عربستان دوباره ماشه جنگ قیمتی را می‌چکاند؟

خبرگزاری فارس: به نقل از راشاتودی، عربستان و روسیه هر دو به خاطر کاهش قیمت نفت در بازار جهانی و تبعات اقتصادی شیوع ویروس کرونا در مضیقه مالی هستند و از آنجا که تقاضای نفت در بازار جهانی به اندازه کافی در مسیر رشد قرار ندارد ممکن است شاهد شکل گیری یک جنگ دیگر بر سر قیمت نفت از سوی عربستان در بازار جهانی باشیم.

به نظر می‌رسد ضعیف بودن بازار نفت در شرایط کنونی به تشدید تنش بین اعضای اوپک پلاس منجر شده و احتمال آنکه شاهد ایجاد اختلاف و شکاف در رهبری این گروه بزرگ رهبری باشیم، زیاد است.

از ابتدای سال جاری تاکنون مسکو و ریاض بانی توافق کاهش عرضه نفت اوپک پلاس بودند و شیوع ویروس کرونا در کنار حجم بالای نفت ذخیره شده در جهان باعث شد تا آن‌ها اختلافات درونی را موقتا کنار بگذارند.

میزان خوشبینی در بازار رو به گسترش است و دلیل آن انتشار گزارشاتی نسبت به بهبود اوضاع بازار نفت در سال آینده است.

به عنوان مثال آژانس بین‌المللی انرژی در گزارش خود برای سال ۲۰۲۰ از چشم انداز افزایش قیمت برای ماه‌های باقیمانده از سال جاری و حتی سال ۲۰۲۱ صحبت کرده است.

اما به نظر می‌رسد واقعیت‌ها در سطح بازار آنگونه که این گزارشات نشان می‌دهند امیدوار کننده نیست.

احتمال اعمال محدودیت‌های کرونایی در اروپا بسیار زیاد است و همین امر باعث می‌شود نه تنها رشد اقتصادی این کشور‌ها پایین بیاید بلکه تقاضای نفت در بازار جهانی هم دوباره آسیب خواهد دید.

البته اعمال سیاست‌های پولی انبساطی در بسیاری از کشور‌های جهان توانسته بخشی از تقاضای نفت در بازار جهانی را حفظ کند، اما اوضاع مالی اقتصاد‌های بزرگ جهان خوب نیست و دلیل آن روند افزایشی نرخ بیکاری در اقتصاد‌های بزرگ جهان است.

این مسئله نه تنها به افت تقاضای نفت از سوی کشور‌های عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه منجر خواهد شد بلکه بر فعالیت‌های تولیدی در سطح آسیا هم اثر می‌گذارد.

اما به نظر می‌رسد کشور‌های اوپک پلاس به خصوص روسیه و عربستان اوضاع را جور دیگری می‌بینند و خود را برای عرضه دوباره سنگین نفت به بازار جهانی آماده می‌کنند.

اگرچه در شرایط کنونی هنوز شاهد انجام صد در صدی تعهدات، کاهش عرضه به بازار از سوی کشور‌های اوپک پلاس هستیم، اما به احتمال زیاد طی ماه‌های آینده این روند تغییر می‌کند.

هنوز کسی درباره یک جنگ دیگر بر سر قیمت نفت صحبت نمی‌کند، اما زمزمه‌هایی شنیده می‌شود که برخی کشور‌ها به فکر افزایش دوباره تولید و مقابله با اقدام دیگران برای افزایش عرضه افتاده‌اند.

وارد کنندگان نفت در آسیا به خصوص چین و هند، توانسته‌اند منافع خوبی از شرایط کنونی و پایین بودن قیمت نفت در بازار کسب کرده و انبار‌های خود را با نفت ارزان پر کنند.

با توجه به آنکه بسیاری از وارد کنندگان نفت در آسیا حالا ذخایر خوبی برای خود دست و پا کرد‌ه‌اند کاهش رشد اقتصادی کشور‌های عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه می‌توانند چند میلیون بشکه روزانه از تقاضای نفت در بازار جهانی بکاهد.

