جوانان هنرمند، گام دوم انقلاب را پیش می‌برند

سیاست‌گذاری در حوزه هنر، یکی از وظایف عمده معاونت هنری است، پس از ابلاغ برنامه‌های گام دوم انقلاب و دستوراتی که در راستای پیشبرد آن از سوی مقام معظم رهبری مطرح شد، معاونت هنری با نسل جوانی که در حوزه هنر در ایران فعالیت می‌کنند، می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. معاون هنری وزیر ارشاد، درباره سیاست‌گذاری‌های این نهاد با خبرنگاران ایرنا، گفت‌وگو کرد.

سید محمد مجتبی حسینی، در گفتگوی با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره رابطه هنر و تاثیر آن در پیشبرد گام دوم انقلاب، اظهار داشت: ما نسل جوانی در حوزه هنر داریم، مثلا در سال ۹۸، با وجود شیوع کرونا در دو ماه آخر سال، شش هزارو ۵۰۰ عنوان تئاتر مجوز گرفته و پنج هزارو ۵۰۲ اجرا روی صحنه رفته و بیش از چهار هزار کنسرت موسیقی و چهار هزار نمایشگاه هنرهای تجسمی برگزار شده است.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، افزود: عمده پدیدآورندگان آنها جوان هستند، استعدادهای شگرفی که در آینده جلوه بیشتری خواهد داشت. این جوانگرایی از نکات مهم بیانیه گام دوم است، هنر امیدآفرین است؛ هم تصویر مناسب به ما نشان می‌دهد و هم ناخوشی‌ها را ترمیم می‌کند. نقشی که هنر در اقتصاد دارد حائز اهمیت و در الگوهای اقتصادی اثرگذار است.

وی با تاکید بر ضرورت کارشناسی آثار، گفت: رویکرد ما طوری باشد که ذائقه‌ها تربیت و تمام سلیقه‌ها در آن دیده و بهترین کیفیت لحاظ شود. بیانیه گام دوم عرصه ما می‌توانیم است و ما جوانان هنرمند بسیاری داریم.

سیاست‌گذاری بدون موازی‌کاری، حمایت‌گری با تقسیم کار

حسینی درباره موازی‌کاری‌هایی که پیرامون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی روی می‌دهد، گفت: در قانون تاسیس و تشکیل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در سال ۱۳۶۵ به تصویب رسیده است، فعالیت‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سیاست‌گذاری، هدایت و نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی و هنری خلاصه می‌شود.

وی افزود: در بعضی از محورها در واقع اگر قرار به موازی‌کاری باشد، نه تنها فرجام نیکی ندارد، بلکه به خسران نیز منجر می‌شود. در بعضی از موارد موازی‌کاری، نه تنها بد نیست، بلکه به تقویت بنیان‌ها نیز منجر می‌شود. این که حکمی کلی صادر کنیم و بگوییم موازی کاری بد یا خوب است، نیاز به مطالعه دارد.

معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، بیان کرد: در سیاست‌گذاری حتما موازی کاری بد است، چون ما یک کشور هستیم، یک حاکمیت و یک دولت داریم. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطابق قانون باید چشم و دست حاکمیت برای تمشیت و تولیت حوزه فرهنگ و هنر باشد، بنابراین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که باید درباره سیاست‌گذاری به نتیجه برسد و همه دستگاه‌های اجرایی از آن تمکین کنند اما در عرصه حمایت‌گری با یک تقسیم کار روشن و همکاری می‌توان کار را حتی به صورت موازی پیش برد.

حسینی با اشاره به این که در بعضی کشورها، وزارت فرهنگ، موضوع حمایت را از دستور کار خود خارج کرده است، افزود: در این کشورها شهرداری‌، برای حمایت از هنرمندان و رویدادهای هنری اقدام می‌کند اما سیاست‌گذاری منحصرا در اختیار وزارت فرهنگ باقی مانده است.

معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: مشکلی که امروز با آن مواجه هستیم، موضوع نظارت و سیاست‌گذاری است. این که مثلا در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مدیریتی در حوزه موسیقی داشته باشد اما سازمان صدا و سیما، سیاست دیگری را اتخاذ کند، یک بام و دو هوا می‌شود یا در حوزه هنرهای تجسمی، وزارت فرهنگ یک سیاست را در پیش گیرد اما وزارت کشور و شهرداری‌ها، برای مجسمه‌ها و یادمان‌های شهری این قوانین را قائل نباشند  و هر شهر سلیقه‌ای کار کند، طبیعتاً این کار مذموم است.

