اما و اگرهای آموزش حضوری از نگاه معلمان

خبرگزاری تسنیم: سه روز پس از بازگشایی مدارس و الزام به حضور دانش‌آموزان سراسر کشور، ورق برگشت و این‌بار مبنا بر این شد تا حضور دانش‌آموزان در مدرسه اختیاری باشد.

البته معلمان و خانواده‌ها همگی بر ضرورت آموزش حضوری در مقایسه با آموزش مجازی تأکید دارند چرا که انتقال برخی مفاهیم و از سوی دیگر درک آن از سوی دانش‌آموزان در شیوه آموزش مجازی به آسانی امکان‌پذیر نیست.

مثلاً درباره آموزش کلاس اولی‌ها یا اساساً دانش‌آموزان دوره ابتدایی به شیوه آموزش مجازی و از سوی دیگر، درک برخی دروس دشوارتر مانند ریاضی، فیزیک و ... اما و اگرهای بسیاری مطرح است.

از همین رو در اینکه آموزش حضوری نسبت به آموزش مجازی اولویت بیشتری دارد و اساساً حضور طولانی مدت دانش‌آموزان در خانه و دوری از مدرسه تبعات روحی و روانی هم برای آنها به همراه دارد،‌ بحثی نیست.

اما اگر بخواهیم به شرایط خاص کرونایی نگاهی بینداریم باید توجه داشت که آموزش حضوری در این شرایط قطعاً استلزاماتی را نیاز دارد و فضای مدارس نمی‌تواند همانند گذشته باشد و قطعاً توجه به نکات بهداشتی، ضدعفونی مدارس و تأکید بر رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی موضوعی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.

در بحث رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط دانش‌آموزان دبستانی نگرانی‌ها جدی‌تر می‌شود چون اساساً در اینکه کودک دبستانی بتواند برای دو ساعت ماسک را نگه دارد یا اینکه فاصله اجتماعی را رعایت کند، تردیدهای بسیاری وجود دارد و در اینجا مسئولیت کادر مدارس برای مراقبت از سلامت کودکان بیشتر خواهد شد.

خبرگزاری  تسنیم تصمیم دارد در مصاحبه‌هایی با مدیران مدارس، معلمان، خانواده‌ها و نمایندگان مجلس وضعیت بازگشایی حضوری مدارس، مزیت‌های آموزش حضوری در مقایسه با آموزش مجازی، امکانات مدارس دولتی برای حضوری دانش‌آموزانی که روش آموزش حضوری را انتخاب کرده‌اند و الزامات مورد نیاز مدارس برای اجرای پروتکل‌های بهداشتی و ... را بررسی کند.

در این گزارش با تعدادی از معلمان به گفت‌وگو نشستیم تا از زاویه نگاه آنها به بررسی مزیت‌های آموزش حضوری و استلزامات لازم برای آموزش حضوری در شرایط کرونایی بپردازیم.

جالب آنکه بیشتر معلمان با آموزش به شیوه حضوری موافق‌اند چون انتقال مطلب و درک آن از سوی دانش‌آموز در این روش بسیار بیشتر است اما معلمان نگرانی‌هایی را هم درباره آموزش حضوری در شرایط کرونایی دارند و آن هم بیشتر از حیث بحث سلامت است.

برخی معتقدند که باید از همان ابتدا حضور دانش‌آموزان در مدارس اختیاری اعلام می‌شد تا هر فردی که احساس می‌کند نیاز به یادگیری حضوری دارد،  در مدرسه حاضر شود از سوی دیگر بعضی دروس مهم که یادگیری آنها از طریق مجازی دشوار است به شیوه حضوری برگزار شود.

مزیت‌های آموزش به شیوه حضوری

میثم حاجی پور که تا همین چند سال قبل در رشته حسابداری در هنرستان‌های مناطق جنوبی شهر تهران تدریس می‌کرد و حالا به ستاد منتقل شده است، درباره مزیت‌های آموزش حضوری معتقد است که بیشتر کارشناسان آموزشی در کشورهای مختلف براین باورند، دانش‌آموز و معلم باید از نزدیک با یکدیگر در ارتباط باشند و آموزش در فضای حقیقی شکل بگیرد چون در فضای آموزش حضوری، طرح پرسش از سوی دانش‌آموز و پاسخ به آن از سوی معلم سریعتر اتفاق می‌افتد و میزان یادگیری دانش‌آموز بالاتر است. در آموزش حضوری از ابزار کمک آموزش هم استفاده می‌شود اما در روش مجازی به دلیل کمبود زمان و نبود وسعت دید کافی برای دانش‌آموز نمی‌توان از ابزار کمک آموزشی به عنوان مکمل آموزش استفاده کرد و دانش‌آموزان به ویژه دبستانی‌ها از این موضوع محروم می‌شوند.

