تراژدی تلخ یک مرگ

آفتاب‌‌نیوز :

وقتی که در رویارویی با سختی‌ها، برچسب ناتوانی و درماندگی بر روح و معنویت انسان زده می‌شود، وقتی که دیگر اراده‌ی جسمی متاثر از روح، نابود می‌شود و کرکره‌های امید و حیات دوباره در دل آدمی پایین می‌آید، آن گاه خودکشی، گزینه‌ای نابودگر در تقابل بین خیر و شر، انسان را از هستی گرانبهایی که سال‌ها برای آن جنگیده، ساقط می‌کند.

علل سوق افراد به سمت خودکشی

رئیس شورای استانی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره آذربایجان شرقی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص علل سوق افراد به سمت خودکشی، گفت: اولین عامل خودکشی در دنیا و ایران، با ۱۵ درصد احتمال، افسردگی بوده و اعتیاد شدید به مواد مخدر و الکل نیز در ۱۳ درصد مواقع منجر به خودکشی می‌شود.

دکتر مجید محمودعلیلو افزود: "اسکیزوفرنی" هم در ۹ الی ۱۱ درصد مواقع منجر به خودکشی و فوت می‌شود؛ این بیماری شدیدترین اختلال روانی است که ممکن است فرد را وادار به خشونت و حتی قتل و جراحت کند.

وی ادامه داد: عامل بعدی اختلال شخصیت مرزی است؛ افراد دارای شخصیت مرزی که نمونه بارز آن خودزنی است، چندین بار اقدام به خودکشی می‌کنند و اغلب هم زنده می‌مانند، اما در دو الی چهار درصد مواقع جان خود را از دست می‌دهند.

وی ادامه داد: در افرادی که در معرض اتفاقات تراماتیک قرار دارند، در واقع هر اتفاقی که حیات زیستی یا روانی را به شدت تهدید کند و تعادل فرد را بر هم زند هم‌چون تصادف، گروگانگیری، شاهد مرگ کسی بودن و یا تجاوز جنسی، احتمال اقدام به خودکشی وجود دارد.

محمودعلیلو در خصوص نحوه رفع تفکر خودکشی در افراد، گفت: افراد مستعد خودکشی، می‌توانند به روانشناس مراجعه کرده و پس از انجام شناخت درمانی، مشکلات خود را فهمیده و برای حل آن اقدام کند تا تفکر خودکشی در آنها از بین برود.

وی با اشاره به وجود دلایل اجتماعی در سوق افراد به سمت خودکشی، اظهار کرد: در هر جامعه که میزان استرس و فشار محیطی بالا باشد و افراد نتوانند به اهداف خود برسند، ناامیدی فراگیر ایجاد می‌شود و احتمال خودکشی بالا می‌رود.

وی با اشاره به بی هنجاری آنومی، افزود: جامعه‌ی آنومیک زمانی پدیدار می‌شود که مرز بین درست و نادرست، حق و باطل و خیر و شر از بین برود و افراد نتوانند درست و غلط را تشخیص دهند و در تصمیم گیری‌ها به مشکل بر می‌خورند.

این روانشناس گفت: مشکل دیگری که در جهان به طور برجسته وجود دارد، ضعف باورهای دینی و مذهبی است؛ افراد وقتی که باور مذهبی ندارند شاید دلیلی برای زنده ماندن، رنج بردن و سختی کشیدن هم نداشته باشند و به سمت خودکشی‌های فلسفی بروند.

وی در خصوص راه‌های مقابله با این آسیب اجتماعی اظهار کرد: باید فرصت‌هایی ایجاد شود تا سطح امید به زندگی افراد افزایش یابد، مردم هیجان‌های مثبت را بیشتر تجربه کنند و برای آینده نگاه روشنی داشته باشند.

وی افزود: این امر نیازمند برنامه ریزی‌های کلان و ملی است تا با ایجاد فرصت‌های شغلی، کنترل تورم و در نتیجه بهبود شرایط اقتصادی، امیدواری اجتماعی افزایش یابد و افراد آینده خود را روشن ببینند.

محمودعلیلو تاکید کرد: اکنون جامعه ایران نیازمند تفریح است تا بتواند نشاط اجتماعی را ایجاد کند.

نگاه اسلام به مقوله خودکشی

حجت الاسلام رضا الهامی، عضو هیئت علمی دانشکده الهیات دانشگاه تبریز نیز در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: خود کشی از نظر منابع فقه که شامل قرآن، روایات و اجماع است، حرام محسوب می‌شود.