شفافیت سیاست‌های هنری، مهم‌ترین عامل همراهی سرمایه‌گذاران

وی درباره تاثیر موازی‌کاری بر مشارکت‌ بخش خصوصی گفت: سیاست‌گذاری باید در اختیار یک نهاد باشد و آن نهاد بر اساس اصول مطالعه شده متقن و روشن، بگوید من تابع این قوانین هستم، در حوزه اجرا هم بگوید که من نسبت به این موارد حساس هستم و مطالبه‌گری می‌کنم. در آن صورت من به عنوان بخش خصوصی می‌دانم که اگر وارد کار شوم در چه صورتی با من برخورد می‌شود، و در چه صورتی از حمایت‌های نهاد سیاست‌گذار بهره‌مند می‌شوم، این موضوع روشنی است اما زمانی که سیاست‌گذاری واضح نباشد، من می‌توانم هر چیزی را از نظر خودم مطلوب بدانم و به این ترتیب دچار اختلاف عقیده می‌شویم.

حسینی ادامه داد: در موارد نظارتی، مصوبه ۴۱۷ شورای انقلاب فرهنگی، ۱۴ بند را مشخص کرده و می‌گوید اداره هنرهای نمایشی باید یک شورای ارزیابی و نظارت داشته باشد، تئاترهایی که می‌خواهد برگزار شود توسط این شورا تایید شود و باید ببینند که این ۱۴ بند در یک اثر نمایشی رعایت شده باشد.

معاون وزیر فرهنگ، شفافیت سیاست‌های هنری را لازمه همراهی سرمایه‌گذاران دانست و افزود: وقتی تکلیف نظارت و سیاستگذاری مشخص باشد، طبیعتاً بخش خصوصی به عنوان سرمایه‌گذار، اطمینان حاصل می‌کند با ورود به این عرصه، می‌تواند موفق شود. سرمایه گذار جایی که ریسک بالایی دارد، حضور پیدا نمی‌کند.

اقتصاد فرهنگ با اقتصاد مقاومتی هم‌ساز است

حسینی ویژگی‌های اقتصاد فرهنگ و هنر را برشمرد و گفت: یکی از ویژگی‌های اقتصاد فرهنگ و هنر این است که می‌تواند با الگوی اقتصاد مقاومتی هم ساز باشد و در شکوفایی اقتصاد و تاثیر بر اشتغال، به شدت اثرگذار است. بعضی از رشته‌ها که به عنوان هنر سنتی به آن نگاه می‌کنیم، می‌تواند به امروز بپیوندد و بر اساس الگوی امروزی، رشد و فعالیت کند، در عرصه‌های مختلف این استعداد وجود دارد که می‌توان از آن بهره گرفت.

اماکن هنری، از بهره‌برداری تا حفاظت

وی درباره مسئولیت حفاظت و نگهداری از اماکن هنری، افزود: یکی از اتفاقاتی که در ساختار وزراتخانه افتاده و می‌تواند مورد بازنگری قرار بگیرد، همین روند بهره‌برداری و حفاظت از اماکن است. بهره‌برداری این اماکن در اختیار معاونت هنری است اما مالک آن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و حفاظت و مرمت آن در دفتر توسعه عمرانی معاونت توسعه مدیریت و منابع این وزارتخانه است.

وی ادامه داد: ما به عنوان بهره‌بردار، نکاتی را می‌دانیم که این نهاد برای انجام کارهای ما، همه اماکن متعلق به وزارتخانه در سراسر کشور را باید در نظر بگیرد. ممکن است این کار از نظر عمرانی نمره قابل قبولی بگیرد اما از نظر ما مناسب نباشد، چون در اماکن هنری، تیره و روشنی یک خانواده از رنگ اهمیت دارد اما برای پیمانکار این موضوع مهم نیست.

حسینی اضافه کرد: در دوره حضور من به دلیل پیوستگی اجزای وزارتخانه و تعامل داخلی خوبی که با هم داریم این معضل نتوانسته بر مرمت اماکن، تاثیر منفی بگذارد. ما عملیات‌های کلانی را پشت سر گذاشتیم، در موزه هنرهای معاصر، بنیاد رودکی و تئاتر شهر، کارهای بزرگی صورت گرفته است. البته به این معنا نیست که دیگر نیازی به تعمیر وجود نداشته باشد اما تا جایی که ما توانسته‌ایم کار را انجام بدهیم و تا اندازه‌ای که منابع در اختیار ما قرار گرفته، مرمت و بازسازی اماکن انجام شده است.

وی به موزه استانداری کرمان اشاره کرد و گفت: همه آثار این موزه با همکاری معاونت هنری، مرمت شده است که کاری استثنایی بود. آثار خارجی ارزشمندی  در این موزه هست و از سوی دیگر بزرگترین گنجینه آثار سهراب سپهری هم در این مجموعه قرار دارد.

