کرونا در‌مان دندان را زیرزمینی کرد!

آفتاب‌‌نیوز :

روی کاغذ بزرگی نوشته مراجعه بیش از دو بیمار به مطب دندانپزشکی ممنوع است. چرا؟ چون خدمات دندانپزشکی باید با رعایت دقیق پروتکل‌های بهداشتی ارائه شوند.

با وجود این؛ مراجعه کننده‌های بسیاری بلاتکلیف مانده‌اند و ترجیح می‌دهند در این شرایط بحرانی برای دریافت خدمات دهان و دندان به مطب‌های دندانپزشکان مراجعه نکنند. اما از طرفی چرخ اقتصاد متخصصان دندانپزشک با وجود افزایش هزینه‌های جانبی از جمله تجهیزات گرانقیمت دندانپزشکی، اجاره مطب، حقوق دستیار و... با وجود پذیرش 2 تا 3 بیمار در روز نمی‌چرخد.

در فهرستی که وزارت بهداشت از پروتکل‌های بهداشتی ویژه مطب‌های دندانپزشکی منتشر کرده، به تعداد پذیرش محدود بیماران تأکید شده است.

همه این دستورالعمل‌ها در حالی است که بر اساس دستور شورای عالی سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت، همه کلینیک‌ها و مطب‌های دندانپزشکی ملزم به رعایت دستورالعمل‌ها هستند تا هم جان دندانپزشکان و پرسنل شاغل در مطب‌ها حفظ شود هم اینکه امنیت و سلامت بیماران در یونیت‌های دندانپزشکی به خطر نیفتد.

از سرگیری ارائه خدمات دندانپزشکی حدود دو ماه و نیم بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور آغاز شد. از آن زمان تاکنون تنها خدمات ضروری و اورژانسی دندانپزشکی در مطب‌های خصوصی و دولتی ارائه می‌شود. به عبارتی زمانی که پای خدمات زیبایی دهان و دندان در میان باشد متخصص‌ها از پذیرش موارد اینچنینی معذوراند.

به خاطر کرونا درد را تحمل می‌کنم

چالش دریافت خدمات دندانپزشکی در اوضاع کنونی که ویروس کرونا بر بسیاری از خدمات حوزه نظام سلامت سایه افکنده تبدیل به معضل جدی مردم شده است. «شبنم نیک مرام» درباره علت عدم مراجعه‌اش به مطب دندانپزشکی می‌گوید: «دندانم باید عصب کشی شود و همیشه درد می‌کند مجبورم در طول روز چند مرتبه مسکن بخورم. اما با وجود کرونا ترس از مراجعه به مطب دارم. بالاخره خبرهایی که دنبال می‌کنم گویای این واقعیت است که ذرات ریز قطرات تنفسی در محیط مطب پخش می‌شود و امکان استرلیزه کردن فضا سخت است.»

سحر خدایی نیز یکی دیگر از افرادی است که نیاز ضروری به مراجعه به مطب دندانپزشک دارد. او هم می‌گوید: «دندانم نیاز به ترمیم دارد احتمال دارد به ترمیم سطحی جواب ندهد. آنقدر که 6 ماه منتظر ماندم بلکه تا کرونا تمام شود اما چاره‌ای نیست باید بالاخره مراجعه کنم. هم درد دارم هم اینکه هر چه بیشتر طول بکشد ریشه دندانم پوسیده می‌شود.»

وحید شبان نیز از تجربه مراجعه‌اش به مطب دندانپزشکی به ما می‌گوید: «من قبل از عید دندان نیشم دچار پوسیدگی شده بود دکتر مجبور شد دندانم را بکشد. هنوز کرونا نیامده بود که کار قالب‌گیری را برای گذاشتن ایمپلنت دندانی انجام داد. بعدش که کرونا آمد با وجود آنکه قالب دندانم آماده بود اما برای گذاشتن ایمپلنت دو ماه دیرتر مراجعه کردم.» او در ادامه می‌افزاید: «جایی که من رفتم کلینیک بود. قبل از ورود باید کاور کفش می‌پوشیدیم. داخل کلینیک هم دو نفر بیشتر حضور نداشتند. دستیاران دندانپزشک مرتب یونیت‌ها را ضدعفونی می‌کردند و هر دو دندانپزشک و دستیارش از این لباس‌های آدم فضایی‌ها را پوشیده بودند و ماسک‌شان هم عجیب و غریب بود. عینک محافظ داشتند و به نظر می‌رسید همه پروتکل‌ها را رعایت می‌کنند. خلاصه اینکه ترس و نگرانی‌ام زیاد واقعی نبود.»

