روز جهانی معلم و نگرانی آموزگاران ایران

چکیده :سازمان‌ یونسکو از سال ۱۹۹۴ هر سال پنجم اکتبر را به نام روز جهانی معلم جشن می گیرد تا یادبود بیانیه این سازمان در سال ۱۹۶۶ درباره جایگاه معلمان را یادآور شود. بیانیه یونسکو، افزون بر آنکه توصیه هایی برای مشارکت معلمان در تصمیم گیری های آموزشی از طریق گفت و گوهای اجتماعی و مذاکره...

سازمان‌ یونسکو از سال ۱۹۹۴ هر سال پنجم اکتبر را به نام روز جهانی معلم جشن می گیرد تا یادبود بیانیه این سازمان در سال ۱۹۶۶ درباره جایگاه معلمان را یادآور شود. بیانیه یونسکو، افزون بر آنکه توصیه هایی برای مشارکت معلمان در تصمیم گیری های آموزشی از طریق گفت و گوهای اجتماعی و مذاکره با سیاستگذاران آموزشی را در بر می گیرد، موضوعاتی همچون حقوق و مسئولیت های آموزگاران، استانداردهای حرفه آموزگاری، توسعه حرفه ای آموزگاران، جذب نیرو و استخدام، شرایط یاددهی و یادگیری و موارد دیگری را نیز مطرح می کند.

«آموزگاران : پیشتاز در بحران، بازاِنگاران آینده» عنوان شعاری است که یونسکو برای روز جهانی معلم سال ۲۰۲۰ برگزیده است. هرچند بر اساس بیانیه این سازمان، با توجه به پاندمی ویروس کرونا، امسال مراسم حضوری برگزار نمی شود و جشن های روز جهانی معلم به شکل مجازی سازماندهی خواهد شد.

بیانیه امسال یونسکو به مسائل مختلف آموزشی که هم اکنون دنیا با آن ها روبرو است، مانند : بحران کرونا و مشکلاتی که برای آموزش پیش آورد، عدم آمادگی بسیاری از سیستم های آموزشی در مقابله با این بحران و عدم دسترسی تعداد قابل توجهی از دانش آموزان به آموزش مجازی، پرداخته است.

در عین حال، بخش مهمی از بیانیه امسال یونسکو به نقش و جایگاه معلمان در وضعیت آموزشی فعلی اشاره داشته و تفسیری گسترده تر و نقشی مهم تر برای معلمان در فراسوی نقش سنتی شان پیش بینی می کند که این موضوع، نقش اصلی معلمان به عنوان رهبران آموزشی در بهبود کیفیت یاددهی و یادگیری را بیشتر نمایان می سازد.

در قسمتی از این بیانیه تاکید شده است که یکی از جنبه های بنیادین سند ۲۰۳۰ توجه به کیفیت و بروندادهای آموزش است و رهبری معلمان برای دست یابی به آموزش فراگیر و کیفی، ضروری خواهد بود.

در بیانیه سند توسعه پایدار (۲۰۳۰) به نقش رهبری معلمان، نه تنها درچارچوب آموزش کلاسی و برنامه درسی بلکه در چارچوب مدیریت، بازدهی، هماهنگی کارآمد و نظارت و ارزیابی یاددهی و موفقیت تحصیلی توجه و تاکید شده است.

یونسکو در روز جهانی معلم ۲۰۲۰ با تمرکز بر مساله رهبری آموزشی معلمان می کوشد تا توجه جهانی را به این موضوع جلب نماید. اهمیت مساله در این است که وضعیت و جایگاه و نحوه گزینش معلمان در نظام آموزشی ایران در سال‌های اخیر و مشخصاً در یک سال گذشته با چالش های مهمی روبرو بوده است. مسائلی چون مشکلات اقتصادی و دستمزد پایین معلمان، کمبود نیروی آموزشی، استخدام نیروهای آموزش ندیده و … نمونه های مهمی از این مشکلات هستند که اغلب آنها به نوع نگاه و سیاست های متولیان آموزشی بر میگردد.

