فرسودگی پروژه‌هایی که افتتاح نشدند/ روایت سن بالا و اعتبار کم

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها- محمدحسین عابدی: برخی پروژه‌ها در استان سمنان وجود دارند که تاکنون پنج دولت را دیده‌اند و هنوز افتتاح نشده‌اند برخی‌هایشان جزو طرح‌های مهر ماندگار بودند که گویا قرار است چند دهه‌ای برای مردم استان سمنان ماندگار شود! برخی دیگرشان با وعده‌های دوساله کلنگ زنی شده‌اند و تاکنون ۱۵ سال از آغازشان می‌گذرد اما وجه مشترک تمام این طرح‌ها این است که هنوز افتتاح نشده‌اند.

برخی پروژه‌های استان سمنان هستند که اگر همین امروز هم افتتاح شوند دو دهه از عمرشان گذشته و ده سال دیگر فرسوده محسوب می‌شوند و برخی دیگر تاکنون هشت استاندار را به چشم دیده و همچنان به افتتاح نرسیده‌اند پروژه‌هایی که بیان تک‌تک آن‌ها یک جزوه چندین صفحه‌ای می‌شود و در قالب یک گزارش به تمام آن‌ها نمی‌توان پرداخت. در ادامه سعی می‌کنیم به‌اختصار برخی از مهم‌ترین آن‌ها را موردبررسی قرار دهیم.

تعداد بالای پروژه‌های نیمه تمام

اما پیش از آن باید پرسید چرا استان سمنان این حجم بالا از پروژه‌های نیمه‌تمام دارد؟ یکی از دلایل آن شاید این است که چهار دولت اخیر در دست مردانی از دیار قومس بوده‌اند و این افراد نگاه ویژه‌ای به استان خودشان داشته‌اند امانگاهی که مبتنی بر احساسات بوده تا نظر کارشناسی و شاید به همین دلیل است که هنوز از دولت نهم در سطح استان سمنان پروژه نیمه‌تمام وجود دارد.

دولت نهم وقتی روی کارآمد نهضت ورزشگاه سازی را در تمام ایران راه انداخت و این طرح بدون اینکه اصلاً کار کارشناسی صورت گیرد که آن شهر ظرفیت و گنجایش ورزشگاه‌های ۱۵ و پنج‌هزارنفری را دارد، یکی پس از دیگری، کلنگ زنی شد.

سهم استان سمنان نیز پنج ورزشگاه بود که چهار مورد از آن‌ها در زمره پروژه‌های نیمه‌تمام و مسن استان محسوب می‌شوند. ورزشگاه ۱۵ هزارنفری شاهرود، پنج‌هزارنفری گرمسار، دامغان و مهدی‌شهر در زمره پروژه‌هایی هستند که بیش از ۱۲ سال پیش کلنگ زنی شدند و هنوز به افتتاح نرسیده‌اند و تنها ورزشگاه تکمیل‌شده دراین‌بین، متعلق به مرکز استان است.

یکی از راهکارهایی که دولت برای افتتاح این پروژه‌های نیمه‌تمام در دستور کار قرارداد این بود که ورزشگاه‌ها را به دو فاز تقسیم کرد فاز نخست ورزشگاه‌های پنج‌هزارنفری مقرر شد تا با یک هزار نفر گنجایش و زمین چمن افتتاح شود تا فاز دوم آن‌ها در سال‌های آتی انجام بپذیرد. درباره ورزشگاه‌های ۱۵ هزارنفری مانند شاهرود نیز همین‌طور مقرر شد تا فاز نخست آن با پنج هزار نفر انجام شود و مابقی به دولت‌ها بعدی واگذار شود.

ورزشگاه تکمیل می‌شود

فرماندار شاهرود در گفتگو با خبرنگار مهر درباره روند اجرایی پروژه ورزشگاه ۱۵ هزارنفری شاهرود بابیان اینکه کلنگ این مجموعه سال ۸۸ زده‌شده است، می‌گوید: با جذب اعتبارات، مرحله اول این ورزشگاه در سال جاری به بهره‌برداری می‌رسد.

نادر فخری بابیان اینکه مرحله اول شامل جایگاه تماشاچیان، پیست دوومیدانی، زمین چمن و رختکن است، بیان کرد: تاکنون ۱۵ میلیارد تومان برای ساخت مرحله اول این ورزشگاه هزینه شده است.