ایجاد انگیزه و آموزش نظم و انضباط از طریق حضور در مدرسه

او می‌گوید: در روش آموزش مجازی، چشم دانش‌آموز به موبایل یا کامپیوتر است اما ممکن است ذهن او درگیر اتفاقات پیرامونش در خانه باشد بنابراین حواسش کاملاً از کلاس درس دور است و در چنین وضعیتی قطعاً میزان یادگیری کاهش می‌یابد. در روش آموزش حضوری، کار گروهی شکل می‌گیرد و از این طریق بسیاری از مباحث مهم آموزشی به  دانش‌آموزان ارائه می شود همچنین ارتباط اجتماعی شکل می‌گیرد و دانش‌آموز انگیزه بیشتری برای یادگیری خواهد داشت. نظم  و انضباط هم از کلاس‌های درس آغاز می‌شود و تا وقتی که آموزش حضوری نباشد یادگیری نظم و انضباط اتفاق نمی‌افتد و مدرسه بهترین محل برای آموزش نظم است.

چالش‌های یادگیری دانش‌آموزان به شیوه مجازی از جمله مشکلاتی بود که سال تحصیلی  گذشته از سوی خانواده‌ها مطرح بود، از سوی دیگر برخی دانش‌آموزان نیز ابزار لازم برای حضور در کلاس‌های مجازی را نداشتند.

آسیب‌های فضای مجازی در کمین دبستانی‌ها

حاجی پور درباره مشکلات یادگیری به شیوه آموزش مجازی می‌گوید: تمام دانش‌آموزان هیچگاه نسبت به آموزش برابر نیستند و تفاوت‌هایی بین آنها وجود دارد و باید تفکیک شوند. اما یکی از چالش‌های مهم آموزش مجازی این است که آموزش خاصی را برای حضور دانش‌آموزان در فضای مجازی نداشتیم و دائم فضای مجازی تقبیح می‌شد اما حالا می‌گوییم باید از طریق همین فضای مجازی، درس‌ها را بیاموزید. حضور دانش‌آموزان به ویژه دبستانی‌ها در فضای مجازی موجب ایجاد نگرانی‌هایی برای خانواده‌ها شده و به لحاظ رفتاری ممکن است مشکلاتی هم برای کودکان ایجاد شود بنابراین باید استفاده از فضای مجازی را کنترل کنند.

ریاضی و فیزیک را چگونه می‌توان مجازی آموزش داد؟!

او ادامه می‌دهد: برخی دروس مانند ریاضی و فیزیک در دبیرستان نیازمند محاسبات است و حتی یادگیری آن در کلاس درس حضوری هم برای برخی دانش‌آموزان با اشکالاتی همراه است قطعاً در آمزش مجازی میزان یادگیری کاهش می‌یابد و نتیجه آن سال‌های آینده مشخص می‌شود. در هنرستان‌ها برخی رشته‌ها که ابزار کار برای آنها وجو دارد مانند کامپیوتر و نقشه کشی باید حتما حضوری ارائه شوند و نمی‌توان آنها را مجازی آموزش داد  ضمن اینکه تعداد دانش‌آموزان هنرستانی در کلاس‌های درس کمتر است و می‌توان با فاصله گذاری مناسب، کلاس‌ها را حضوری برگزار کرد.

جلب اعتماد خانواده‌ها مهمترین رکن برای بازگشایی مدارس

حاجی پور درباره استلزامات آموزش حضوری معتقد است که مهمترین محور جلب اعتماد خانواده‌ها است و برای این هدف باید کلاس‌های درس روزانه ضدعفونی شوند، رفت‌وآمد دانش‌آموزان به مدرسه کنترل شده و در جمعیت‌های کم باشد، فاصله اجتماعی بین دانش‌آموزان حفظ شود و در زنگ تفریح دائم این موضوع به آنها گوشزد شود و با توجه دقیق به رعایت پروتکل‌های بهداشتی و نظارت بر آن می‌توان اعتماد خانواده‌ها را جلب کرد تا آنهایی که تمایل دارند با خیال راحت‌تری فرزند خود را به مدرسه بفرستند و تا نتوانیم این موضوع را محقق کنیم نباید انتظار داشته باشیم خانواده‌ها با ما همراهی کنند.

امکان تست کرونا برای معلمان و دانش‌آموزان فراهم شود

او ادامه می‌دهد: سال تحصیلی شروع شده است آیا سطح سلامت معلمان، کادر آموزشی و دانش‌آموزان برای ورود به مدرسه چک شده است. برای اعتماد سازی نیاز است سازوکاری فراهم شود تا معلمان و دانش‌آموزان تست رایگان کرونا بدهند و بعد از ارائه گواهی سلامت در کلاس درس حاضر شوند.