کاهش مراجعه مردم برای دریافت خدمات دندانپزشکی موضوعی است که اعضای شورای عالی سازمان نظام پزشکی و برخی از دندانپزشکان در گفت‌و‌گو با ما بر آن تأکید می‌کنند. آنها می‌گویند: «شیوع ویروس کرونا سبب شده گروهی از بیماران به جای درمان بموقع، در نهایت کارشان به کشیدن دندان بکشد.» به گفته دکتر بهنام عباسیان متخصص ارتودنسی و عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور، آمار مراجعه بیماران به مطب‌های دندانپزشکی بسیار کاهش یافته است. حالا او می‌گوید که بسیاری از همکاران جوان دندانپزشکش که با وام‌های کلان مطب‌های‌شان را اجاره کرده بودند مجبور به تعطیلی مطب‌ها شده‌اند در عوض مطب‌های زیر زمینی از سوی دندانسازان مثل قارچ سمی در تهران و دیگر شهرستان‌ها رشد کرده‌اند.

چرا دریافت خدمات دندانپزشکی در اوضاع کنونی دشوار است؟ دکتر سید محمد میران دندانپزشک عمومی از اصفهان در این باره می‌گوید: دندانپزشکان در 6 ماه گذشته با دو مشکل عمده مواجه شده‌اند یکی شیوع بیماری کووید19 است و علت دوم؛ افزایش شدید قیمت تجهیزات و موارد مصرفی است که البته با ارز نیمایی و آزاد وارد می‌شوند.

اما نکته قابل توجهی که از سوی این دندانپزشک عمومی مطرح می‌شود این است که چرخش و قابلیت پخش بزاق دهان و دندان در محیط مطب موجب شده مطب دندانپزشکان از جمله جاهای پرخطر شیوع بیماری کرونا باشد بنابراین مجموعه‌ای از عوامل موجب شده تعدادی از مطب‌ها تعطیل شوند و آنهایی هم که با حفظ پروتکل‌های بهداشتی فعال ماندند هزینه‌های زیادی را متقبل شدند. به گفته دکتر میران؛ اگرچه پروتکل‌های بهداشتی ازجمله پوشیدن ماسک و دستکش از قبل نیز در مطب دندانپزشکان رعایت می‌شد اما بعد از شیوع کرونا مجبور شدیم تجهیزات حفاظت فردی از جمله مواد ضدعفونی کننده، گان، دستکش، ماسک و کاور کفش نیز برای مراجعه کنندگان تهیه کنیم. به‌طوریکه دندانپزشک بعد از هر بار ویزیت بیمار باید لباس محافظتی اش را تعویض کند، کاور یونیت دندانپزشکی را مرتب عوض کند و...

اما این تمام ماجرا نیست، تأکید این دندانپزشک بر کاهش بار مراجعه به مطب دندانپزشکان و افزایش مشکلات دهان و دندان مردم است که دو عارضه جدی را در بر داشته است یکی آنکه اقتصاد مطب‌ها دچار نقصان شده و دوم آنکه ترس مردم از ابتلا به کرونا و عدم مراجعه‌شان به دندانپزشک یکی از علت‌های بالارفتن هزینه‌های درمان است. در کنار هزینه‌های بالای خدمات دندانپزشکی، هزینه از دست‌رفتن دندان‌ها و باقی‌ماندن عفونت‌ها و حتی پیشرفت آنها به‌صورت آبسه و تشخیص داده‌نشدن برخی از ضایعات دهانی، مشکلات لثه و بوی بد دهان، از جمله مشکلاتی است که بحران کووید19 آن را تشدید کرده است. برای مثال دندانی که 6 ماه قبل پوسیدگی سطحی داشته و با عصب کشی و پر کردن سطحی دندان درمان می‌شد اما به‌خاطر عدم مراجعه بموقع بیمار گاه شاهد این هستیم که دندان مریض کامل پوسیده و به مرحله کشیدن دندان رسیده است. بنابراین به‌دلیل جایگزینی دندان بیمار نیاز به درمان‌های وسیع‌تر داشته که البته با صرف هزینه‌های بیشتر همراه است.

به گفته او، متخصصان دندانپزشک همچنان به مراجعه کنندگان‌شان توصیه می‌کنند؛ برای معاینه و چکاپ کلی و انجام برخی کارهای بهداشتی از جمله جرم‌گیری دندان و کارهای زیبایی به مطب‌ها مراجعه نکنند.