در دیگر شهرستان‌های استان نیز قرار است همین اتفاق رخ دهد آن‌طور که مجتبی جان علی مدیرکل ورزش و جوانان استان سمنان می‌گوید: فاز نخست پروژه‌های ورزشی پنج‌هزارنفری در قالب ورزشگاه‌های یک هزار نفرِ با تکمیل چمن و پیست دومیدانی، رختکن و … به بهره برداری خواهد رسید.

البته باید گفت پروژه‌های نیمه‌تمام ورزش و جوانان فقط به همین چهار ورزشگاه منتهی نشده بلکه سالن‌های ورزشی متعددی نیز مانند سالن ورزشی سه هزار نفری شاهرود، مجموعه ورزشی مهدی شهر و … نیز در زمره پروژه‌های نیمه‌تمامی هستند که سال‌ها است افتتاح آنها صورت نمی‌گیرد.

راه و شهرسازی و پروژه‌های نیمه تمام

راه و شهرسازی از آن دست بخش‌هایی در استان سمنان است که به دلیل هزینه‌های بالای پروژه‌ها، همیشه در فهرست طرح‌های نیمه‌تمام استان سهمی ویژه دارد. پروژه‌های بزرگی مانند حرم تا حرم با گذشت بیش از هشت سال، شاهرود- آزاد شهر با گذشت بیش از ده سال، سمنان- فیروزکوه با گذشت بیش از پنج سال از طراحی، دامغان- معلمان و … در زمره پروژه‌هایی هستند که همچنان نیمه‌تمام باقی مانده‌اند.

۲۵ مرداد ماه ۹۷ وقتی عباس آخوندی وزیر وقت راه به شاهرود آمد تا از پروژه شاهرود- آزاد شهر بازدید کند ده سالی از تصویب و اجرای دو بانده کردن این طرح می‌گذشت، همچنین پروژه سه راهی مجن با اعتبار ۲۱ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان کلنگ زنی شد و قرار بود این طرح‌ها به زودی افتتاح شوند اما هنوز پروژه شاهرود – آزاد شهر به اتمام نرسیده و پروژه تقاطع مجن نیز یک زمین مسطح است!

اعتبارات جذب می‌شوند؟

وضعیت اما درباره جاده سمنان- فیروزکوه کمی بهتر است آنطور که معاون عمرانی استاندار سمنان می‌گوید: ۱۰ کیلومتر از مرحله ساخت قطعه سمنان-فیروزکوه در محدوده استان سمنان و ۱۵ کیلومتر از این جاده در محدوده استان تهران انجام شده است.

منوچهر فخری با بیان اینکه پیمانکار بومی استان با استفاده از ظرفیت ماده ۵۶ آماده تکمیل جاده سمنان-فیروزکوه است و در همین ارتباط برگزاری جلسات از سوی وزارت راه و شهرسازی برای تکمیل این طرح دنبال می‌شود، تاکید کرد: وزارت راه و شهرسازی مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال برای نصب گاردریل و نیوجرسی در ۱۰ کیلومتر ساخته شده جاده سمنان-فیروزکوه محدوده استان سمنان پرداخت می‌کند.

وی در ارتباط با ساخت جاده آزادشهر به شاهرود در محدوده استان سمنان نیز تصریح کرد: این طرح در چهار قطعه در حال انجام است که ساخت دو قطعه آن به پایان رسیده است. این طرح در سال جاری ۲۳۰ میلیارد ریال اعتبار دارد که تاکنون ۴۵ میلیارد ریال آن تخصیص یافت.

پروژه تقاطع آرادان، پل شهرک صنعتی سمنان، سه راهی مجن، کمربندی سمنان، بزرگراه حرم تا حرم و جندق-معلمان از دیگر پروژه‌های نیمه‌تمام راه‌های استان سمنان محسوب می‌شوند در حالی که پروژه راه گرمسار - سیمین دشت و جاده قصر بهرام نیز از مصوبات دولت نهم تا کنون بر زمین مانده است. از این دست پروژه‌ها همچنین باید به اتصال کریدور شمال- جنوب در منطقه شهرستان دامغان نیز اشاره کرد که البته اعتبارات چند هزار میلیارد تومانی مورد نیاز برای اتمام طرح‌های مذکور در سطح استان یکی از موانع اجرایی شدن آنها است.

نیروگاه‌های خورشیدی

عدم احداث نیروگاه هزار مگاواتی از مصوبات سفر دولت دهم در گرمسار و عدم اجرای دو نیروگاه خورشیدی در دامغان و سمنان که از دولت دهم صحبت آن بود از دیگر پروژه‌هایی هستند که اجرای آن‌ها می‌تواند برای استان سمنان دارای مزیت‌های ویژه‌ای باشد.

