روزنامه ها بر چه اساسی آگهی می گیرند؟

به گزارش تابناک، امیرحسین ناظری کنزق در انصاف نیوز طی یک گزارش تحقیقی نوشت: در چهار ماه ابتدایی سال ۹۹، طبق آمار وزارت ارشاد حداقل ۴۲ روزنامه‌ی سراسری کشور بیش از ۱۰۰ میلیون تومان آگهی دولتی دریافت کرده‌اند. انصاف نیوز تصمیم گرفت تا این روزنامه‌ها را از نظر تولید محتوا مورد بررسی قرار دهد.

طبق قانون این ۴۲ روزنامه‌ که عنوان «سراسری» دارند باید حداقل در ۶۰ درصد از دکه‌های کشور توزیع شوند؛ برای خرید این روزنامه‎‌ها به این ۱۲ دکه‌ی مرکز شهر مراجعه کردم:

1. دکه‌ی ضلع جنوب غربی چهارراه کالج
2. دکه‌ی خیابان انقلاب سر کوچه‌ی بالاور
3. دکه‌ی ضلع شمال شرقی چهارراه ولیعصر در خیابان انقلاب
4. دکه‌ی ضلع شمال شرقی چهارراه ولیعصر در خیابان ولیعصر
5. دکه‌ی ضلع شمال غربی چهارراه ولیعصر در خیابان ولیعصر
6. دکه‌ی تقاطع خیابان صبای شمالی و خیابان انقلاب
7. دکه‌ی ضلع جنوبی خیابان انقلاب بین خیابان فلسطین و صبا
8.  دکه‌ی تقاطع ابوریحان و انقلاب
9. دکه‌ی تقاطع دانشگاه و انقلاب
10. دکه‌ی بین فخررازی و دانشگاه
11. دکه‌ی بین فخر رارزی و ۱۲ فروردین
12. دکه‌ی روبروی درب غربی متروی میدان انقلاب

این دوازده دکه‌ی مرکز شهر تهران از بین آن ۴۲ روزنامه‌ی سراسری فقط ۲۰ روزنامه را موجود داشتند. روزنامه‌های «خراسان»، «رویداد امروز»، «کار و کارگر»، «نیم نگاه»، «کیمیای وطن»، «صمت»، «سایه»، «نسل فردا»، «روزان»، «یاقوت وطن»، «جهان اقتصاد»، «شروع»، «تجارت»، «فرصت امروز»، «بشارت نو»، «نوآوران»، «سیاست روز»، «ستاره صبح»، «پیام زمان»، «دنیای جوانان»، «عصر آزادی» و «عصر ایرانیان» که در چهار ماه اول سال بیش از ۱۰۰ میلیون آگهی دولتی گرفته‌اند در هیچکدام از دکه‌های نامبرده موجود نبودند. برخی از دکه داران حتی نام برخی از آن روزنامه‌ها را نشنیده بودند. بنابراین ما تمام آن ۲۰ روزنامه را در تاریخ شنبه ۱۵ شهریور خریداری کرده و به بررسی محتوای تولیدی آن‌ها پرداختیم.

روزنامه‌های مطرحی مانند «سازندگی»، «اعتماد»، «وطن امروز» و «آرمان» در انتها و به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اند. چراکه این چهار روزنامه در لیست بالای صد میلیونی‌ها نیستند اما حضور پررنگی روی دکه‌ها دارند.

بیست روزنامه‌ی خریداری شده بر اساس تولید، بازنشر و تبلیغ بررسی شده. بخش تولیدی هم به چهار بخش «گزارش»، «یادداشت»، «مصاحبه» و «گردآوری و ترجمه» تقسیم شده است.

گزارش‌هایی که در آن مطلب تولیدی وجود ندارد و اطلاعات از منابع دیگر جمع شده گردآوری به حساب می‌آیند. در برخی گزارش‌ها هم با برخی افراد مصاحبه شده که آنها به عنوان گزارش محسوب شده‌اند.

در این بررسی نیم صفحه‌ی اول روزنامه‌ها مورد بررسی قرار نگرفته و این درصدها مربوط به صفحات داخلی است. در این بررسی جدول‌ها به عنوان بازنشری محسوب شده‌اند.