 معلم ریاضی: درس ریاضی را نمی‌توان مجازی آموزش داد

فراهم کردن الزامات آموزش حضوری موضوع دیگری است که ذوالفقاری دبیر ریاضی یکی از مدارس منطقه 8 تهران به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: آموزش مجازی برای درس ریاضی مناسب نیست در کلاس درس حضوری، دانش‌آموز سوالات خود را مطرح می‌کند و معلم با حل تمرین تلاش می‌کند تا مطلب برای او تفهیم شود حتی در کلاس درس حضوری از حالات چهره دانش‌آموزان متوجه می‌شوم که متوجه مطلب شده‌اند یا خیر.

او معتقد است: می‌توان در قالب گروه‌های 6 تا 10 نفره دانش‌آموزان را به کلاس درس آورد و ریاضی را حضوری آموزش داد اما در 35 دقیقه هم نمی‌توان مطلب را تفهیم کرد چون فرصت خیلی کوتاه است البته در کلاس درس هم دائم باید به دانش‌آموزان تذکر بدهیم ماسک را درنیاورند، فاصله را رعایت کنند یا از وسایل شخصی یکدیگر استفاده نکنند.

آموزش حضوری یک ضرورت برای حاشیه شهرها

وضعیت دانش‌آموزان مناطق محروم و حاشیه شهرها البته قدری متفاوت‌تر است، اینجا دیگر آموزش حضوری یک ضرورت است چون بیشتر دانش‌آموزان به ابزارهای آموزش مجازی دسترسی ندارند و بسته بودن درهای مدارس می‌تواند زمینه جدایی کامل دانش‌آموزان با جریان آموزش را رقم بزند و حتی در این میان ممکن است برخی دانش‌آموزان به ویژه در دوره متوسطه با پیوستن به بازار کار ترک تحصیل کنند.

معلمی از زاهدان: برخی دانش‌آموزان حتی توان خرید ماسک ندارند

در همین رابطه یکی از معلمان که در یکی از دبستان‌های مناطق حاشیه‌ای شهر زاهدان می‌گوید: دانش‌آموزان کلاسم به صورت حضوری و با تقسیم‌بندی به گروه‌های کوچک‌تر یک روز در میان به مدرسه می‌آیند اما متأسفانه مدرسه امکانات بهداشتی مناسبی ندارد، وضعیت سرویس‌های بهداشتی قابل قبول نیست همچنین ضدعفونی مدرسه اصلاً انجام نمی‌شود، مواد ضدعفونی کننده و دستگاه تب سنج هم نداریم.

او می‌گوید: چون منطقه محروم است بعضی دانش‌آموزان ماسک ندارند و مدرسه هم سرانه‌ای نگرفته است که بتواند برای دانش‌آموزان ماسک تهیه کند، برای تدریس حضوری نیاز است که به این کمبودها توجه داشته باشیم.

تدریس حضوری یک ضرورت است چون دانش‌آموزانم موبایل ندارند

این معلم با این وجود معتقد است که تدریس حضوری برای دانش‌آموزانش چون در حاشیه شهر هستند یک ضرورت است چرا که بیشتر خانواده‌ها یک گوشی دارند که آن هم دست پدر خانواده است که معمولاً شب‌ها به خانه می‌آید بنابراین دانش‌آموز ابزاری برای دسترسی به آموزش مجازی ندارد. در چنین شرایطی بهتر است کلاس‌های درس برای دانش‌آموزان در ساعات محدود به صورت حضوری برگزار شود، تدریس حضوری به نفع دانش‌آموزان حاشیه شهرهاست البته به شرط آنکه پروتکل‌های بهداشتی کامل رعایت شود، کلاس‌ها با حداقل دانش‌آموز برگزار شود،‌ همه دانش‌آموزان بتوانند ماسک تهیه کنند، کلاس‌های درس بعد از هر روز ضدعفونی شود، تب سنجی انجام شود، دانش آموزان در ورودی مدرسه بتوانند دست‌های خود را ضدعفونی کنند.

او بیان می‌کند:  هم‌اکنون هوا گرم است و کلاس درس هیچ دستگاه سرمایشی ندارد،‌ بچه‌ها هم گرمشان که می‌شود ماسک را برمی‌دارند و تا تذکر ندهم ماسک نمی‌زنند!

به گزارش تسنیم، به نظر می‌رسد نمی‌توان با تمام دانش‌آموزان و مدارس به یک شیوه ثابت برخورد کرد، در هر استان با توجه به وضعیت امکانات موجود باید مدل‌های مختلفی را برای آموزش دانش‌آموزان ارائه کرد و راهکار اخیر آموزش و پرورش برای اختیاری کردن حضور دانش‌آموزان در مدارس می‌تواند یک گزینه مناسب باشد اما در حاشیه شهرها و مناطق محروم باید با قدری جدی‌تر به مقوله نگاه کرد و با برگزاری حضوری کلاس‌های درس، مانع بازماندگی از تحصیل دانش‌آموزان شد.