گشایش اقتصادی از روی کاغذ تا عمل

طرح پیشنهادی دولت دوازدهم در زمان مورد نظرشان به دلیل آنچه برخی از جمله رییس مجلس از آن به عنوان اختلاف کارشناسی نام بردند، رونمایی نشد و طبق گفته‌های رییس دفتر رییس‌جمهور، برای تصمیم‌گیری نهایی خدمت مقام معظم رهبری ارسال شد. مطابق گفته‌های حسن روحانی، دولت به صورت جدی به دنبال کنترل نقدینگی، مقابله با تحریم‌های ترامپ و ایجاد تعادل ما بین درآمد و هزینه مردم است.

این طرح که به تصویب دولت و سران قوا رسیده، می‌تواند گره‌گشای وضعیت سخت و پیچیده اقتصاد ایران شود. حسن روحانی در آخرین صحبت‌های خود، پیشنهاد داده است که سکه و دلار جای سرمایه‌گذاری نیست، اما بورس و خرید نفت می‌تواند جای امنی برای سرمایه‌گذاری مردم باشد. این در شرایطی است که کسب و کار مردم طی دو سه سال اخیر روزگار ناخوشی را پشت سر گذاشته است و نگاهی به وضعیت موجود بازارها گویای این حقیقت است.

افزایش تورم در کشور در حال حاضر باعث شده که سفره خانوار کوچک شود؛ به طوری که هر دوره، کالاها و خدمات مورد نیاز خود را از سبدهایشان حذف می کنند. بنگاه‌های تولیدی نیز به دلیل شرایط اقتصادی کشور، فشار روانی مبهم بودن آینده اقتصاد را هر روز لمس می‌کنند و امیدی به سرمایه‌گذاری در صنعت و تولید و بنگاه‌داری ندارند. به عبارتی، بنگاه‌های اقتصادی به دلیل سیاسی شدن صادرات و سخت‌تر شدن فعالیت در این حوزه، به تجارت خارجی امید چندانی ندارند.

تحریم‌های فعلی که در آن قرار داریم، به گفته کارشناسان یکی از پیچیده‌ترین تحریم‌های تجربه شده تا امروز بوده که دولت را مجبور به برخوردهای انفعالی و همچنین اتخاذ تصمیم‌های متناقض و پشت سر هم کرده است. تردید نیست که در این اوضاع و شرایط هر فرد یا گروهی که به هر دلیل سیاسی و اقتصادی و یا خانوادگی دسترسی بیشتری به اطلاعات و تصمیمات دارد، می‌تواند منافع بیشتری را کسب کند.

حال دولت برای گشایش اقتصاد، طرحی تازه را در دستور کار دارد. با این حال، در این شرایط برای بسیاری از مردم این سوال وجود دارد که چه تضامینی وجود دارد که اگر نفت به قیمت بالاتر در آینده فروش رفت، پولش به حساب آنها خواهد رفت و برعکس آن نیز اگر قیمت‌های نفت نسبت به امروز افت پیدا کرد، دولت چگونه خسارت آن‌ها را جبران می‌کند.

متاسفانه دولت دچار کسری بودجه فزاینده است و این یعنی چشم انداز تورمی سال ۹۹ به دلیل افزایش هزینه‌های بخش سلامت و همچنین تقلیل بار مالی حمایت از خانوارها و بنگاه‌های آسیب دیده کسری بودجه مضاعف خواهد بود. با این اوصاف، اولویت اصلی باید رفع کسری بودجه و مقابله با پولی شدن آن باشد. در این صورت دود تبعات تورمی آن به چشم همه مردم مخصوصا دهک‌های ضعیف خواهد رفت. دولتمردان صحبت از پیش فروش ۲۲۰ میلیون بشکه نفت به مردم در یک بازه زمانی یک ماهه کرده‌اند. طبق این طرح مردم نفت را به بهای دلار ارز سنا می‌خرند و پول آن را اما به تومان می‌دهند و سرانجام پول خود را به تومان پس می‌گیرند.

صنعت موازی را هم در این طرح گنجانده‌اند که حکایت از دادن وکالت به وزارت نفت برای فروش این نفت دارد. این پیش فروش نفت مجهولات بسیاری دارد که هنوز جواب‌های قانع‌کننده‌ای برای آن داده نشده و افزایش و کاهش قیمت‌های جهانی نفت و یا تغییر در نرخ برابری دلار با پول ایران و امکان فروش نفت پس از پایان بازه زمانی یک ساله که رفع تحریم‌ها را پیش فرض می‌گذرد، از جمله موضوعات محل سوال است.

* تحلیلگر اقتصادی

۲۲۳۲۲۵