این اولین گزارش انصاف نیوز از سلسله گزارش‌هایی درباره‌ی کیفیت و کمیت روزنامه‌هایی که بیشترین مبالغ را از دولت می‌گیرند است. پس از این گزارش دو گزارش «مقایسه مطالب تولیدی روزنامه‌ها و میزان آگهی دولتی» و «مالکین روزنامه‌هایی که آگهی دولتی می‌گیرند چه کسانی هستند» را منتشر خواهد شد. 

در ادامه به بررسی این بیست روزنامه می‌پردازیم.

آفرینش

روزنامه آفرینش یک روزنامه سراسری است. از میان ۱۲ دکه‌ی مورد نظر انصاف نیوز، فقط دو دکه این روزنامه را داشتند.

عکس یک (عکس بزرگ صفحه‌ی اول) این روزنامه بازنشری است و در نیم‌تای اول آن به جز یک یادداشت بقیه‌ی مطالب بازنشری بود.

در صفحات داخلی این روزنامه‌‌ی ۸ صفحه‌ای، بازنشر بیشترین نقش را داشت. چند مصاحبه‌ی کوتاه در واحد شهرستان تولید شده بود و یک یادداشت وجود داشت. بقیه مطالب این روزنامه بازنشری بود.

 

روزنامه ابتکار در ۴ دکه‌ از ۱۲ دکه‌ی مورد بررسی انصاف نیوز موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری و گزارش مربوط به عکس یک گردآوری است. یک یادداشت و چند خبر بازنشری مابقی صفحه یک را پر کرده‌اند.

 

اطلاعات‌

روزنامه دولتی اطلاعات برخلاف دو روزنامه قبلی برتعدادی کارمند و تحریریه‌ی نسبتا خوبی دارد. این روزنامه نسبتا سهل الوصول بود و در ۸ دکه موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری و گزارش مربوط به آن هم بازنشری است. به جز چند خبر بازنشری چند مصاحبه گردآوری و یک مصاحبه هم در نیم تای اول این روزنامه دیده می‌شود.

در صفحات داخلی این روزنامه ۱۶ صفحه‌ای تبلیغ بیشترین سهم را داشت. بعد از آن بازنشر از رسانه‌های دیگر؛ سرویس شهرستان و بعد از آن هم گردآوری، سهم داشتند.

روزنامه‌ی اطلاعات در روز شنبه ۸ صفحه هم ویژه نامه منتشر کرده بود.

 

ایران

روزنامه‌ی ایران در تمام دکه‌های مرکز شهر موجود بود.

روزنامه‌ی رسمی دولت در تولید محتوا وضع بدی ندارد. عکس یک این روزنامه بازنشری است. اما در نیم تای اول آن چند یادداشت، گزارش و مصاحبه‌ی تولیدی وجود دارد.

با وجود تولید محتوای نسبتا خوب ولی همچنان در صفحات داخلی روزنامه ۲۰ صفحه‌ای ایران تبلیغ بیشترین سهم را داد. بعد از آن گزارش، گردآوری، مصاحبه، یادداشت و در نهایت بازنشر سهم دارند. نکته جالب این است که بازنشر مطالب کمترین درصد را درمیان مطالب این روزنامه دارد.

 

 

پیام ما

روزنامه پیام ما فقط در یکی از ۱۲ دکه موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری است، گزارش مربوط به آن هم بازنشری است. یک یادداشت و یک گزارش سهم تولیدات این روزنامه از نیم‌تای اول است.

بیشترین سهم را در صفحات داخلی این روزنامه‌ی هشت صفحه‌ای بازنشر مطالب از دیگر رسانه‌ها و بعد از آن هم تبلیغات دولتی دارند. یک گزارش، یک مطلب گردآوری و یک یادداشت کل تولیدات این روزنامه بودند.

 

ثروت

روزنامه ثروت فقط در دو دکه از ۱۲ دکه موجود بود.

عکس یک  و تمام مطالب صفحه یک به جز یادداشت مدیر مسئول بازنشری بودند.

این روزنامه‌ی ۸ صفحه‌ای به جز یک یادداشت و یک خبر از شهرستان تولید دیگری نداشت و باقی مطالب را بازنشر کرده بود. البته آگهی دولتی هم سهم مهمی در پر شدن صفحات این روزنامه داشت.