وی با اشاره به آیات قرآنی خداوند متعال در خصوص خودکشی، گفت: بر اساس آیه 29 سوره نسا (وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ کَانَ بِکُمْ رَحِیمًا؛ و یکدیگر را نکشید، که البته خدا به شما بسیار مهربان است) کشتن خود به طور صریح نهی شده و این امر حرمت دارد.

وی ادامه داد: در آیه 33 سوره اسرا ( وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهِ سُلْطَانًا فَلَا یُسْرِفْ فِی الْقَتْلِ ۖ إِنَّهُ کَانَ مَنْصُورًا و هرگز نفس محترمی که خدا قتلش را حرام کرده مکشید مگر آنکه به حکم حق مستحق قتل شود، و کسی که خونش به مظلومی و ناحق ریخته شود ما به ولیّ او حکومت و تسلط (بر قاتل) دادیم پس (در مقام انتقام) آن ولی در قتل و خونریزی اسراف نکند که او از جانب ما مؤید و منصور خواهد بود)، ریختن خون افرادی که محکوم به فساد، مفسد فی‌الارض و ... هستند، حق بوده و قاضی واجد الشرایط می‌تواند حکم دهد.

حجت الاسلام الهامی با بیان این‌که تمامی امکانات در دسترس حتی مال و ثروت یک امانت الهی است و حق از بین بردن به ناحق آن را نداریم، گفت: وقتی جان و حتی مال ما امانت الهی است، اگر خداوند رضایت نداشته باشد از بین بردن آن حرام است.

وی در خصوص روایات مربوط به خودکشی، گفت: روایات متعددی در این خصوص وجود دارد، مثلا امام صادق (ع) فرمودند" هر کسی که دانسته خود را بکشد پیوسته در دوزخ خواهد بود"؛ امام باقر (ع) نیز فرمودند، "همانا ممکن است مؤمن به هر بلایی مبتلا شود و به هر (نوع) مرگی بمیرد اما هیچ گاه خود را نمی‌کشد".

کسی که خودکشی می‌کند، از دین خارج شده و اهل جهنم است

وی تاکید کرد: بر اساس این روایات می‌توان گفت، کسی که خودش را می‌کشد در واقع از دین خارج شده، دیگر مومن نخواهد بود و اهل جهنم است.

حجت الاسلام الهامی ادامه داد: در میان شیعه و سنی‌ در مسئله خودکشی، توافق نظر وجود دارد و حکم هر دو مذهب در خصوص خودکشی"حرام" است پس از نظر فقه اتفاق نظر در این خصوص وجود دارد.

وی ادامه داد: مسئله خودکشی در قانون جرم انگاری نشده است و برخی نیز معتقدند که چون خودکشی از عفو قانونی برخوردار بوده و برای آن مجازاتی تعیین نشده است پس فردی که اقدام به خودکشی کرده و موفق نشود، مجازاتی نخواهد داشت اما عده‌ای نیز معتقدند که چون حرمت خودکشی در فقه به اثبات رسیده است بر اساس یکی از اصول فقه مبنی بر این‌که" هر گناهی که حد ندارد، می‌توان مجازات تعزیری صادر کرد"، می‌توان تعزیر کرد.

وی افزود: حکم تعزیزی در واقع مجازاتی است که به صلاحدید قاضی و در اختیار قاضی باشد که بر اساس اصل 167 قانون مجازات، قاضی موظف است کوشش کند حکم هر دعوا را در قوانین مدون بیابد و اگر نیابد با استناد به منابع معتبر اسلامی یا فتاوای معتبر، حکم قضیه را صادر کند و نمی‌تواند به بهانه سکوت یا نقص یا اجمال یا تعارض قوانین مدون از رسیدگی به دعوا و صدور حکم امتناع ورزد.

ضعف ایمان یکی از دلایل افزایش آمارهای خودکشی

این استاد دانشگاه در ادامه، ضعف ایمان را یکی از دلایل افزایش آمارهای خودکشی دانست و گفت: زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ... نیز در سوق افراد به سمت خودکشی موثر بوده و این قبیل موارد ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند.

وی متذکر شد: برای تقویت ایمان در قلوب انسان‌ها باید از همان کودکی دست به کار شد و فرزندان و حتی بزرگسالان تربیت و آموزش ببینند؛ هم‌چنین افرادی که الگوی جامعه هستند و از بزرگان دین، علما و مسئولان کشوری محسوب می‌شوند نیز باید نقش خود را در انتشار و گسترش ایمان در جامعه را به درستی ایفا کنند.