سامانه صدور مجوزهای آنلاین

حسینی درباره سامانه صدور مجوزهای آنلاین، چنین توضیح داد: سامانه‌های صدور مجوز نگارخانه‌ها و مجسمه‌ها و نگارخانه‌های شهری، ۸۰ درصد از کارشان پیش رفته است. سامانه آموزشگاه‌های هنری تحویل موقت شده است و کار آزمایشی خود را آغاز کرده، سامانه آموزش‌های مهارتی در مرحله ۴۰ درصد است، سامانه موسیقی در حال حاضر یک سامانه بر خط دارد اما مشکلات بسیاری داشته و سامانه دیگری در حال ساخت است.  در مجموع از ۶ مجوزی که معاونت هنری دارد، اطلاعاتش را در اختیار مدیریت آی تی قرار دادیم، که بتوانند در اسرع وقت سامانه آن را بسازند و بر خط شود.

وی درباره استفاده از قانون کپی رایت در برنامه‌های هنری گفت: این موضوع نیاز به عزم جدی قانون‌گذاری دارد که کمتر به آن پرداخته می‌شود، ما بیشتر از حوزه کتاب با کپی رایت مشکل خواهیم داشت.

وی اضافه کرد: این کپی رایت درباره اقتباس آثار سینما و تئاتر اعمال نمی‌شود، چون قالب اثر متفاوت است و مواضع متفاوتی وجود دارد.

حمایت از طرح و برنامه و فعالیت‌های فرهنگی و هنری

حسینی در پاسخ به این سوال ایرنا که معاونت امور هنری برای ادامه کمک به هنرمندان در دوران کرونا چه برنامه هایی را در دست اقدام دارد؟، اظهار داشت: در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سنوات گذشته، تقسیم‌بندی‌های شکل گرفته است، خدمات اشخاص حقیقی نظیر تسهیلات، یا خدماتی که به شخص هنرمندان ارایه می‌شود، در حوزه مسئولیت صندوق اعتباری است، خدمات نیز به اهالی هنر و هنرمندان از این صندوق انجام می شود.

 معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: دو دهه پیش همه این موارد در حوزه معاونت هنری بود، پس از تشکیل صندوق اعتباری هنر رفته رفته این مسئولیت‌ها، به عهده این نهاد سپرده شد، بنابراین معاونت هنری، منابع، ساز و کار و یا قواعدی برای پرداخت وام یا حق بیمه به هنرمندان ندارد و همه موارد از طریق صندوق پیگیری می‌شود. برنامه اصلی معاونت هنری، حمایت از طرح و برنامه و فعالیت‌های فرهنگی و هنری است.

تنوع برگزاری برنامه های مختلف در فضای مجازی همزمان با ایام کرونا

حسینی با بیان این که بخشی از این فعالیت‌ها در تاثیر ناگزیری که کرونا بر زندگی همه ما گذاشته، دچار تغییر شده است، افزود: مثلا برگزاری تئاترها و کنسرت‌ها با مصوبه ستاد ملی کرونا برای  مدتی تعطیل شد، اما به این معنا نبود که معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، این تعطیلی را به عنوان تعطیلی فعالیت‌های موسیقایی یا هنرهای نمایشی تلقی کند، در همین دوران بیش از ۵۰ کنسرت به صورت برخط با همکاری معاونت هنری در تهران ایران و استان‌ها مورد حمایت قرار گرفته و بیش از بیست تئاتر، به صورت آنلاین برگزار شده است. پس از آن‌که ستاد کرونا اجازه بازگشایی به فعالیت‌های هنری داد، گالری‌ها یا و سالن‌های تئاتر، آغاز به کار کردند و رویدادهای آن‌ها برگزار می‌شود، علاوه بر این اجراهایی که نیاز به صحنه نداشت، در روند دریافت مجوز قرار گرفت و به طور کلی خدمات تعطیل نشد.

 معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: رویدادهای متنوعی نیز در این مدت برگزار شد، از جشنواره مجازی کرونا را شکست می‌دهیم در زمینه کاریکاتور که از ۸۰ کشور در آن شرکت کردند، جشنواره موسیقی جوان که مرحله اول آن به صورت مجازی برگزار شد و نخواستیم که شرکت کنندگان این جشنواره که جوانان هستند، همینطور استادان و داوران بخاطر برگزاری اجتماع دچار مشکل شوند. جشنواره هنرهای تجسمی جوانان نیز در حال برنامه‌ریزی است که به صورت مجازی برگزار شود، غیر از این ارکسترهای ملی و سمفونیک، اجرای آفلاین داشتند که در شبکه‌های مجازی پخش شد، مثلا اجرای خانگی ارکستر سمفونیک با ۱۷۰ نوازنده که شامل نوازندگان مهمان از خارج کشور نیز بود یا ارکستر ملی با قطعه "نوای آدمیت" که در فضای مجازی توزیع خیلی خوبی هم داشت، نمونه‌های دیگری از این دست هستند.