استاندار سمنان با بیان اینکه این استان دارای ۳۳۰ روز آفتابی است، به خبرنگار مهر، می‌گوید: سمنان دارای ظرفیت عظیم نیروگاه‌های خورشیدی است و مقرر شده تا این نیروگاه‌ها در سمنان و دامغان احداث شوند.

علی رضا آشناگر با بیان اینکه تولید ۱۰ مگاوات برق با احداث نیروگاه‌های خورشیدی در شهرستان‌های دامغان و سمنان در دستور کار قرار دارد، بیان کرد: برای این طرح‌ها به دنبال سرمایه گذار هستیم و همچنین اعلام کرده‌ایم که حمایت‌های خوبی از سرمایه گذاران حوزه انرژی‌های پاک مانند خورشیدی و بادی صورت خواهیم داد.

نکته قابل توجه اما این است که مسئولان استان سمنان اصلاً از روند اجرایی شدن پروژه یک هزار مگاواتی گرمسار اطلاعی ندارند! گویا در دولت دهم تنها این طرح ارائه شده و مورد تصویب قرار گرفته است مانند طرح‌هایی که در این چند سال اخیر شاهد هستیم که به صورت یکجا و در ظرف دقایقی اندک به تصویب می‌رسند بدون اینکه اصلاً ظرفیت سنجی شوند. در حالی استاندار سمنان از احداث نیروگاه‌های ۱۰ مگاواتی به شرط یافتن سرمایه گذار سخن می‌گوید که نیروگاه هزار مگاواتی خورشیدی در گرمسار مصوبه دارد!

پروژه‌های فرهنگی نیمه تمام

پروژه‌های متعدد فرهنگی در سطح استان هستند که نیمه‌تمام باقی مانده‌اند، موزه سمنان، پارک موزه دفاع مقدس که تنها یک فاز آن باقی مانده است، خانه مطبوعات استان سمنان که هفت سالی می‌شود پروژه‌ای ناتمام دارد، پردیس سینمایی سمنان که همچنان زمینی خالی است، پارک بانوان شاهرود و سمنان که وعده‌های آن متعلق به پنج سال قبل هستند و خوش‌بینانه ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند در کنار مجتمع فرهنگی شاهرود که هنوز راه و شهرسازی زمین آن را نیز به ارشاد واگذار نکرده در زمره این طرح‌ها هستند.

این در حالی است که استان سمنان به گفته مهدی جمال مدیرکل میراث فرهنگی استان «۱۰۹ هزار نفر در سه ماهه اول سال ۹۹ علی رغم وجود کرونا گردشگر داشته است» که ارائه و تکمیل طرح‌های فرهنگی می‌تواند به شناساندن فرهنگ غنی مردم دیار قومس به مسافران به خصوص زائران رضوی کمک شایانی کند.

یکی دیگر از پروژه‌های نیمه تمام مجتمع تبلیغات اسلامی استان سمنان واقع در شاهرود است که ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و با گذشت نزدیک به ۲۰ سال از کلنگ زنی و پنج سال از ساخت آن همچنان درگیر مسائلی مانند برق، آب، گاز و انشعابات و… است فقط در یک مورد سالن آمفی تئاتر مجهز این مجموعه که مانند آن به سختی در استان سمنان یافت می‌شود علی رغم نصب تمام صندلی‌ها، بلا استفاده باقی مانده است.

آبرسانی و طرح‌های نیمه تمام

آبرسانی هم از دیگر بخش‌هایی است که گویا همچنان برای مردم استان سمنان ماندگاری دارد و گُل این پروژه‌ها نیز طرح آبرسانی قطری با ۱۸ سال سن است که علی رغم صرف ۳۵ میلیارد تومان اعتبار آن هم در دهه ۷۰ و ۸۰ که انصافاً رقم قابل ملاحظه‌ای در آن زمان محسوب می‌شد، همچنان نیمه‌کاره است.

این پروژه در دهه ۷۰ کلنگ زنی شد و شاید آن را بتوان یکی از مسن‌ترین پروژه‌های نیمه‌تمام استان سمنان دانست این طرح قرار بود آب چشمه ساران قطری در ۶۵ کیلومتری شمال شاهرود را به بسطام و سپس شاهرود منتقل کند تا مشکل آب شرب مورد نیاز مردم شاهرود رفع شود.

