانویه ۲۰۱۵

  در پی گروگان گیری تروریست اسلام‌گرا "آمدی کولیبالی" در یک سوپرمارکت در شرق پاریس چهار شهروند یهودی فرانسه کشته شدند. آمدی کولیبالی از دوستان نزدیک برادران کواشی، تروریست‌هایی که به دفتر نشریه طنز "شارلی ابدو" حمله کردند، بود و پلیس ضد ترور فرانسه او را می‌شناخت.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا حمله به آزادی

  در میان کشته‌شدگان حمله تروریستی به روزنامه طنز "شارلی ابدو" چهار کاریکاتوریست سرشناس فرانسوی، از جمله سردبیر هفته نامه مذکور (تصویر بالا) بودند. حمله به دفتر هفته نامه شارلی ابدو در اروپا حمله‌ای به آزادی بیان و رسانه‌ها ارزیابی شد. سردبیر هفته‌نامه "شارلی ابدو" چندین بار به دلیل انتشار مطالب انتقادی تهدید شده بود.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا کپنهاگ: فوریه ۲۰۱۵

  تیراندازی به نشست "اسلام، کفر و آزادی بیان" در روز شنبه (۱۴ فوریه/ ۲۵ بهمن ماه) در کافه‌ای در کپنهاگ، پایتخت دانمارک، یک کشته و چندین مجروح برجای گذاشت. سفیر فرانسه نیز در میان مدعوین بود. لارس ویلکس، کاریکاتوریست سوئدی که در سال ۲۰۰۷ کاریکاتوری از محمد، پیامبر اسلام را کشید، سخنران اصلی این نشست بود.

• مروری تصویری بر حملات تروریستی اسلام‌گرایان در اروپا کپنهاگ: فوریه ۲۰۱۵

  حادثه دیگر در همین شهر چند ساعت بعد از تیراندازی به نشست "اسلام، کفر و آزادی بیان" روی داد. در جریان تیراندازی در نزدیکی یک کنیسه یهودیان در کپنهاگ یک نگهبان جوان کشته شد. این کنیسه در مرکز کپنهاگ قرار دارد. گفته می‌شود مهاجم هر دو حمله یک نفر بوده که به ضرب گلوله پلیس کشته شده است.

  نویسنده: AJ

 زینب الرضوی در مجله شارلی ابدو کار می‌کرد اما هنگام ترور در تحریریه نبود. او پس از این حادثه استعفا داد، ولی هنوز هم به عنوان روزنامه‌نگار کار می‌کند، هنوز می‌ترسد و تحت محافظت پلیس قرار دارد.

او ضمن تاکید بر لائیک‌بودن خود می‌گوید، به نظر می‌رسد که لائیسیته قربانی حمله‌های دین‌گرایان افراطی شده است.

به همین دلیل امیدوار است که دادگاه پاریس به مکانی برای محاکمه "تفکر" اسلام‌گرایان افراطی تبدیل شود، «زیرا این تفکر بیش از پیش جا می‌افتد و اسلام‌گرایان از حق آزادی بیان برای تبلیغ ایده‌های مغایر آزادی خود استفاده می‌کنند».

تغییرات اجتماعی و سیاسی

ژان چارلز بریسارد، کارشناس تروریسم می‌گوید، حمله‌های اسلام‌گرایان افراطی "فرانسه و نه فقط فرانسه را تغییر دادند"، به همین دلیل دادگاه ۱۴ متهم از "اهمیت تاریخی" برخوردار است.

بریسارد امیداور است که رسیدگی به این پرونده به شناخت بیشتر ساختارهای ترور کمک کند.

زری زیبونی، زنی که هنگام گروگا‌ن‌گیری در سوپرمارکت پای صندوق نشسته بود هم خوشحال است که "بالاخره دادگاه آغاز شده است".

او می‌گوید، هنوز کابوس‌های آن روز خواب و آرامش او را مختل می‌کنند و معتقد است که مجازات همدستان تروریست‌ها می‌تواند زخم‌های روحی بازماندگان را الیتام بخشد.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

حدود ۲۰۰ شاکی خصوصی قرار است به عنوان شاهد در دادگاه حضور یابند، حدود ۱۰۰ وکیل دادگستری وکالت شاکیان خصوصی و متهمان را به عهده گرفته‌اند و بیش از ۱۵۰ شاهد ماجرا هم برای ادای توضیحات در باره حمله مسلحانه اعلام آمادگی کرده‌اند.

ماریز وولینسکی، هممسرش ژرژ، سردبیر شارلی ابدو در زمان ترور، یکی از شاکیان خصوصی پرونده است. او هم امیدوار است که در روند رسیدگی به پرونده پاسخ‌هایی برای پرسش‌هایش بیابد.

وولینسکی به گزارشگر دویچه وله می‌گوید: «برای من مهم است سر دربیاورم که مهاجم شریف کواشی در زمان حمله چه فکر می‌کرده است».

او معتقد است که هر گونه اطلاعاتی در باره حمله مسلحانه به تحریریه مجله، او را به همسرش در آخرین دقایق عمرش نزدیک‌تر می‌کند.

ماریز وولینسکی هنوز با یاد و خاطرات ژرژ زندگی می‌کند و همسرش در همه جای خانه مسکونی او حضور دارد؛ نه تنها تصویرش، بلکه دست‌نوشته‌ها و یادداشت‌هایش، به‌ویژه آنها که برای ماریز نوشته شده‌اند: «شب به‌خیر عشق من»، «من عاشق تو هستم ماریز، فقط تو» ...