کمبود «پزشک» با وجود صف ۴۰۰ هزار نفری

طبق اعلام سازمان سنجش درکنکور سال ۹۸ که بیش از ۶۳ درصد داوطلبان در گروه علوم ­تجربی به رقابت پرداخته بودند، فقط 27.24 درصد شرکت‌کنندگان پذیرفته شده اند و 72.76 درصد آنان پشت سد محکم کنکور ماندند.

به گزارش فارس، تعداد پایین پزشکان در کشور موجب ایجاد بازار انحصاری در ارائه خدمات پزشکی، بالارفتن هزینه‌­های درمانی و انتفاع غیرعادی پزشکان شده است. این موضوع رشد ۲۸ درصدی داوطلبان گروه تجربی در ده سال گذشته را رقم زده است. با این حال تعارض منافع بین مصالح صنفی و مصالح عمومی مانع افزایش پذیرش در دانشگاه‌ها شده است.

پزشکی! یکی از پرتکرارترین پاسخ‌­های کودکان در مقابل پرسش:‌ «وقتی بزرگ شدی، میخواهی چه‌­کاره شوی؟» است. در مسیر پر پیچ و خم پزشک شدن، موفقیت در کنکور سراسری در گروه علوم تجربی یکی از کلیدی‌ترین مراحل است. بررسی تعداد داوطلبان پذیرفته شده در این رشته در دانشگاه­‌ها نشان می‌­دهد که کمتر از یک درصد متقاضیان کنکور تجربی، به آرزوی کودکی خود خواهند رسید و روپوش سفید پزشکی را بر تن می­‌کنند.

افزایش ۲۸ درصدی داوطلبان علوم تجربی

بررسی آمار اولیه داوطلبان کنکور سراسری در سال ۹۹ نشان می­‌دهد که از میان ۱میلیون و ۵۲ هزار نفر داوطلب کنکور، بالغ بر ۶۲۰ هزار نفر داوطلب رقابت در کنکور تجربی بودند. بیش از ۱۶۰ هزار نفر داوطلب شرکت در کنکور ریاضی بوده و در حدود ۲۷۰ هزار نفر داوطلب در کنکور انسانی شرکت کرده‌­اند.

همین آمار، حدود ده سال پیش و در زمان برگزاری کنکور سراسری سال ۱۳۸۸ کاملا متفاوت بود. طبق آمار سازمان سنجش از مجموع حدود یک میلیون و ۳۹۲ هزار داوطلب کنکور، ۴۳۸ هزار نفر در رقابت علوم‌تجربی، حدود ۴۵۸ هزار نفر در کنکور ‌انسانی و در حدود ۳۰۹ هزار نفر در کنکور ریاضی، ثبت‌نام کرده‌ بودند. این مقایسه نشان می‌دهد که تعداد شرکت‌کنندگان این گروه در سال ۹۹ نسبت به سال ۸۹ در حدود ۲۸ درصد افزایش داشته است.

بیش از ۴۰۰ هزار پشت کنکوری در گروه علوم تجربی!

در کنکور سراسری سال ۹۸ نزدیک به ۶۳۷ هزار داوطلب کنکور تجربی حضور داشتند. در حالی که خروجی آموزش و پرورش برای رشته تجربی در همین سال تحصیلی به حدود ۲۳۲ هزار دانش‌آموز دیپلم رسیده بود. آمار فوق نشان دهنده جمعیت بیش از ۴۰۰ هزار نفری پشت کنکوری در رشته تجربی است.

در همین راستا و در آماری دیگر، طبق اعلام سازمان سنجش درکنکور سال ۹۸ که بیش از ۶۳ درصد داوطلبان در گروه علوم ­تجربی به رقابت پرداخته بودند، فقط 27.24 درصد شرکت‌کنندگان پذیرفته شده اند و 72.76 درصد آنان پشت سد محکم کنکور ماندند.

پزشکی آغاز راه میلیاردر شدن؟

افزایش ۲۸ درصدی شرکت کنندگان و تعداد بالای پشت کنکوری‌­ها حاکی از تغییر ذائقه و اصرار دانش آموزان و خانواده­‌هایشان برای رقابت در کنکور تجربی دارد. حقیقت این است که اکثر دانش آموزان با امید قبولی در سه رشته پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی به این مسیر پرپیچ‌ و‌ خم وارد می‌­شوند.

نقطه‌ی تمایز این رشته با سایر رشته‌­ها، درآمد بالا، بازار کار و وضعیت اشتغال فارغ‌التحصیلان است. عدم تعادل منطقی میان عرضه و تقاضا در خدمات پزشکی موجب ایجاد بازار انحصاری در ارائه خدمات پزشکی و به تبع بالارفتن هزینه­‌های درمانی و انتفاع غیرعادی پزشکان شده است.

بررسی تعداد پزشکان و دندان‌پزشکان در کشور حاکی از کمبود شدید، و عدم پاسخگویی مناسب به تقاضای موجود در کشور است، طبق آمارهای سازمان نظام پزشکی سرانه تعداد پزشک در کشور در حدود ۱.۶ به ازای هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت است. این در حالی است که میانگین سرانه پزشک در کشورهای پیشرو در حوزه سلامت از ۳ پزشک به ازای ۱۰۰۰ نفر بیشتر است. همچنین در بین ۲۵ کشور آسیای میانه و غرب آسیا، ایران در جایگاه بیستم از نظر سرانه پزشک و پایینتر از کشورهایی همچون سوریه، تاجیکستان، ازبکستان و حتی فلسطین قرار دارد.

دست انحصار پزشکان بر گلوی افزایش ظرفیت

از سال ۱۳۶۴ تعیین ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی به پیشنهاد وزارت بهداشت و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت می‌گرفت. در سال‌های ۷۴ تا ۸۳ به بهانه رسیدن سرانه پزشک به حد کفایت، ظرفیت پذیرش رشته پزشکی طی ۱۰ سال ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد.

در سال ۱۳۷۷ دولت وقت با همین بهانه لایحه واگذاری اختیار تعیین ظرفیت رشته‌های پزشکی به وزارت بهداشت را تقدیم مجلس کرد. اگرچه این لایحه در مجلس به تصویب رسید، اما شورای نگهبان به دلیل مغایرت با قانون اساسی این قانون را رد کرد.

در سال 1394 اما شورای عالی انقلاب فرهنگی با تصویب «سیاست‌ها و ضوابط آمایش آموزش عالی در عرصه سلامت درجمهوری اسلامی ایران» تعیین ظرفیت رشته‌های پزشکی را به طور کامل به دانشگاه‌های علوم پزشکی و وزارت بهداشت واگذار کرد.

با وجود کمبود شدید پزشکان و دندان پزشکان درکشور، متاسفانه تعارض منافع بین مصالح صنفی و مصالح عمومی باعث شده از افزایش ظرفیت پذیرش در این رشته ها جلوگیری شود. در همین راستا در سال ۹۸ زمزمه­‌هایی از افزایش دوبرابری ظرفیت پذیرش پزشکی از مجلس شنیده می‌شد. این طرح که به امضای بیش از ۸۰ نماینده مجلس همراه شده بود در نهایت تحت فشار و مخالفت وزارت بهداشت مسکوت ماند.

باوجود تمامی مشکلات اقبال عمومی برای تحصیل در رشته های پزشکی فرصتی مناسب برای برطرف کردن معضلات کمبود پزشک در کشور و حتی رونق گردشگری سلامت در منطقه است. مسؤولان ذیربط باید این فرصت را مغتنم شمرده ودر راستای افزایش ظرفیت پذیرش در رشته‌­های پزشکی­ اقدام کنند.