 

جام جم

روزنامه صداوسیما هم از روزنامه‌های سهل الوصول بود. ۸ دکه از ۱۲ دکه این روزنامه را داشتند.

به جز عکس یک این روزنامه باقی مطالب صفحه یک تولیدی بودند. چند گزارش و دو مصاحبه مطالب نیم تای اول این روزنامه را تشکیل می‌دادند.

گزارش‌ها بیشترین سهم را در میان صفحات داخلی این روزنامه‌ی بیست صفحه‌ای دارد. کمترین سهم را هم بازنشری‌ها دارند. جام جم ۲۰ صفحه‌ای از لحاظ تولید محتوا جزو بهترین روزنامه‌های مورد بررسی بود.

 

جمهوری اسلامی

 

روزنامه دولتی جمهوری هم در ۶ دکه از ۱۲ دکه موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری است. در نیم تای اول این روزنامه، دو مطلب گردآوری و باقی مطالب بازنشری بود.

مانند برخی دیگر از روزنامه‌های دولتی، بیشترین حجم ۱۲ صفحه‌ای این روزنامه را هم آگهی پر کرده است. بعد از آگهی هم بازنشر سهم بیشتری دارد. نکته‌ی جالب این است که این روزنامه هم مانند برخی دیگر از روزنامه‌های دولتی بخش زیادی از تولیدی‌هایش در صفحه شهرستان است. تمام گزارش‌های این روزنامه در روز شنبه در صفحه ویژه زنجان است.

 

جهان صنعت

روزنامه‌ی جهان صنعت که همین چند هفته پیش به خاطر خبر توقیفش در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفت هم در ۸ دکه از ۱۲ دکه موجود بود. یکی از دکه‌دارها که از توقیف این روزنامه خبر داشت گفت: بعد از رفع توقیف تعداد بیشتری از این روزنامه توزیع می‌شود.

عکس یک این روزنامه بازنشری است. در نیم تای اول این روزنامه چهار گزارش گردآوری، چهار یادداشت و دو خبر بازنشری وجود دارد.

 

جوان

روزنامه جوان متعلق به «پیام آوران نشر روز» است که سهامدار اصلی آن بنیاد تعاون بسیج است. این روزنامه هم در ۶ دکه موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری است. پنح گزارش گردآوری، یک یادداشت و یک خبر بازنشری مابقی نیم تای اول این رزونامه را پر کرده‌اند.

بیشترین حجم صفحات داخلی این روزنامه‌ی ۱۶ صفحه‌ای را مطالب گردآوری تشکیل داده. بعضی از مطالب گردآوری برخی روزنامه‌ها مانند جوان از کنارهم گذاشتن چند خبر با اعمال نظر شخصی تشکیل شده. بازنشر بعد از گردآوری بیشترین سهم و تبلیغ هم کمترین سهم را دارد.

 

دنیای اقتصاد

روزنامه دنیای اقتصاد در تمام دکه‌هایی که خبرنگار انصاف نیوز به آن مراجعه کرده وجود داشت.

عکس یک این روزنامه بازنشری است و یک تبلیغ، پنج گزارش گردآوری، یک گزارش، یک یادداشت و یک تبلیغ مابقی نیم تای اول این روزنامه را پر کرده.

روزنامه دنیای اقتصاد با ۳۲ صفحه بیشترین تعداد صفحات را در میان روزنامه‌ها دارد. بیشترین مطلب این روزنامه را گردآوری و ترجمه و سپس تبلیغ، بازنشر،گزارش، یادداشت و مصاحبه تشکیل می‌دهد.

نکته جالب درباره‌ی تبلیغ‌های این روزنامه این است که بخش قابل توجهی از تبلیغ‌ها دولتی نبودند.

 

رسالت

روزنامه رسالت هم در ۴ دکه از ۱۲ دکه موجود بود.

مشخص نیست که عکس یک این روزنامه بازنشری است یا نه. دو یادداشت پنج مصاحبه، چهار گردآوری و یک گزارش دیگر مطالب نیم تای اول این روزنامه هستند.

بیش از نیمی از ۱۲ صفحه داخلی این روزنامه را تبلیغ تشکیل می‌دهد. گردآوری مهم‌ترین بخش تولیدی‌های این روزنامه است. با وجود اینکه بیش از پنجاه درصد خحم صفحات داخلی این روزنامه را تبلیغ تشکیل می‌دهد اما این روزنامه در تولید فعال بوده و فقط ده درصد از مطالب این روزنامه بازنشری است.

