ترکیه: تهدید کشورهای اروپایی فاقد مبانی قانونی است

هفت کشور اروپایی در نشست اخیر خود درباره تنش‌های شرق مدیترانه میان ترکیه و یونان علیه آنکارا موضع گرفتند و اعلام کردند که اگر آنکارا از گفت‌وگو پرهیز کند آماده حمایت از تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه ترکیه هستند. وزارت امور خارجه ترکیه در واکنش چنین اقدامی را فاقد مبانی قانونی دانست.

پرچم‌های ترکیه، اتحادیه اروپا و یونان ـ عکس از shutterstock

مناقشه یونان و ترکیه بر سر منابع انرژی در مدیترانه شرقی ادامه دارد. رهبران کشورهای فرانسه، یونان، ایتالیا، اسپانیا، قبرس، مالت و پرتغال در پی بالا گرفتن نگرانی‌ها از درگیری احتمالی میان این دو کشور به‌دلیل عملیات اکتشافی ترکیه برای گسترش منابع انرژی و نفوذ خود در منطقه، نشستی را روز گذشته پنج‌شنبه ۲۰ شهریور / ۱۰ سپتامبر در جزیره کرس فرانسه برگزار و در پایان آن بیانیه‌ای علیه ترکیه صادر کردند.

حامی آکسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه جمعه ۲۱ شهریور / ۱۱ سپتامبر با انتشار بیانیه‌ای موضع‌گیری سران هفت کشور اروپایی را «یک‌جانبه، مغرضانه و فاقد اعتبار قانونی» دانست.

در این بیانیه، آکسوی با اعلام این‌که ترکیه نامزد عضویت در اتحادیه اروپا و دارای طولانی‌ترین مرز زمینی در مدیترانه شرقی است، نوشته است:

«یونان باید بدون پیش‌شرط بر سر میز مذاکره با ترکیه بنشیند و بخش روم‌نشین قبرس با جمهوری ترک قبرس شمالی در مورد تقسیم درآمد برای اکتشاف و بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی همکاری کند. همچنین کشورهای امضاکننده بیانیه مذکور نیز به‌بهانه همبستگی نباید با یک رویکرد یک‌جانبه برخلاف قونین بین‌المللی و حقوق اتحادیه اروپا عمل کنند.»

در این بیانیه تأکید شده است که «یونان برای کاهش تنش در مدیترانه شرقی باید کشتی‌های نظامی خود در اطراف کشتی اکتشافی اوروچ رئیس را به کشور فراخواند، از تلاش‌های ناتو برای رفع اختلاف‌ها پشتیبانی کند، از نظامی کردن جزایر شرقی دریای اژه دست بردارد و به اعمال فشار علیه اقلیت ترک در تراکیه غربی پایان بدهد.»

تراکیه غربی منطقه‌ای در یونان، و در بخش شمال غربی ترکیه ‌است و شامل استان مقدونیه شرقی و تراکیه می‌شود. بیشترین تعداد مسلمان‌های این منطقه را تُرک‌ها تشکیل می‌دهند.

هفت کشور اروپایی در بیانیه پایانی خود در نشست فرانسه گفته بودند:

«پشتیبانی و همبستگی کامل با یونان و بخش روم‌نشین قبرس در برابر تدابیر هجومی آنکارا و حملات مکرر به استقلال این کشورها را بار دیگر یادآوری می‌کنیم. ما کشورهای منطقه را به احترام به قوانین بین‌المللی و حقوق بین‌الملل دریاها فرامی‌خوانیم و از طرف‌ها دعوت می‌کنیم اختلاف‌ها را از طریق گفت‌وگو و مذاکره حل کنند. اتحادیه اروپا آماده است در صورت ادامه فعالیت‌های یک‌جانبه ترکیه و عدم تمایل این کشور به مذاکره، فهرستی از تدابیر محدودکنند بیشتر را تهیه کند. این فهرست در ۲۴ و ۲۵ سپتامبر (۳ و ۴ مهر) تهیه خواهد شد و ممکن است در نشست سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز مطرح شود.»

امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه روز پنج‌شنبه بار دیگر بر لزوم یکپارچگی اروپا برای مقابله با اقدامات «یک‌جانبه» ترکیه تأکید کرد و خواستار اتحاد و صراحت بیشتر کشورهای اروپایی در اتخاذ موضع علیه ترکیه شد. مکرون تأکید کرد که ترکیه «دیگر یک شریک محسوب نمی‌شود» اما در پایان لحن ملایم‌تری به خود گرفت و گفت رهبران اروپا می‌خواهند «با حسن نیت» دوباره با آنکارا گفت‌وگو کنند.

مصطفی شنتوپ، رئیس پارلمان ترکیه روز جمعه تصمیمات هفت کشور اروپایی علیه ترکیه را بی‌اهمیت خواند و در واکنش به سخنان مکرون گفت:

«دلیل اصلی ناراحتی فرانسه افزایش قدرت و تأثیرگذاری ترکیه در جهان، منطقه و به‌ویژه آفریقا است. فرانسه ناراحتی خود را نیز با حمایت از ادعاهای پوچ، بی‌اساس و غیرقانونی یونان ابراز می‌کند.»

فواد اوکتای، معاون رئیس‌ جمهوری ترکیه نیز در واکنش به سخنان مکرون در یادداشت کوتاهی در توئیتر رئیس جمهوری فرانسه را نماینده «ذهنیت استعماری» خواند و گفت ترکیه به رهبری رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری این کشور به یاری «مظلومان جهان» می شتابد و «تاریخ را رقم خواهد زد».

فرانسه به‌منظور حمایت از یونان و قبرس در روزهای گذشته دست به گشت‌های نظامی در شرق مدیترانه زده است.

کیریاکوس میتسوتاکیس، نخست‌وزیر یونان نیز روز پنج‌شنبه در مقاله‌ای نوشت اگر ترکیه از منطقه مورد مناقشه شرق مدیترانه خارج نشود اروپا ترکیه را تحریم کند. او نوشت:

«اگر ترکیه از این کار امتناع کند چاره دیگری جز اعمال تحریم از سوی رهبران اروپا علیه این کشور نمی‌بینم. این فقط به همبستگی اروپا مربوط نمی‌شود. این به‌رسمیت شناختن منافع حیاتی – منافع استراتژیک اروپا – در حال حاضر است. اگر اروپا می‌خواهد از قدرت ژئوپلیتیکی واقعی خود استفاده کند به‌راحتی نمی‌تواند از ترکیه جنگ‌طلب دلجویی کند.»

اردوغان پیش از این اعلام کرده بود که کشورش ۳۲۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی مایع در دریای سیاه اکتشاف کرده که بزرگ‌ترین اکتشاف تاریخ در دریای سیاه بوده است. او اظهار امیدواری کرده بود که تولید از این ذخایر تا ۲۰۲۳ آغاز شود.

یونان این کاوش‌ها را غیرقانونی می‌داند. اتحادیه اروپا نیز اقدامات ترکیه را محکوم کرده و از آنکارا خواسته است که حفاری‌ها را متوقف کند. آنکارا اما می‌گوید آب‌هایی که در آن گاز طبیعی اکتشاف شده است متعلق به ترکیه است.

بیشتر بخوانید:

رزمایش نظامی پربازتاب ترکیه در شمال قبرس