مذاکرات بین افغانی و آغاز راه پر فراز و نشیب صلح

خبرگزاری مهر - گروه بین الملل: افغانستان که مردمانشان به آن لقب «قلب آسیا» را داده اند ۱۹ سال بعد از حملات ائتلاف آمریکایی که خسارت‌های مالی و جانی زیادی برای این کشور و زیان‌های امنیتی گسترده‌ای نیز برای منطقه به همراه داشت، امروز شنبه شاهد ورق خوردن فصلی جدید در تاریخ خود است.

حکایت از این قرار است که مذاکرات بین افغانی با حضور نمایندگان دولت کابل و گروه طالبان در دوحه پایتخت قطر آغاز شده است؛ گفتگوهایی که می‌تواند با سرلوحه قرار دادن منافع ملی افغانستان روزنه‌های امید را برای بازگشت صلح و ثبات به این کشور زنده کند.

در مذاکرات بین افغانی علاوه بر نمانیدگان دولت و طالبان، نمایندگانی از کشورهای دیگر نیز حضور داشتند که در مراسم آغازین این گفتگوها به بیان مواضع خود در خصوصو طرح صلح افغانستان و مذاکرات پیش رو پرداختند.

مذاکرات بین افغانی از پیش از ظهر امروز با سخنرانی «عبدالله عبدالله» رئیس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان آغاز شد.

وی آغاز گفتگوهای کابل-طالبان را بعد از چهار دهه جنگ و خونریزی، یک فرصت استثنایی تلقی و از همکاری کشورهای منطقه در تسریع روند صلح قدردانی کرد.

عبدالله عبدالله با بیان این مطلب که صلح زمینه‌ساز بازگشت آوارگان افغان است، خواستار توقف درگیری‌ها و اعلام آتش‌بس بشردوستانه شد.

حضور وزیران خارجه ترکیه، قطر و آمریکا در مذاکرات بین افغانی

«مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا هم در افتتاحیه این مراسم که به میزبانی دوحه در حال برگزاری است؛ مدعی شد که اگرچه واشنگتن حادثه ۱۱ سپتامبر را فراموش نمی‌کند؛ اما از تعهد طالبان و قول مساعد آنها مبنی بر اینکه به گروه‌هایی مثل القاعده اجازه فعالیت نمی‌دهند؛ استقبال می‌کند.

«ملأ عبدالغنی» برادر نیز به نمایندگی از طالبان گفت ما می‌خواهیم که افغانستان مستقل، پیشرفته و دارای یک نظام اسلامی فراگیر باشد که در آن شهروندان افغان برادرانه زندگی کنند.

مواضع کشورهای همسایه افغانستان درباره مذاکرات بین افغانی

«وانگ ئی» وزیر خارجه چین در آغاز مذاکرات بین‌افغانی که ساعاتی پیش در دوحه آغاز شد؛ گفت: خروج نیروهای خارجی از افغانستان باید منظم باشد.

وی افزود که دولت امیدوار است که روند حل اختلاف میان کابل و طالبان نیز بی‌وقفه و مؤثر باشد.

محمد شفیق همدم: باید منافع بزرگ ملی حفظ شود. باید فراتر از منافع شخصی اندیشد. طالبان و حکومت باید روی یک تعریف جامع منافع ملی توافق کنند

وانگ ئی همچنین یادآوری کرد که ممکن است این روند با چالش روبرو باشد حال آنکه همزمان طرفین را به صبوری دعوت و تاکید کرد که مالکیت روند صلح باید با خود افغان‌ها باشد و کسی نباید خواسته‌های خودخواهانه خود را بر آنها تحمیل کند.

«شاه محمود قریشی» وزیر خارجه پاکستان نیز در سخنانی گفت: با آغاز مذاکرات، یک شب دراز به پایان می‌رسد و طلوع فرا می‌رسد؛ اکنون باید رهبران افغانستان از فرصت به دست آمده برای صلح استفاده کنند و یک توافق جامع را شکل دهند.

وی در ادامه گفت: پاکستان از منازعه افغانستان آسیب زیادی دیده است. در این مرحله تاریخی، مهم است که اشتباهات گذشته تکرار نشوند و مردم افغانستان تنها گذاشته نشوند. از جامعه جهانی و طرف‌ها در افغانستان می‌خواهم که به نتیجه مذاکرات میان افغان‌ها احترام بگذارند.