 

 

شرق

روزنامه شرق هم در تمامی ۱۲ دکه‌ی مذکور موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری است. شش مطلب گردآوری، دو گزارش، دو یادداشت و دو خبر بازنشری نیم تای اول شرق را پر کرده‌اند.

بیشترین مطالب صفحات داخلی این روزنامه ۱۲ صفحه‌ای را گردآوری و ترجمه تشکیل داده. پس از آن تبلیغ، یادداشت، بازنشر و گزارش تشکیل داده است.

روزنامه شرق هم به جز تبلیغ‌های دولتی توانسته از بخش خصوصی نیز آگهی جذب کند.

 

شهروند

روزنامه دولتی شهروند هم فقط در ۲ دکه از ۱۲ دکه‌ی مورد بررسی موجود بود.

با توجه به قطع متفاوت این روزنامه به جای نیم تای اول کل صفحه اول را بررسی کردیم. عکس یک این روزنامه بازنشری است. شش گزارش، دو مصاحبه و دو خبر بازنشری صفحه یک این روزنامه را تشکیل می‌دهند.

بیشترین حجم این روزنامه ۱۶ صفحه‌ای را گزارش‌های تولیدی و پس از آن بازنشر و گردآوری تشکیل می‌دهند. تنها دو تبلیغ در شماره روز شنبه این روزنامه وجود دارد که هردو از طرف سازمان هلال احمر، مالک این روزنامه است.

 

عصر اقتصاد

عصر اقتصاد فقط در یکی از ۱۲ دکه موجود بود.

عکس یک این روزنامه که خود را بین‌المللی خوانده نه تنها بازنشری است؛ بلکه به قدری بی‌کیفیت است که پیکسل پیکسل شده. نیم‎‌تای اول این روزنامه هم شامل سه مطلب بازنشری است. یکی از این مطالب مطلبی از طرف «ایران مال» است.

نکته جالب این است که دقیقا زیر این مطلب ایران مال یک تبلیغ یک چهارم صفحه‌ای به این روزنامه داده!

 

قدس

روزنامه دولتی قدس هم در ۵ دکه از ۱۲ دکه موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری است البته مطلب مربوط به این عکس گزارش تولیدی است. جهار مطلب گردآوری، یک یادداشت، یک مصاحبه و دوخبر بازنشری دیگر مطالب نیم تای اول روزنامه قدس است.

بیشترین حجم از ۸ صفحه روزنامه‌ی قدس را آگهی دولتی تشکیل می‌دهد. پس از آن گزارش و بازنشر در رده‌های بعدی است.

این روزنامه ۸ صفحه ویژه نامه هم منتشر کرده بود.

 

کیهان

روزنامه دولتی کیهان هم در ۹ دکه از ۱۲ دکه موجود بود.

عکس‌ها این روزنامه بازنشری بودند، چهار مطلب گردآوری و چند خبر بازنشری مطالب نیم تای اول کیهان بودند.

بیشترین حجم از ۱۲ صفحه روزنامه کیهان را مطالب گردآوری تشکیل می‌دادند. مطالبی که اکثرا تحت عنوان «خبری-تحلیلی» منتشر شده بودند و با کنار هم گذاشتن چند خبر با اعمال نظر شخصی و بدون نام منتشر شده‌اند.

بعد این مطالب که کیهان به آن‌ها معروف است، بازنشر و تبلیغ در جایگاه بعدی هستند.

 

مردم سالاری

مردم سالاری در ۳ دکه از ۱۲ دکه موجود بود.

تمام نیم تای اول روزنامه مردم سالاری اعم از عکس و مطالب به جز یک مصاحبه بازنشری بود.

بیش از دو سوم صفحات داخلی این روزنامه‌ی ۱۲ صفحه‌ای را مطالب بازنشری تشکیل داده. پس از آن تبلیغ و یادداشت در جایگاه های بعدی‌اند.

 

هفت صبح

روزنامه هفت صبح در ۹ دکه از ۱۲ دکه موجود بود.

عکس یک این روزنامه بازنشری است. پنج مطلب گردآوری و سه یادداشت مطالب نیم تای اول هفت صبح را تشکیل می‌دهند.