البته برخی ارزیابی‌ها هم حاکی از بهبود خوب تقاضا برای حامل‌های انرژی در جهان حکایت دارند.

با این حال، اما همچنان سطح نفت انبار شده در جهان بالاست و بسیاری از کارشناسان نسبت به اقدام اوپک پلاس برای عرضه بیشتر نفت به بازار انتقاد دارند.

عربستان و روسیه به نظر می‌رسد روز‌های خوبی را سپری نمی‌کنند چرا که اگر دست به افزایش عرضه بزنند بازار به قدری ضعیف است که به سرعت واکنش منفی نشان داده و به خود آن‌ها آسیب خواهد زد.

در صورتی که شاهد بهبود اوضاع در آینده نزدیک نباشیم هم عربستان و امارات به عنوان متحد این کشور و هم روسیه شاهد بحران مالی نسبی خواهند بود.

قیمت نفت در شرایط کنونی نمی‌تواند پاسخگوی نیاز‌های دولتی در این دو کشور باشد چرا که آن‌ها بودجه خود را بر مبنای نفت ۵۰ دلار بسته‌اند.

البته دست روسیه در این زمینه بالاتر از سعودی‌هاست. اما برای عربستان به نظر می‌رسد شرایط برون رفت از بحران در آینده‌ای قابل پیش‌بینی بدون افزایش درآمد‌های نفتی مقدور نیست.

این کشور بسیاری از پروژه‌های نفتی خود را به خاطر نبود پول تعطیل کرده و از طرف دیگر با مشکل در تامین بودجه مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های مرتبط با چشم انداز ۲۰۳۰ در این کشور هستیم.

با توجه به بالا گرفتن فشار‌های درونی در سطح دولت عربستان ممکن است این کشور طاقت خود را از دست داده و راه کاملا متفاوتی را در پیش گیرد. در صورتی که عربستان تهدید‌های اعلام شده از سوی وزیر انرژی این کشور را عملی کند نباید تعجب کرد اگر اعضای اوپک دوباره تصمیم بگیرند که هر کسی راه خود را برود و در صورتی که ریاض دوباره به سمت سیاست تصاحب حداکثری سهم در بازار جهانی بیفتد شرایط جو دیگری رقم خواهد خورد و ممکن است شاهد تکرار دوباره جنگ بر سر قیمت نفت آنگونه که در اوایل سال جاری تجربه کردیم، باشیم.

عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی سعودی‌ها، گفته بود که این کشور از نوسان گیران کوتاه مدت، کسانی که به دنبال کسب سود کوتاه مدت هستند و حمایت ضعیف اعضا خسته شده است.

اگرچه هنوز درآمد سعودی‌ها از محل صادرات نفت خوب است، اما همانند بسیاری از کشور‌های نفتی به شدت نیازمند نقدینگی هستند.

ممکن است قبلا رابطه عربستان و روسیه شبیه یک زوج بود که عقد آن‌ها را در آسمان‌ها خوانده باشند، اما حالا به نظر می‌رسد رابطه آن‌ها شکرا‌ب شده است.

افزایش فشار داخلی و رشد قابل توجه بیکاری به خصوص در میان جوانان در برخی کشور‌های نفتی ممکن است رهبران جوان آن‌ها در خاورمیانه را بر آن دارد که همکاری با آن‌ها را رها کرده و راه خود را بروند.

در واقع اگر این کشور‌ها از محل همکاری با دیگران به اهداف خود نرسند آن وقت گزینه قدیمی یک جنگ دیگر بر سر قیمت نفت دور از تصور نخواهد بود.

تغییر رویکرد جهان نسبت به کاهش سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی و رفتن به سمت انرژی‌های پاک در حال تضعیف صنعت نفت و گاز جهانی است.

اظهارات اخیر مقامات سعودی در این باره که آن‌ها نمی‌خواهند تنها کشوری باشند که به توافق پایبند است، نباید شوخی گرفته شود و این رویکرد باید به طور کامل جدی گرفته شود.

احتمالا طی ماه‌های آینده آن‌ها روی واقعی خود را نشان خواهند داد و بازار باید خود را برای این مسئله آماده کند.