در این میان، مساله ای که اخیراً بحث های گسترده ای در بین اهالی آموزش و پرورش ایران برانگیخت و بازتاب گسترده ای در جامعه داشت، استخدام روحانیان به عنوان دبیر برای دروسی از جمله ادبیات بود که تدریس آن نیازمند آموزش و کسب تخصص های لازم است.
مسایلی مانند استخدام های سیاسی، تفکیک و یا حذف جنسیتی در محتواهای آموزشی، حذف برخی دروس، کلمات و اسامی از کتب درسی و همچنین افزودن بر غلظت ایدئولوژیک و سیاسی آموزش، مسایلی هستند که موجب نگرانی خانواده ها و آموزگاران شده است و به نظر می رسد سیاست های ایدئولوژیک کردن نظام آموزشی در چهار دهه گذشته حتی در کسب رضایت نسبیِ متولیان آموزشی نیز ناکام مانده و این امر موجب شده است که سیاستگذاران آموزشی روز به روز بر غلظت ایدئولوژیک و سیاسی کردن آموزش اصرار بورزند.‌‌ و این در حالی است که علم و تجربه نشان داده است که اِعمال اینگونه سیاست ها در نهایت نه تنها نتیجه دلخواه تصمیم گیران را نخواهد داد، بلکه موجب افزایش تشویش و نارضایتی در جامعه خواهد شد و نکته تاسف بارتر آنکه در این سیاست گذاری ها آموزگاران به عنوان پیشروان آموزشی نقشی ندارند!

همچنین مسائلی دیگری مانند نبودِ زیرساخت های لازم برای توسعه آموزش های غیرحضوری و عدم دسترسی بیش از ۴ میلیون دانش آموز به امکانات آموزش مجازی یکی از نگرانی های جدّی کنشگران حوزه آموزش است‌ که چه بسا به افزایش تعداد بازماندگان از آموزش بیانجامد.

از سوی دیگر، با گذشت نزدیک به هشت ماه از بحران همه‌گیری بیماری کرونا، برخی معلمان همچنان در زندان و در شرایطی ناایمن و در معرض خطر ابتلا به این بیماری خطرناک به سر می برند که این مساله نیز در کنار سایر مسائل، نگرانی‌ها و فشار زیادی را برای آنها و خانواده‌شان به همراه داشته است و به باورِ امضاکنندگان این بیانیه، موافقت دستگاه قضایی با آزادی یا دست‌کم اعطای مرخصی به آنها می تواند به تقویت این باور نزد افکار عمومی معلمان بیانجامد که این دستگاه با جدیت لازم به وظایف قانونی خود عمل می‌کند.
ما امضا کنندگان این بیانیه ضمن ابراز نگرانی از این رویکردهای اشتباه، خواستار اصلاح آنها و بها دادن به جایگاه آموزگاران و دغدغه های جامعه می باشیم.

علیرضا هاشمی
محمد داوری
ابوالفضل رحیمی شاد
محمدرضا نیکنژاد
شیرزاد عبداللهی
مهدی بهلولی
شهرام جمالی
نرگس ملک زاده
جواد بابازاده رها
حمزه علی نصیری
مهدی فتحی
محمد شیورانی
خلیل موحد
اکبر نهاری
نعمت الله شیخ سقا
ابراهیم گرمساری
احمد سبحانیان
محمد کاظم حق شناس
سید حسن درخشنده
محسن عمرانی
محمود ملاکی
توفیق مرتضی پور
حسن خراطیان
یونس نایبی
بهرام یعقوبی
محمدحسن داودی
صالح گرامی فر
اسداله حیرانی
مژگان باقری
اکبر زارعین ریزی
زهره اسکندری
سید محمد چاوشیان
۲h