عمده مطالب این روزنامه‌ی ۱۶ صفحه‌ای را گردآوری و ترجمه تشکیل می‌دهد. نکته قابل توجه بالا بودن کیفیت گردآوری‌های این روزنامه است. بعد از گردآوری، بازنشر و یادداشت در رتبه‌های بعدی محتوای این روزنامه اند.

 

همشهری

روزنامه همشهری در تمام دکه‌های مورد رجوع موجود بود.

همشهری تنها روزنامه‌ای است که عکس یک آن تولیدی بود. دو مطلب گردآوری و دو گزارش دیگر مطالب نیم تای اول این روزنامه بودند.

تبلیغ بیشترین سهم در ۲۰ صفحه همشهری را دارد. پس از آن گزارش‌ها و گردآوری و ترجمه در رتبه‌های بعدی هستند. این روزنامه در روز شنبه ۴ صفحه ویژه نامه منتشر کرده بود.

 

چهار روزنامه بعدی یعنی «آرمان»، «اعتماد»، «سازندگی» و «وطن امروز» روزنامه‌هایی بودند که در دکه‌ها حضور پررنگی داشتند اما در لیست بالای صدمیلیونی‌های آگهی دولتی چهار ماه اول سال نبودند. این روزنامه‌ها از روی نسخه الکترونیکشان مورد بررسی قرار گرفته اند.

به ترتیب آرمان با ۹۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در رده ۶۱ ام ، اعتماد با ۸۷ میلیون ۱۵۰ هزار تومان در رده ۶۷ ام، سازندگی با ۸۳ میلیون و ۹۳۰ هزار تومان در رده ۶۸ ام و وطن امروز با ۱۲میلیون و ۶۰۰ هزار تومان در رده‌ی ۳۶۴ ام جدول آگهی دولتی بگیران هستند.

آرمان ملی

مشخص نیست که عکس یک این روزنامه تولیدی و یا بازنشری است. ۵ مطلب گردآوری، یک یادداشت و یک مصاحبه دیگر مطالب نیم تای اول این روزنامه هستند.

بازنشر بیشترین سهم را در صفحات داخلی این روزنامه‌ ۱۶ صفحه‌ای دارد. بعد از بازنشر تبلیغ و گردآوری دارای بیشترین سهم‌ها هستند.

اعتماد

عکس یک این روزنامه بازنشری است. ۳ مصاحبه، ۵ یادداشت و دو گزارش دیگر مطالب نیم تای اول این روزنامه بودند.

مصاحبه و گردآوری و ترجمه به طور مشترک بیشترین حجم این روزنامه ۱۲ صفحه‌ای را پوشش داده‌اند. پس از آن هم یادداشت در جایگاه بعدی قرار دارد.

سازندگی

با توجه به قطع متفاوت سازندگی، به جای بررسی نیم تای اول کل صفحه اول را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار دادیم. مشخص نیست که عکس یک این روزنامه تولیدی است و یا بازنشری. ۴ گردآوری ۲ یادداشت و یک گزارش دیگر مطالب صفحه یک سازندگی هستند.

بیش از نیمی از مطالب این روزنامه ۱۶ صفحه‌ای را مطالب گردآوری تشکیل می‌دهد. پس از آن بازنشر و یادداشت بیشترین سهم را دارند. این روزنامه در روز بررسی فقط یک آگهی منتشر کرده.

وطن امروز

عکس یک روزنامه وطن امروز بازنشری است. ۶ گزارش گردآوری، یک یادداشت و یک مصاحبه دیگر مطالب صفحه یک این روزنامه هستند.

گردآوری و ترجمه بیشترین سهم را در ۸ صفحه‌ی داخلی این روزنامه دارد. پس از آن بازنشر و گزارش در رتبه های بعدی هستند. روزنامه وطن امروز در روز بررسی هیچ آگهی نداشت.

 

هرچند نمی‌توان صرفا از میزان تولیدات، کیفیت روزنامه‌ها را مقایسه کرد. اما این یک پارامتر حداقلی برای مقایسه روزنامه‌ها با هم است. 

با نگاهی مقایسه ای به نمودارهای بالا متوجه خواهید شد که اختصاص یافتن آگهی دولتی ارتباطی با میزان و کیفیت تولید محتوا ندارد.