پذیرش محدود بیماران بر یونیت‌های دندانپزشکی

خانم قلی‌پور دستیار دندانپزشک هم درباره شرایط مراجعه بیماران به مطب‌های دندانپزشکی می‌گوید: اولاً که طبق پروتکل‌ها نباید داخل مطب تراکم بیمار ایجاد شود قبلاً اگر مریض‌ها را روی دو یونیت بستری می‌کردیم الان اجازه داریم فقط یک مریض را روی یونیت بستری کنیم و تا زمانی که کار مریض تمام نشده دندانپزشک از محوطه درمانی خارج نمی‌شود. ما هم اجازه نداریم مریض دیگری را از قسمت پذیرش وارد اتاق درمان کنیم و سراغ مریض بعدی نمی‌رویم چون وسایل و لباس دندانپزشک و دستیار باید هر بار عوض شود. به همین خاطر اگر قبلاً در قسمت پذیرش 10 بیمار منتظر بودند الان دو تا 3 نفر همزمان اجازه دارند در محوطه پذیرش نشسته باشند.

دکتر بهنام عباسیان متخصص ارتودنسی و عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور هم تأیید می‌کند که مراجعه دیرهنگام به دندانپزشک باعث از دست‌رفتن بیشتر نسوج دندان در اثر پوسیدگی‌ها و پیشرفت مشکلات متعدد می‌شود با وجود این؛ دندانپزشکان برای حفظ جان بیمار و امنیت و سلامت خودشان بعد علمی را رعایت می‌کنند به‌طوریکه سعی می‌کنیم ورود بیمار به فضای مطب را طوری پالایش کنیم که هر دو ساعت بیشتر از یک بیمار در داخل مطب نباشد. به منظور کنترل عفونت بین پذیرش بیماران 20 تا 30 دقیقه فاصله می‌گذاریم. به هر حال دندانپزشکی سه ضلع دارد یک ضلع آن دنداپزشک، ضلع دوم دستیار و ضلع سومش بیمار است که سلامتی هر سه ضلع باید حفظ شود.

این عضو شورای عالی سازمان نظام پزشکی در ادامه می‌گوید: تعطیلی مطب دندانپزشکان به‌دلیل کاهش بار مراجعه، افزایش 300 تا 400 درصدی هزینه تجهیزات و مواد مصرفی دندانپزشکی، اجاره مطب و... موجب فعالیت زیرزمینی برخی دندانسازان و سوداگران عرصه سلامت شده که در این مکان‌ها بحث کنترل عفونت از دست خارج است و بیماران به آسانی ویروس کرونا را در خانواده و جامعه پخش می‌کنند.

دکتر عباسیان در ادامه از تهیه دستکش، ماسک و گان با قیمت آزاد از سوی مطب‌های دندانپزشکی گلایه می‌کند و می‌گوید: «روزانه حداقل یک و نیم بسته دستکش در مطب مصرف می‌شود که قیمت هر بسته آن بین 100 تا 200 هزار تومان است چرا دندانپزشک باید این کالاها را با قیمت آزاد تهیه کند؟ همه این هزینه‌ها موجب شد فارغ‌التحصیلان جوان دندانپزشکی که از بانک‌ها وام‌های کلان گرفته بوند به‌دلیل عدم پرداخت اقساط‌شان مطب‌ها را ببندند. نباید خدمات دندانپزشکی را به‌عنوان خدمت لاکچری ببینیم، آسیب دهان و دندان مسأله جدی است و بیمه‌های تکمیلی و شهرداری‌ها و وزارت آموزش و پرورش باید به این معضل ورود کنند تا در کنار درمان بحث پیشگیری را هم جلو ببریم.»

تعطیلی سه ماه مطب دندانپزشکان

اینها اما تمام صحبت‌هایی نبود که دندانپزشکان و بیماران از مشکلات‌شان در دریافت خدمات دندانپزشکی به ما اعلام کردند. دکتر عباسعلی خادمی متخصص دندانپزشکی از اصفهان هم می‌گوید: «دندانپزشک‌ها نزدیک به 3 ماه مطب‌های‌شان تعطیل بود برای همین بسیاری از مریض‌ها دندان‌های‌شان دچار عفونت شده و به‌دلیل گران بودن هزینه خدمات دندانپزشکی و ترس از کرونا به مطب مراجعه نمی‌کنند. اگر قبلاً 6 تا مریض داشتیم الان عدد مراجعه به دو تا سه مریض در روز کاهش یافته است.»

دکتر خادمی در ادامه می‌افزاید ترس از ابتلا به کرونا علاوه بر بیماران برای ما دندانپزشکان نیز موضوع جدی است به‌طوریکه گفته می‌شود حدود 12 نفر از همکاران دندانپزشک به‌خاطر ابتلا به کرونا جان‌شان را از دست داده‌اند برای همین دندانپزشک‌های مسن ترجیح دادند فعلاً کار نکنند.

به گفته دکتر خادمی؛ سرایت ویروس کرونا در مطب‌های دندانپزشکی نمره 5 یا 6 را دارد بخصوص اگر مطب تنگ و کوچک باشد این تهدید جدی است چرا که آیروسل‌ها یا ذرات ریز تنفسی موقع تراش دندان در هوا پخش شده و باعث آلودگی محیط می‌شود.