ایثاری به نام لیله المبیت

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از خبرگزاری حوزه؛ مرور زمان بسیاری از چهره های بزرگ تاریخی را کهنه و یا به فراموشی می سپارد و جز نامی از آنان در لابلای تاریخ نمی گذارد، اما در این میان برخی از چهره ها را نه تنها مرور زمان کهنه نمی کند بلکه روز بروز آنان را روشن تر و زنده می سازد.

یکی از کسانی که مرور زمان وجود او را روشن تر و نیاز به شناخت وی را ضروری تر می سازد، انسان کامل، امام علی بن ابیطالب(علیه السلام) می باشد.

بدون تردید امروزه انسان های تشنه عدالت و معنویت بیش از هر روز دیگر به الگو قرار دادن شخصیت حضرت امیر(علیه السلام) نیازمند است و این امر بستگی به شناخت و آگاهی همه جانبه از افکار، اندیشه ها و سیره و منش آن حضرت می باشد.

امید است که پروردگار بزرگ زمینه های الگوگیری آن حضرت را بیش از این به ما عنایت فرماید. از آنجا که پیرامون شخصیت بزرگان و افکار و سیره آنان پرسش ها و گاه در اثر فاصله زمانی ابهاماتی پدید می آید، شایسته است که به آنها پاسخ داده و ابهامات برطرف شود.

بدین جهت پرسش های رسیده از مناطق مختلف که مربوط به حضرت علی(علیه السلام) می باشد توسط معاونت پژوهش مؤسسه آموزشی ـ پژوهشی مذاهب اسلامی جمع آوری و به صورت کتاب در خدمت شیفتگان آن حضرت عرضه می شود.

* لیلة المبیت چیست و چه واقعه ای در آن شب به وقوع پیوست؟

شب نخست از ماه ربیع الاول از سال سیزدهم بعثت را «لیلة المبیت» گویند. در آن شب حضرت علی (علیه السلام) به جای رسول الله(صلی الله علیه وآله) در بستر ایشان خوابید؛ زیرا رسول الله(صلی الله علیه وآله) به وحی الهی دریافته بود که مشرکان و کفار مکه قصد کشتن او را دارند. لذا مأموریت یافت از شهر مکه خارج شده و مولی علی(علیه السلام) را به جای خویش قرار دهد [۳۷].

قرطبی ـ از علما و مفسران اهل سنّت ـ در این باره ذیل آیه ۳۰ از سوره انفال «و اذا یمر بک الذین کفروا لیثبتوک او تقتلوک او یخرجوک و یمکرون و یمکر الله و الله خیر الماکرین»، گوید: این آیه در مورد گزارش اجتماع مشرکان در دارالندوه است.

آنان در آنجا درصدد مکر و خدعه نسبت به پیامبر(صلی الله علیه وآله) برآمده تصمیم گرفتند ایشان را بکشند؛ لذا کنار در منزل آن حضرت بیتوته کرده و منتظر خارج شدن ایشان شدند تا وقتی که خارج شد او را بکشند؛ اما رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به علی بن ابیطالب فرموده بود که در بستر او بخوابد و از خدا خواست که وجود او را از آنان پوشیده بدارد [۳۸].

خداوند چشمانشان را از او نابینا کرد. او از آن محل در حالی که خواب مشرکان را فراگرفته بود، خارج شد و بر سرهایشان خاک نهاد و رفت. وقتی صبح کردند، علی بیرون آمده اطلاع داد که کسی در منزل نیست. آنان دانستند که رسول خدا(صلی الله علیه وآله) از دستشان نجات پیدا کرده و رفته است.

قرطبی بعد از نقل این گزارش گوید: این ماجرا در سیره و غیر آن مشهور است [۳۹].

به هر طریق از این رخداد بی نظیر می توان به نتایج ذیل پی برد: درجه ایثار فوق العاده امام علی(علیه السلام) و تبعیت محض ایشان نسبت به فرامین الهی و نبوی(صلی الله علیه وآله) و عشق و علاقه غیر قابل توصیف آن بزرگوار نسبت به رهبر و مقتدای خود و این نکته که در مواردی که خطر هست و نظام اسلامی را تهدید می کند برای حفظ آن می بایست بهترین شخصیت ها حتی وجود مقدس علی بن ابیطالب(علیه السلام) فدا گردد.

نظیر آن را در ماجرای شهادت امام حسین(علیه السلام) برای حفظ اسلام می توان یاد کرد. و این مطلب که ظاهراً امام علی(علیه السلام) همچنان که در آیه مباهله بدان اشاره شده، نفس رسول الله(صلی الله علیه وآله) را نفس خویش و صیانت و حمایت از ایشان را صیانت و حمایت از خویش می دیدند و در معرض خطر قرار گرفتن آن نفس قدسی را در معرض خطر قرار گرفتن نفس خویش می دیدند، از زاویه دیگر نیز می توان گفت که چون رسول خدا(صلی الله علیه وآله) نفس علی(علیه السلام) را نفس خویش می دید، برای مصون نگاهداشتن ریشه اسلام که بستگی به حیات رسول خدا(صلی الله علیه وآله) داشت، از خویشتن خویش که همان نفس قدسی علی بن ابیطالب باشد، مایه گذاردند. و این به مکانت و ارزش غیر قابل ادراک و توصیف مولا علی(علیه السلام) دلالت می کند.