حزب اسلامی افغانستان خبر توافق با اردوغان برای اعزام جنگجویان به آذربایجان را رد کرد

حزب اسلامی افغانستان خبر توافق با اردوغان برای اعزام جنگجویان به آذربایجان را رد کردیک ساعت پیش

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

در جنگ دهه ۹۰ میلادی تا حدود یک میلیون نفر بی‌خانمان شدند

همایون جریر، عضو ارشد شورای مرکزی حزب اسلامی حکمتیار به بی‌بی‌سی خبرهای نشر شده مبنی بر توافق رئیس جمهوری ترکیه و حزب اسلامی را برای اعزام نیرو به آذربایجان رد کرد و گفت که هیچ تقاضایی در این مورد نشده و بحثی صورت نگرفته است.

او گفت حالا اگر چنین درخواستی هم مطرح باشد، باید از طریق دولت افغانستان صورت بگیرد.

حضور جنگجویان خارجی در درگیری‌های اخیر میان آذربایجان و ارمنستان بار دیگر خبرساز شد.

هزاران جنگجوی افغان در منازعه دهه ۹۰ میلادی میان آذربایجان و ارمنستان در منطقه خودمختار ناگورنو-قره‌باغ جنگیدند و تا زمان برقراری آتش بس در قره‌باغ و عقب زدن نیروهای ارمنستانی از منطقه "حدود دو سال" در آنجا حضور داشتند.

به گفته آقای جریر در سال ۱۹۹۳ روشن جواداوف، معاون وزیر خارجه وقت آذربایجان نزد گلبدین حکمتیار آمده بود و از آقای حکمتیار که در آن زمان نخست‌وزیر دولت افغانستان بود، تقاضای کمک کرد.

شمار این نیروهای مجاهدین که به آذربایجان اعزام شدند به گفته آقای جریر حدود ۵ هزار نیروی حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمیتار بودند که "حدود دو سال" در آن جنگ به نفع جمهوری آذربایجان علیه نیروهای ارمنستان جنگیدند.

در دو هفته اخیر، بار دیگر نیروهای آذربایجان و ارمنستان در منطقه خودمختار قره‌باغ که هنوز مورد منازعه دو کشور است، وارد درگیری‌های شدید شده اند.

وزارت خارجه افغانستان از درگیری مرزی میان ارمنستان و آذربایجان ابراز نگرانی کرده و گفته از دولت آذربایجان در این زمینه حمایت می‌کند.

این وزارتخانه در ۷ مهر/میزان با نشر یک اعلامیه گفته "منطقه نوگورنو-قره‌باغ به عنوان بخشی از آذربایجان در سطح جهان به‌ رسمیت شناخته شده" و افغانستان خواهان پایان اشغال آن است.

• بمباران، جنگ و وحشت در قره‌باغ
• درگیری قره‌باغ؛ اجرای آتش‌بس موقت بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان
• قره باغ کجاست و چرا محل اختلاف است؟

آقای جریر می‌گوید "در مناقشه کنونی نیز از دید ما، کشور اسلامی آذربایجان مظلوم واقع شده و به منطقه قره‌باغ که قبلا جز خاک آذربایجان بود، حمله شده است. از دید ما ارمنستان در آن وقت هم اشغالگر بوده و حالا هم همین طور است."

به گفته او، "اما حالا آذربایجان توانایی دفاع از خودش را دارد. در حال حاضر آقای حکمتیار صدراعظم نیست و اگر تقاضای اعزام نیرویی صورت می‌گیرد، باید از دولت درخواست شود، و از نگاه ما در حال حاضر آذربایجان و مردمش به خوبی می‌توانند، از خاک شان دفاع کنند".

آقای جریر گفت که نیروهای حزب در دهه نود به دلیل "بحث اخوت اسلامی، حمایت از مسلمانان مظلوم و تقاضای رسمی دولت آذربایجان اعزام شدند."

به گفته او "دولت آذربایجان ضعیف بود و مشکلات اقتصادی و دیگر مشکلات بر آن‌ها فشار وارد کرده بود و توانایی دفاع از کشورشان را نداشتند. به همان دلیل از افغان‌ها و از حکمتیار به عنوان صدراعظم کمک خواست و نیروهای حزب اسلامی به آذربایجان فرستاده شدند."

آقای جریر آمار مشخصی در مورد تلفات این جنگجویان حزب اسلامی در جنگ قره‌باغ ارایه نکرد.

