ظرفیت‌های مغفول مانده مرز باشماق

به گزارش ایرنا، مرز باشماق یکی از سه مرز مهم غرب کشور با عراق است که حجم بالایی از صادرات انواع کالا و سوخت از این مرز به مقصد اقلیم کردستان صورت می‌گیرد اما نظر بسیاری از کارشناسان، فعالان اقتصادی و حتی مسوولان بر این است که استانداردها و شرایط یک مرز بین‌المللی در باشماق هنوز ایجاد نشده است.

پنج دستگاه و سازمان مختلف در مرز فعالیت دارند که گمرک وظیفه سنگین تری در مقایسه با دیگر دستگاه‌ها بر دوش دارد و به شکلی می‌توان گفت آنها سربازان خط مقدم جبهه اقتصادی کشور محسوب می‌شوند.

تطبیق بسیاری از قوانین حین صادرات و واردات برای جلوگیری از قاچاق یا صدور کالایی غیر استاندارد و ممانعت از آسیب به اعتبار کالاهای ایرانی بخشی از وظایف مهم این خدمتگذاران عرصه جنگ اقتصادی است.

کمبود نیرو در مرز باشماق و حجم بالای کامیون‌ها و تریلرهای عبوری موجب شده بسیاری از کارکنان گمرک و گذرنامه تا پاسی از شب در محل کار حضور داشته باشند تا تبادلات اقتصادی کشور لحظه‌ای متوقف نشود اما این شرایط موجب کُند شدن صادرات و عدم استفاده بخشی از ظرفیت مهم این مرز شده است.

مرز باشماق انتخاب اکثریت تاجران عراقی است

مدیر گمرک باشماق با بیان اینکه  سه مرز رسمی با عراق داریم که تمام فعالیت‌های گمرکی از جمله واردات، صادرات، ترانزیت، ورود و خروج موقت، مسافر و مرجوعی در این مرزها انجام می‌شود،  اظهار داشت: پنج مرز بازارچه‌ای هم داریم که بیشتر در آن صادرات و کمی هم واردات انجام می‌شود.

فرید حق‌پناه با اشاره به اینکه اکثر تاجران عراقی ساکن سلیمانیه هستند و مایلند از مرز باشماق کالاهای خود را جابجا کنند، افزود: در میان مرزهای غربی کشور نزدیکترین مرز به استان سلیمانیه که مرکز حضور تاجران است باشماق است که تا سلیمانیه حدودا ۱۰۷ کیلومتر فاصله دارد.

وی با بیان اینکه سال ۷۵ باشماق به صورت بازارچه بود که اوایل سال ۸۶ به مرز رسمی تبدیل و از آن زمان باید پیش بینی گسترش تبادلات می‌شد، گفت: باشماق موقعیت ممتاز و ویژه‌ای دارد و باید توسعه پیدا می‌کرد چون توانایی افزایش حجم صادرات از این مرز را داریم.

حق‌پناه یادآور شد: در بعضی مقاطع زمانی صف طولانی حدود ۱۸ کیلومتری از خودروهای حامل کالا ف سوخت و ترانزیتی در باشماق تشکیل می‌شود لذا برای اینکه کارها با سرعت انجام و توقف ها کم شود کارکنان گاهی حدود ۲۲ ساعت متوالی مشغول کار هستند.

وی اضافه کرد: در دوران بروز کرونا که صادرات به سه مرز کشور با اقلیم کردستان عراق محدود شده گاهی روزانه یک هزار و ۲۰۰ کامیون و تریلر از مرز باشماق عبور ‌کرد که سه تا چهار ماه چنین شرایطی داشتیم و فشار کار بر روی کارکنان زیاد بود.

افزایش دو برابری حجم کار با همان نیروهای گذشته

وی با اشاره به اینکه با وجود کمبود نیرو همکاران زحمت می‌کشند تا این کمبودها جبران شود، اظهار داشت: این مرز متعلق به کل کشور است چرا که کالاهایی از سراسر کشور به این مرز می‌آید و صادر می‌شود البته ملزم به رعایت تمام بخشنامه‌ها و تطبیق مجوزهای لازم برای صادرات هر کالایی هستیم که با وجود نیروهای فعلی با صرف زمان و کار بیشتری امکان پذیر است.

حق‌پناه با بیان اینکه کارکنان ما جهادی کار می‌کنند چون کارشان موجب می‌شود سفره زیادی از افراد مرتبط با مرز زودتر پر شود با اشاره به دلایل تاخیر در تردد خودروها در مرز یادآور شد: گمرک باشماق ۹۷ نیرو دارد در حالیکه طرف مقابل در عراق ۲۴۰ نیرو دارد.

وی یکی دیگر از دلایل تاخیرها و طولانی شدن صف‌ خودروها برای عبور از مرز را شرایط استقرار بخش گذرنامه دانست و گفت: اتاق گذرنامه باید به شکلی باشد که راننده از خودروی خود خارج نشود و با کارکنان گذرنامه چهره به چهره باشد اما در باشماق اینگونه نیست.

