روایت‌های از خاک برخاسته انقلاب – گفت‌وگو با لیلا فغفوری‌آذر و شاهین نصیری

سفر در زمان همیشه یکی از خواسته‌هایی بوده که انسان آن را در ذهن خود تصویر کرده است. بسیاری از نویسندگان و هنرمندان سفر در زمان را سوژه آثار خود قرار داده‌اند. برای نمونه از اچ. جی. ولز در رمان «ماشین زمان» و یا رابرت زمکیس در فیلم هالیوودی «بازگشت به آینده» می‌توان نام برد. در دنیای حقیقی اما ساده‌ترین روش برای سفر در زمان مطالعه منابع تاریخی است. مطالعه تاریخ به خواننده امکان سفر به زمان گذشته و اطلاع از آنچه را که در سال‌های دور پیش آمده، میسر می‌سازد.

«روایت‌های از خاک برخاسته انقلاب» سفری است به چهل سال قبل، آن هم با تکیه بر گفت‌وگو با کنشگران و رهبران سیاسی ایران در نخستین سال‌های پس از تشکیل حکومت اسلامی در ایران.

این کتاب حاوی زندگی‌نامه و گفتگوهایی است با ۹ تن از چهره‌های سرشناس سیاسی ایران که فرد هالیدی، روشنفکر و شرق‌شناس ایرلندی سه سال پس از وقوع انقلاب و استقرار جمهوری اسلامی، انجام داده و در مجله‌ی MERIP Reports منتشر کرده است.

 لیلا فغفوری‌ آذر و شاهین نصیری گردآوری و ترجمه این مجموعه را انجام داده‌اند و اکنون برای نخستین بار این مجموعه به زبان فارسی و توسط نشر باران منتشر شده است.

لیلا فغفوری‌آذر، پژوهشگر فلسفه حقوق در دانشگاه آمستردام و مدرس در داشگاه لاهه است. پژوهش‌های آکادمیک او در حوزه فلسفه و نظریات انتقادی حقوق است و تالیفاتی در همین زمینه از او در نشریاتی به زبان‌های مختلف منتشر گردیده است. او در رشته حقوق، فلسفه ونظریه اجتماعی-حقوقی در دانشگاه تهران، دانشگاه لیدن، دانشگاه آکسفورد و دانشگاه آمستردام تحصیل کرده است.

شاهین نصیری، پژوهشگر فلسفه سیاسی در دانشگاه آمستردام و مدرس در دانشگاه وَخِنینگن هلند است. پژوهش‌های آکادمیک او در حوزه‌های پدیدارشناسی، فلسفه سیاسی و نظریات آزادی و دموکراسی است و تالیفاتی در همین زمینه‌ها در مجلات گوناگونی در چند زبان به چاپ رسانده است. او در رشته فلسفه و نظریه سیاسی در دانشگاه لیدن، مدرسه اقتصاد لندن و دانشگاه آمستردام تحصیل کرده است.

این کتاب گفت‌وگوهایی با شاپور بختیار آخرین نخست‌وزیر نظام پهلوی، ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، مسعود رجوی رهبر سازمان مجاهدین خلق ایران، عبدالرحمان قاسملو دبیرکل حزب دموکرات کردستان، شیخ عزالدین حسینی رهبر مذهبی کرد، صادق خلخالی روحانی و حاکم شرع، شکرالله پاک‌نژاد زندانی سیاسی سرشناس و از بنیانگذاران جبهه‌‌ی دموکراتیک ملی، منوچهر هزارخانی از اعضای کانون نویسندگان ایران و هدایت‌الله متین‌دفتری رهبر جبهه‌ی دموکراتیک ملی را در برمی‌گیرد. در ابتدای این کتاب هم مقاله‌ای به قلم فرد هالیدی با عنوان «سال سوم انقلاب» به عنوان مقدمه قرار گرفته است.

زمانه به مناسبت انتشار این کتاب با لیلا فغفوری آذر و شاهین نصیری گفت‌وگویی انجام داده است.

مولفین کتاب تاریخ انقلاب ایران را به مانند کوزه شکسته‌ای توصیف می‌کنند که هر تکه آن به سویی پرتاب شده و پاره‌های مهمی از آن نیز زیر خاک مدفون شده‌اند. آن‌ها هدف از جمع‌آوری، ترجمه و انتشار گفت‌وگوهای حاضر در این کتاب را نمایش و به اشتراک گذاشتن یکی از پاره‌های مدفون‌شده کوزه انقلاب ایران از مجرای مصاحبه‌هایی با برخی بازیگران اصلی انقلاب ۵۷ عنوان می‌کنند.

در مقدمه‌ای که لیلا فغفوری آذر و شاهین نصیری بر این کتاب نوشته‌اند آمده:

«کلان‌روایت رسمی که از سوی نظام کنونی حاکم بر ایران ارائه و تبلیغ می‌شود، تاریخ انقلاب ۵۷ را به نگاه و اهداف سیاسی روحانیونی که خواستار تأسیس یک حکومت دینی در ایران بودند فرو می‌کاهد. واضح است که چنین روایتی جایی برای نگاه و رویکرد انقلابیون و مبازران سیاسی که خود به سرعت پس از وقوع انقلاب از سوی جمهوری اسلامی سرکوب شدند، باقی نمی‌گذارد. از این‌رو، آنچنان که در مقدمه‌ی این کتاب تأکید شده، هدف از گردآوری و تألیف این کتاب بازنمایی نگرش‌هایی است که در روایت غالب از انقلاب سرکوب شده‌اند تا از این طریق خواننده خود بتواند بخشی از آنچه در شکل‌گیری و جهت‌گیری انقلاب مؤثر بوده را کشف کند و بیازماید. حضور صداهای تاکنون کمتر و یا حتی شنیده نشده‌ای در این مجموعه، از جمله نگاه رهبران کرد و نمایندگانی از جنبش چپ مستقل ایران، به‌خوبی بیانگر این امر است.»

این کتاب از طریق سایت انتشارات باران در دسترس عموم قرار گرفته است. همچنین نشر باران این امکان را برای ساکنان ایران نیز فراهم آورده که با ارسال ایمیل به آدرس info@baran.se به‌طور رایگان به نسخه‌ی الکترونیک کتاب دسترسی داشته باشند.

نسخه شنیداری گفت‌وگو با با لیلا فغفوری آذر و شاهین نصیری:

درهمین زمینه:

• در میان دو موج زندگی می‌کنیم – گفت‌وگوی فرد هالیدی با شکرالله پاک‌نژاد

پس از چهل سال: نگاه در آینه انقلاب