مجاهدین افغان در منازعه میان آذربایجان و ارمنستان

دیدبان حقوق بشر در گزارش مفصلی درباره منازعه هفت ساله قره‌باغ میان آذربایجان و ارمنستان در دهه ۱۹۹۰ از حضور نیروهای "مجاهدین" در این جنگ یاد کرده است.

روزنامه واشنگتن پست در ۸ نوامبر ۱۹۹۳ نوشته که حتی باکو، پایتخت آذربایجان در برابر نیروهای ارمنی "بی‌دفاع" بود، دیپلماتهای غربی می‌گفتند قربان علی‌اف، رئیس جمهور (وقت) آذربایجان "کارش تمام است" مگر این که دست به اقدام "رادیکالی" بزند.

حضور مجاهدین در آذربایجان ۴ سال پس از خروج ارتش سرخ از افغانستان در ۱۹۸۹ و دو سال پس از سقوط شوروی در ۱۹۹۱ جالب بود. به گزارش واشنگتن پست این افغان‌ها که با "کلاه‌های گرد پشمی صاف و لباس‌های نازک کتان شناخته می‌شدند، در ماه آگست/اوت وارد آذربایجان شدند." به نوشته این روزنامه آقای حکمتیار، نخست‌وزیر وقت دولت مجاهدین در قبال مبلغ پول که مقدارش مشخص نشده با اعزام این نیروها به آذربایجان موافقت کرده است.

منبع تصویر، Getty Images

توضیح تصویر،

گلبدین حکمتیار، نخست وزیر دولت مجاهدین در مقر خود در چارآسیاب در جنوب کابل، جنوری/ژانویه ۱۹۹۴

روزنامه کریستین ساینس مانتیور در ۱۶ نوامبر سال ۱۹۹۳ آورده که "در ۲۱ اکتبر یک گردان از جنگجویان "مجاهدین" افغان پیشگام حمله غافلگیرانه علیه خط ارامنه قره‌باغ در استان جبراییل شدند."

به گزارش این روزنامه، افغان‌ها در چندین محل حضور داشتند، در ۲۱ اکتبر حدود ۳۰۰ جنگجوی افغان به طور غیرمترقبه به نیروهای ارمنی در جبرئیل حمله کردند، افغانها مجهز به سلاح‌های شوروی سابق بودند و دسپلین بهتر از نیروهای آذری داشتند.

گفته می‌شود وحیدالله صباوون، مسئول نظامی حزب اسلامی در آن سالها، مدیریت اعزام این جنگجویان را به آذربایجان برعهده داشته است. آقای صباوون در حال حاضر حزبی مستقل به نام حزب اسلامی ایجاد کرده است. او در مورد این موضوع حاضر به گفتگو با بی‌بی‌سی نشد.

به گفته دیدبان حقوق بشر، گزارش‌هایی از حضور شماری از جنگجویان حزب وحدت اسلامی افغانستان نیز در کنار نیروهای حزب اسلامی یاد می‌کند.

افراد حزب وحدت از طریق دفتر این حزب در ایران مهاجران افغان را به آذربایجان می‌فرستاد، در آن سالها ایران این حزب را حمایت مالی می‌کرد اما مشخص نیست که آیا ایران هزینه حضور جنگجویان حزب وحدت در آذربایجان را نیز پرداخت می‌کرد یا نه.

احمد (نام مستعار) به بی‌بی‌سی گفت که برادرش که در آن سالها به عنوان مهاجر در ایران زندگی می‌کرد پس از گذراندن دوره کوتاه آموزش نظامی در پایگاه‌هایی در استان کرمان و شهر زاهدان به آذربایجان اعزام شد که پس از سه ماه کشته شد و جنازه‌اش را به خانواده‌اش در زاهدان ایران تحویل دادند.

دیدبان حقوق بشر حضور این جنگجویان افغان در آن منازعه را بنا به معیارهای حقوق بین المللی مصداق نیروهای "مسیونری" یا "جنگجویان مزدور" تعریف کرده که به استخدام یک طرف جنگ در ازای دریافت پول درآمده بودند.

افراد مطلع می‌گویند حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار افراد مجاهدین را با پرداخت حقوق دلاری (ماهیانه ۳۰۰ دلار) عمدتا از جلال آباد در شرق افغانستان به جنگ قره‌باغ می‌فرستاد.

دولت آذربایجان به طور رسمی حضور این جنگجویان را در آن منازعه انکار کرده است.