کارشناسان افغانستان چه می‌گویند

دیدکلی کارشناسان افغانستانی نیز به این مذاکرات مثبت است. برای مثال دکتر داود عرفان، رئیس دفتر هرات انیستیتو مطالعات استراتژیک افغانستان درباره این مذاکرات به خبرنگار مهر گفت: هر چند به صورت روشن نمی‌توان درباره آینده مذاکرات صلح دوحه سخن گفت اما شروع هر نوع مذاکره‌ای می‌تواند قدمی نیک برای رسیدن به صلح باشد. مردم افغانستان امیدوارند مذاکراتی که در دوحه در حال انجام است در ۳ لایه به سرانجام برسد.

اول آنکه، مردم افغانستان و بویژه طرف‌هایی که در دوحه در حال مذاکره هستند درباره موارد مهمی همچون توزیع قدرت، توزیع ثروت و پایان دادن به تمامی مواردی که موجب تشدید منازعه در افغانستان می‌شود به توافق برسند.

دوم، کشورهایی که هر یک منافعی را در افغانستان دنبال می‌کنند به توافق جامعی برسند و به اعتقاد بنده افغانستان باید بی طرفی خود را در میان کشورها و قدرت‌های بزرگ حفظ کرده و این نکته را به عنوان یک اصل بپذیرد و کشورهای دیگر نیز به جنگ نیابتی خود در افغانستان پایان بدهند.

در بخش یا لایه سوم نیز قدرت‌های بزرگ باید به این توافق برسند که دیگر بدنبال انجام بازی‌های بزرگ در افغانستان نباشند.

عرفان در ادامه گفت: اگر در این سه لایه به توافقاتی برسیم می‌توان به آینده مذاکرات افغانستان امیدوار بود. در غیر اینصورت هر نوع نتیجه‌ای توافقی «نیم بند» خواهد بود که می‌تواند عاملی برای آغاز منازعات جدید در افغانستان باشد.

«محمد شفیق همدم» مشاور ریاست جمهوری افغانستان و از مشاورین پیشین ناتو در افغانستان و استاد دانشگاه مریلند آمریکا، نیز در مورد مذاکرات دوحه می‌گوید: لحظه‌ای که مردم سال‌ها منتظر بودند فرا رسید حالا باید منافع بزرگ ملی حفظ شود. باید فراتر از منافع شخصی اندیشید. طالبان و حکومت باید روی یک تعریف جامع منافع ملی توافق کنند.

وی همچنین با انتشار پیامی در توئیتر گفت: ما خواهان صلح هستیم اما اگر مذاکرات هر مدت که طول بکشد زودتر (زمان آن کمتر) از چهار دهه دهه جنگ خواهد بود. این مذاکرات هر قدر هزینه بردارد قیمت آن ارزان‌تر از جنگ خواهد بود. از همین رو من به مذاکرات خوشبین هستم. باید درک کنید که شفای زخم‌های ۴۰ ساله به وقت نیاز دارد.

نکته پایانی

با توجه به وضعیت موجود در افغانستان و حمایت کشورهای منطقه از روند صلح، صحبت‌هایی که در روز اول مذاکرات قطر انجام شده، در نظر گرفتن شرایط زیر می‌تواند ملت افغانستان را به آرامش برساند:

مصالحه در افغانستان با تاکید و تمرکز بر تأمین منافع ملی کشور این کشور همراه بوده و موراد زیر را در بربگیرد:

_ برقراری صلح و آرامش

-خروج نیروهای متجاوز آمریکایی از افغانستان

-کاهش کشت خشخاش و تولید مواد مخدر

- حاکمیت اراده سیاسی مردم از طریق انتخابات آزاد

-تقویت دولت

- آغاز فرایند توسعه اقتصادی

موارد ذکر شده که در اظهارات کارشناسان افغانستانی و مقامات کشورهای مختلف نیز به آن اشاره شده نکات بسیار مهمی هستند که هر یک از آنها به تنهایی در گسترش بحران در افغانستان نقش داشته اند و عدم حل شدن آنها رسیدن به صلح فراگیر در این کشور را ناممکن می‌سازد.