ارتقاء چشمگیر تعداد دانشگاه های ایرانی در میان ۱۵۰۰ دانشگاه برتر

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) دکتر محمدجواد دهقانی سرپرست ISC گفت: رتبه بندی تایمز یکی از مشهورترین نظام های رتبه بندی بین المللی دانشگاه ها است که اولین بار در سال ۲۰۰۴ با همکاری تایمز و کیو اس تحت عنوان رتبه بندی «تایمز- کیو اس» و از سال ۲۰۱۰ به بعد با همکاری موسسه تامسون رویترز منتشر شد.

وی افزود: در رتبه بندی  سال ۲۰۱۶ این پایگاه جهت تامین اطلاعات مورد نیاز خود، همکاری خود را با تامسون رویترز قطع و با پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس آغاز به همکاری کرد. تغییر منبع اطلاعاتی مورد استفاده پایگاه رتبه بندی  تایمز از ISI به SCOPUS بر نحوه حضور دانشگاه ها و رتبه آن ها تاثیرگذار بود. پایگاه رتبه بندی  تایمز جهت ارزیابی دانشگاه ها قسمتی از اطلاعات مورد نیاز خود را از خود دانشگاه ها، قسمتی دیگر را از نظرسنجی ها و اطلاعات پژوهشی و استنادات را از پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس تهیه می کند.

دهقانی اظهار داشت: در پایگاه رتبه بندی تایمز، در سال های ۲۰۱۲ الی ۲۰۱۴ از ایران تنها یک دانشگاه حضور داشت. در سال ۲۰۱۵ دو دانشگاه صنعتی شریف و صنعتی اصفهان در این رتبه بندی حضور یافته و در سال ۲۰۱۶ تعداد دانشگاه ها به ۸ مورد رسید. در سال ۲۰۱۷ به ۱۳ دانشگاه و در سال ۲۰۱۸ به ۱۸ دانشگاه و در سال ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به ترتیب به ۲۹ و ۴۰ دانشگاه افزایش یافته است.

سرپرست ISC گفت: در سال ۲۰۲۱ با ورود ۷ دانشگاه جدید شاهد حضور۴۷ دانشگاه از جمهوری اسلامی ایران در جمع ۱۵۲۷ دانشگاه برتر جهان از ۹۳ کشور هستیم و این موضوع نوید بخش حرکت هر چه بیشتر دانشگاه های توانمند ایران در رتبه بندی  های معتبر بین المللی است.

وی افزود: در رتبه بندی تایمز ۲۰۲۱، دانشگاه های علوم پزشکی کردستان، محقق اردبیلی، علوم پزشکی کرمان، اراک، حکیم سبزواری، لرستان، رازی کرمانشاه، تربیت معلم شهید رجائی و سیستان و بلوچستان که در سال گذشته در این رتبه بندی حضور نداشته اند، حضور یافته و دانشگاه های زنجان و بین المللی امام خمینی که سال گذشته در این رتبه بندی حضور داشته اند، امسال نتوانسته اند حضور داشته باشند.

دهقانی گفت:  بر این اساس، در رتبه بندی تایمز سال ۲۰۲۱، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با قرار گرفتن در بازه رتبه ای ۳۵۱-۳۰۱، رتبه اول دانشگاه های ایران را به دست آورده و بهترین رتبه ایران را نسبت به سال گذشته یک بازه ارتقا داده است.

وی ادامه داد: دانشگاه های صنعتی نوشیروانی و صنعتی شریف به ترتیب با قرار گرفتن در بازه های     رتبه ای ۴۰۰-۳۵۱ و ۴۵۰-۴۰۱ به عنوان دانشگاه های دوم و سوم ایران در این رتبه بندی معرفی شده اند.

رتبه دانشگاه های ایران در جدول زیر نشان داده شده است. لازم به ذکر است که دانشگاه هایی که رتبه بندی آنها در بازه یکسان هستند همگی هم رتبه بوده و ترتیب اسامی ذکر شده در این گزارش مطابق با سامانه رتبه بندی تایمز و بر اساس حروف الفبا (به لاتین) است.   

وی افزود: در رتبه بندی تایمز در سال ۲۰۲۱ در مقایسه با سال ۲۰۲۰، همزمان با افزایش تعداد دانشگاه های کشور، ارتقای جایگاه ۱۰۰ پله ای برخی دانشگاه های کشور از جمله صنعتی شریف، علوم پزشکی ایران، علم و صنعت ایران، تهران، کردستان و شهید بهشتی بوده است.