مسئولان اما در همان ابتدای طرح یعنی نزدیک به ۲۰ سال پیش به جای لوله گذاری از چشمه تا شهر شاهرود، حفاری‌ها و لوله گذاری ها را از شاهرود به سمت چشمه انجام دادند در نتیجه کار به دشواری پیش رفت و همچنین بسیار طولانی شد.

این طولانی شدن سبب شد تا خشکسالی‌ها و بارهای اندک دبی آب استحصالی چشمه قطری را طی ۱۵ سال از ۲۰۰ لیتر بر ثانیه به ۵۰ لیتر بر ثانیه کاهش یابد در نتیجه طرح به دلیل طولانی شدن در حقیقت توجیه خود را از دست داد اما از آنجا که لوله گذاری از بیت‌المال انجام شده بود می‌بایست این طرح به اتمام می‌رسید تا اینکه مشکل دوم ایجاد شد و بعد از ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی دادستان علی آباد به ماجرا ورود کرد و حکم تعطیلی طرح به دلیل مناقشات محیط زیستی و حق آبه چشمه بین گلستان و سمنان صادر شد تا در نهایت پروژه برای هفت سال مسکوت بماند.

انتقال آب دریای خزر به سمنان

پروژه آبرسانی خزر به سمنان از دیگر پروژه‌های نیمه‌تمام است که استاندار سمنان درباره آن می‌گوید: اساسی‌ترین بحث در اجرای طرح انتقال آب دریای خزر به استان سمنان، تصویب توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی بود که با تلاش نمایندگان این استان در مجلس، این امر با رأی ۸۱ درصدی محقق شد.

آشناگر جذب سرمایه گذار برای اجرای تصفیه خانه‌ها، نمک زدایی، انتقال آب در داخل استان سمنان و همچنین اقدامات جانبی را دومین گام برای این طرح دانست و تصریح کرد: پروژه در واقع یکی از بزرگترین پروژه‌های تاریخ استان سمنان است لذا باید به دقت پیش برویم از سوی دیگر باید گفت اولویت ما در جذب سرمایه گذاران افراد و شرکت‌های داخلی و سپس خارجی هستند.

درست است که ردیف بودجه‌ای مربوط به مطالعه و اجرای انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی در سال ۹۷ به تصویب مجلس رسید اما این پروژه از سال ۹۳ در واقع آغاز و شش سال از زمان اجرای آن می‌گذرد و هنوز در درون استان سمنان اتفاق قابل توجهی رخ نداده است.

در زمینه آبرسانی همچنین پروژه‌هایی مانند سیمین دشت گرمسار، نمرود در شهرستان‌های گرمسار و سرخه، انتقال آب سد فینسک به سمنان، آب کالپوش و میامی، آبرسانی روستایی در بی ارجمند و جنوب دامغان و لایروبی قنوات و … نیز وجود دارند که هرکدام از سه تا ۱۱ سال قدمت دارند و اجرایی نشده‌اند و باید دید حال که آب اولویت نخست استان سمنان محسوب می‌شود تا چه زمان شاهد تأخیر در اجرای این طرح‌ها هستیم.

نیمه‌کارهای صنعت و تولید

صنعت و تولید دیگر بخشی است که در آن پروژه‌های نیمه‌تمام زیادی وجود دارد از داروسازی شاهرود که ۱۳ سال پیش تمام ساختمان‌های آن ساخته و حتی دستگاه‌های آن نیز خریداری شده تا ذوب آهن و فولاد شاهرود که فاز نخست آن در صورت تخصیص اعتبارات می‌توانست سال جاری افتتاح شود همگی در زمره طرح‌های هستند که به دلیل فقدان اعتبارات نیمه‌کاره مانده‌اند.

در غرب استان سمنان نیز پروژه‌های تولیدی و صنعتی بسیاری نیمه‌کاره مانده‌اند از منطقه آزاد اقتصادی گرمسار واگذاری زمین‌های آن پس از پنج سال تا راه اندازی کارخانه‌هایی که کلنگ زنی شده‌اند اما خبری از افتتاح آنها نیست همه نشان از مشکلات در بخش صنعت می‌دهد.

فولاد، کاغذ سنگی، ذوب آهن شاهرود، کارخانه قطعات خودروی دامغان و پروژه‌های صنعتی شهرستان سمنان در کنار واحدهای صنعتی نیمه‌تمام در سرخه، ایوان کی و گرمسار می‌توانند ظرفیت‌های عظیمی را برای اشتغال و توسعه اقتصادی استان فراهم کنند.