مدیر گمرک باشماق مریوان تاکید کرد: حجم فعالیت ما دو برابر شده البته نمی‌خواهیم حتما نیروی ما دو برابر شود اما نیاز به نیروی بیشتر داریم تا همکاران بتواند از پس این حجم کار برآیند و زمان حضور در مرز برای فعالان اقتصادی نیز کمتر شود.

حق‌پناه با اشاره به اینکه میانگین ۲۵۰ تا ۳۵۰ کامیون به غیر از تانکرهای سوخت در روز صادرات داریم، افزود: روزانه ۱۵۰ تا ۲۵۰ تانکر سوخت هم از مرز باشماق خارج می‌شود و ۸۰ تا ۱۵۰ خودروی ترانزیت خروجی هم داریم.

وی اضافه کرد: در فصلی که زمان صادرات میوه و تره‌بار است و ممنوعیت از سوی عراق وجود ندارد، روزی ۳۰۰ تا ۴۰۰ دستگاه کامیون به میزان خودروهای موجود در مرز افزوده می‌شود که این حجم از ترددها باعث بیشتر شدن زمان انجام کارهای قانونی می‌شود.

نبود مدیریت واحد مشکل مرز باشماق

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن سنندج هم با اشاره به نقض زیاد زیرساخت‌ها در مرز باشماق گفت: مرز باشماق مدیریت واحدی ندارد و یک ارگان حرف آخر را در مرز نمی‌زند.

محمد هلاکو با بیان اینکه نیاز به هماهنگ کننده‌ای که همه آن را قبول داشته باشند داریم، افزود: این در حالیست که در آن طرف مرز همه یک نفر را به عنوان مدیر مرز می‌شناسند و این مدیریت واحد موجب شده کارها با روانی و سرعت بیشتری انجام شود.

وی با اشاره به اینکه مرز باشماق به صورت جزیره‌ای اداره می‌شود، یادآور شد: طبق قانون گمرک باید مدیریت مرز را برعهده باشد اما حرف این دستگاه را نمی‌خوانند در این شرایط اگر مشکل و مساله‌ای اگر در مرز رخ دهد هیچکدام از ارگان‌ها مسوولیت آن را نمی‌پذیرد.

هلاکو با بیان اینکه در این شرایط شاهد تداخل وظایف در مرز هستیم، اضافه کرد: در حالیکه گمرک موظف به کنترل کالاهاست اما در برخی موارد شاهدیم مرزبانی هم به این کار ورود کرده و آن را انجام می‌دهد که این اتفاق در مرزهای دیگر کشور دیده نمی‌شود.

مرز باشماق می‌تواند کریدوری به ترکیه و سوریه باشد

هلاکو با اشاره به ظرفیت‌های بالای مرز باشماق از لحاظ موقعیت جغرافیایی گفت: مرز باشماق می‌تواند با ایجاد یک کریدور کشور را از طریق مرز ابراهیم‌ خلیل عراق به ترکیه و اروپا و از طریق مرز فیشخابور عراق به سوریه و دیگر نقاط منطقه متصل کند.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن سنندج تاکید کرد: علاوه بر بازار عراق اکنون می‌توانیم به بازار سوریه هم دست پیدا کنیم و در کنار صادرات به سوریه در بازسازی این کشور هم حضور فعال داشته باشیم.

هلاکو افزود در شرایطی که بسیاری از کشورها کالاهای مورد نیاز بازرگانان و تولید کنندگان ما را تامین نمی‌کنند می‌توانیم از طریق عراق و بهره‌گیری از همین مرز باشماق این کالاها را تامین کنیم البته باید بدانیم ترکیه از طریق یک مرز رسمی خود با عراق روزانه ۲ تا سه هزار دستگاه کامیون تبادلات تجاری دارد که به اندازه تبادلات چند مرز ایران با عراق است.

عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن سنندج اظهار داشت: بارها از مسوولان مرز و مسوولان اجرایی مرتبط خواسته‌ایم از مرز کشور ترکیه با عراق بازدید کنند و برنامه‌ریزی‌های آنها را ببینند و در مرزهای خودمان اجرا کنند اما تاکنون این کار مُیسر نشده است.

هلاکو اضافه کرد: کارکنان گمرک هم در شرایط بروز کرونا که تنها مرز باشماق فعال بود و روزانه ۸۰۰ تا ۹۰۰ خودروی سنگین از مرز عبور می‌کرد، خوب عمل کردند و گاهی تا سه بامداد روز بعد مشغول فعالیت بودند.

علاوه بر عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی و صنایع و معادن سنندج که صحبت بازرگانان و تولیدکنندگان را بیان می‌کرد بسیاری از رانندگان خودروهای سنگین در محل هم از نابسامانی و ناهماهنگی موجود در مرز باشماق گله‌مند بودند و اذعان داشتند بدلیل مشکلات زیرساختی و کمبود نیرو تلاش کارکنان گمرک هم تا اندازه‌ای می‌تواند کارساز باشد و نیاز به اقدامات اساسی وجود دارد.

طی ۶ ماهه نخست امسال، ۶۱۸ هزار و ۶۳۳ تُن انواع کالا به ارزش بیش از یک میلیارد دلار از طریق گمرک مرز رسمی باشماق در مریوان ترانزیت شد.