تعداد و رتبه دانشگاه های ایران در نظام رتبه بندی بین المللی تایمز

دانشگاه رتبه در سال ۲۰۲۱ رتبه در سال ۲۰۲۰ * دانشگاه علوم پزشکی کردستان    ۳۰۱–۳۵۰    - صنعتی نوشیروانی بابل ۳۵۱-۴۰۰  ۳۵۱-۴۰۰  صنعتی شریف ۴۰۱–۵۰۰   ۵۰۱-۶۰۰  صنعتی امیرکبیر ۵۰۱-۶۰۰ ۵۰۱-۶۰۰ علوم پزشکی ایران ۵۰۱-۶۰۰ ۶۰۱-۸۰۰  علم و صنعت ایران ۵۰۱-۶۰۰ ۶۰۱-۸۰۰  دانشگاه کاشان ۵۰۱-۶۰۰ ۵۰۱-۶۰۰ علوم پزشکی مشهد ۵۰۱-۶۰۰ ۵۰۱-۶۰۰ دانشگاه تهران ۵۰۱-۶۰۰ ۶۰۱-۸۰۰  علوم پزشکی تهران ۵۰۱-۶۰۰ ۵۰۱-۶۰۰ صنعتی اصفهان ۶۰۱-۸۰۰  ۶۰۱-۸۰۰  دانشگاه کردستان ۶۰۱-۸۰۰  ۸۰۱-۱۰۰۰  * دانشگاه محقق اردبیلی ۶۰۱-۸۰۰  - دانشگاه شهید بهشتی ۶۰۱-۸۰۰  ۸۰۱-۱۰۰۰  علوم پزشکی شهید بهشتی ۶۰۱-۸۰۰  ۶۰۱-۸۰۰  صنعتی شیراز ۶۰۱-۸۰۰  ۶۰۱-۸۰۰  دانشگاه تبریز ۶۰۱-۸۰۰  ۶۰۱-۸۰۰  علوم پزشکی تبریز ۶۰۱-۸۰۰  ۶۰۱-۸۰۰  دانشگاه یاسوج ۶۰۱-۸۰۰  ۴۰۱–۵۰۰   شهید مدنی آذربایجان ۸۰۱-۱۰۰۰  ۱۰۰۱+ علوم پزشکی اصفهان ۸۰۱-۱۰۰۰  ۸۰۱-۱۰۰۰  * دانشگاه علوم پزشکی کرمان ۸۰۱-۱۰۰۰  - خواجه نصیرالدین طوسی ۸۰۱-۱۰۰۰  ۸۰۱-۱۰۰۰  دانشگاه شیراز ۸۰۱-۱۰۰۰  ۸۰۱-۱۰۰۰  دانشگاه الزهرا ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ * دانشگاه اراک ۱۰۰۱+ - دانشگاه بیرجند ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ بوعلی سینا همدان ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ فردوسی مشهد ۱۰۰۱+ ۸۰۱-۱۰۰۰  دانشگاه گیلان ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ * دانشگاه حکیم سبزواری ۱۰۰۱+ - دانشگاه اصفهان ۱۰۰۱+ ۸۰۱-۱۰۰۰  دانشگاه خوارزمی ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ * دانشگاه لرستان ۱۰۰۱+ - دانشگاه مازندران ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ * دانشگاه رازی کرمانشاه   ۱۰۰۱+ - دانشگاه سمنان ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ دانشگاه شاهد  ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ شهید باهنر کرمان ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ شهید چمران اهواز  ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ * دانشگاه تربیت معلم شهید رجایی ۱۰۰۱+ - دانشگاه شهرکرد ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ صنعتی شاهرود ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ علوم پزشکی شیراز  ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ * دانشگاه سیستان و بلوچستان ۱۰۰۱+ - دانشگاه ارومیه ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ دانشگاه یزد ۱۰۰۱+ ۱۰۰۱+ *دانشگاه های جدید در رتبه بندی تایمز ۲۰۲۱       

جایگاه دانشگاه های جهان در رتبه بندی تایمز ۲۰۲۱

سرپرست ISC گفت: در رتبه بندی تایمز ۲۰۲۱، تعداد ۱۵۲۷ دانشگاه برتر جهان از ۹۳ کشور رتبه بندی شده اند. در رتبه بندی تایمز ۲۰۲۱، دانشگاه آکسفورد برای پنجمین سال متوالی رتبه اول را از آن خود کرده است و دانشگاه استنفورد و هاروارد به ترتیب در رتبه های دوم و سوم قرار دارند. دانشگاه های صنعتی کالیفرنیا، MIT و دانشگاه کمبریج (از انگلیس)، کالیفرنیا برکلی، ییل، پرینستون و شیکاگو به ترتیب در رتبه های ۴ الی ۱۰ دنیا قرار گرفته اند.

وی افزود: در بین ۱۰ دانشگاه برتر جهان دو دانشگاه از کشور انگلستان و ۸ دانشگاه از ایالات متحده هستند. دانشگاه تسینگ هووا چین اولین دانشگاه آسیایی است که توانسته است رتبه ۲۰ را در این رتبه بندی به دست آورد.

دهقانی یادآور شد: کشور آمریکا با ۱۸۱ دانشگاه، ژاپن ۱۱۶ دانشگاه، انگلیس ۱۰۱ دانشگاه، چین ۹۱ دانشگاه، هند ۶۳ دانشگاه، برزیل ۵۲ دانشگاه، اسپانیا ۵۰ دانشگاه، ایتالیا ۴۹ دانشگاه، آلمان و روسیه هر کدام ۴۸ دانشگاه، ایران ۴۷ دانشگاه، ترکیه ۴۳ دانشگاه، فرانسه ۴۱ دانشگاه، تایوان ۳۸ دانشگاه، استرالیا ۳۷ دانشگاه، کره جنوبی ۳۵ دانشگاه و کانادا ۳۰ دانشگاه در این رتبه بندی حضور داشته اند.

وی گفت: بهترین رتبه دانشگاه های آنها عبارتند از: در کشورهای انگلیس رتبه یک، آمریکا رتبه دو، سوئیس رتبه ۱۴،کانادا رتبه ۱۸، چین رتبه ۲۰، سنگاپور رتبه ۲۵، استرالیا رتبه ۳۱، آلمان رتبه ۳۲، ژاپن و سوئد رتبه ۳۶، هنگ کنگ ۳۹، بلژیک ۴۵ و فرانسه رتبه ۴۶.

جایگاه دانشگاه های کشورهای اسلامی در رتبه بندی تایمز ۲۰۲۱

دهقانی ادامه داد: در رتبه بندی سال ۲۰۲۱ تایمز، تعداد ۲۱ کشور اسلامی حضور داشتند که از نظر تعداد دانشگاه ها، جمهوری اسلامی ایران با ۴۷ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته است.

وی گفت: در سایر کشورهای اسلامی، ترکیه ۴۳ دانشگاه، مصر ۲۱ دانشگاه، پاکستان دانشگاه ۱۷، مالزی ۱۵ دانشگاه، الجزایر و عربستان سعودی ۱۰ دانشگاه، اندونزی ۹ دانشگاه، نیجریه و تونس ۶ دانشگاه، اردن، مراکش و امارات متحده عربی هر کدام ۵ دانشگاه، لبنان چهار دانشگاه، عراق و قزاقستان هر کدام سه دانشگاه، بنگلادش دو دانشگاه و سایر کشورهای عمان، قطر و کویت و اوگاندا با یک دانشگاه در این رتبه بندی حضور داشتند.

سرپرست ISC افزود: در میان دانشگاه های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی در بازه ۲۵۰-۲۰۱، ایران، لبنان، مالزی، قطر و امارات متحد عربی در بازه ۳۵۰-۳۰۱، مصر، ترکیه، نیجریه، اوگاندا و اردن در بازه ۵۰۰-۴۰۱، پاکستان و الجزایز ۶۰۰-۵۰۱، اندونزی، مراکش و لبنان ۱۰۰۰-۸۰۱ و سایر کشورهای اسلامی در بازه +۱۰۰۰ بهترین رتبه جهانی را کسب کرده اند.

وی گفت: در مجموع، از میان کشورهای اسلامی تنها  ۱۸ دانشگاه رتبه زیر ۵۰۰ داشته اند. این در حالی است که طبق برنامه ۱۰ ساله علم، نوآوری و فنآوری کشورهای اسلامی عضو OIC (مصوب ۲۰۱۷ در قزاقستان) لازم است تا سال ۲۰۲۶، تعداد ۵۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گیرند. به همین دلیل باید تلاش های جدی همراه با تهیه برنامه راهبری و نقشه راه مناسب توسط دانشگاه های این کشورها صورت گرفته تا علاوه بر افزایش تعداد دانشگاه ها، رتبه و جایگاه مناسب را در سطح بین المللی کسب کنند.

روش شناسی رتبه بندی تایمز

پایگاه رتبه بندی تایمز یکی از نظام های معتبر بین المللی است که از سال ۲۰۰۴ مراکز آموزش عالی را در سرتاسر جهان مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار داده است. این رتبه بندی از ۱۳ شاخص در قالب ۵ معیار کلی آموزش با وزن ۳۰ درصد، پژوهش با وزن ۳۰ درصد، استنادات با وزن ۳۰ درصد، وجهه بین المللی با وزن ۷.۵ درصد و ارتباط با صنعت با وزن ۲.۵ درصد بهره گرفته است.

محاسبات رتبه بندی تایمز توسط شرکت خدمات حرفه ای پرایس واتر هاوس کوپرز (PWC) انجام شده است. محاسبات شاخص ها و نمرات توسط سه منبع اطلاعاتی صورت گرفته است که این منابع عبارتند از:

۱. داده های ارسالی از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که به صورت خود اظهاری جمع آوری می شوند.

۲. داده های حاصل از نظرسنجی شهرت توسط متخصصین آموزش عالی

۳. اطلاعات تولیدات علمی موسسات آموزش عالی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس

داده های رتبه بندی سال ۲۰۲۱ بیش از ۲۴۰۰۰ نشریه علمی را که توسط پایگاه اسکوپوس الزویر نمایه می‌شود را در بر می گیرد. تولیدات علمی دوره ۵ ساله ۲۰۱۹-۲۰۱۵ و استنادات دوره شش ساله ۲۰۲۰-۲۰۱۵ را شامل می شود.